In de kapel van Helsdingen

Al zon zeshonderd jaar is de kapel, ingeklemd tussen de Helsdingse Voorweg en Achterweg, beeldbepalend voor de buurtschap Helsdingen bij Vianen. Het monument verrees op de plaats waar eens het kapelletje stond dat deel uitmaakte van een uithof van de Benedictijner Sint Laurentiusabdij te Oostbroek, bij Utrecht. Op gezette tijden werd er door de abt ook ding gehouden. Vanaf 1306 verpachtte de abdij het hoff ende dat guedt van Hulsdingen aan de heren van Vianen, voor 150 pond en twee zalmen per jaar.
Anno 2004 wordt de kapel van Helsdingen door Ly Groeneveld gehuurd, voor pakweg zevenhonderd euro per maand. Daarvoor heeft ze dan ook een originele woning. De oorspronkelijke kapel, opgetrokken met zogenaamde kloostermoppen, is vijf meter breed en dertien meter lang. In de 18e eeuw werd het voormalige godshuis uitgebreid met een lager, boerderijachtig gedeelte, dat nu wit is gepleisterd. Door Ly getypeerd als de nieuwbouw. „Die is nog maar een paar honderd jaar oud.
Het voorste deel van de kapel, die rust op een fundament van klei uit de nabijgelegen rivier de Lek, doet dienst als woonkamer. De oude estrikken liet de bewoonster onbedekt. De stenen muren gaan over in het bescheiden gewelf, pakweg zes en een halve meter boven de vloer. De wanden hield Ly vrijwel onbedekt. „Die muren zijn zelf een plaatje, daar moet je geen schilderijen tegenaan hangen. De enige wanddecoratie die ze aanbracht, is een kleed uit Peru, tegen de muur aan de voorzijde. „Dat vond ik te mooi om op de grond te leggen.

Onderwijzeres
De houten wand die de woonkamer scheidt van de gang met de douche, het toilet en de trap naar de bovenverdieping hangt vol tekeningen van dochter Gwen en pleegdochter Jamie Lee. De overige kleur in de kamer wordt aangebracht door pompoenen in alle soorten en maten, door de bewoonster gekweekt in de hof achter de kapel.
Na haar opleiding tot onderwijzeres studeerde de boerendochter, afkomstig van een hoeve in de Dordtse Biesbosch, in Utrecht pedagogiek. „Ik gaf toen les in Papendrecht. Om dichter bij Utrecht te wonen, ben ik gaan solliciteren in deze omgeving. Het werd een school in Vianen. Eerst heb ik nog een poosje in een studentenappartement in Utrecht gewoond, daarvandaan ben ik naar de wijk Monnikenhof in Vianen verhuisd.
De behoefte aan meer vrijheid deed haar reageren op een advertentie in het plaatselijke krantje, waarin de kapel te huur werd aangeboden. „Laat ik nou ingeloot worden! Sinds 78 woon ik in dit heilig monument van de gemeente Vianen. Wat me erin aantrok, was de ruimte. En de moestuin. Tuinieren is mn grote hobby. Ik verbouw van pompoenen tot sperziebonen en alles ertussenin. Mijn broer, een accountant, zegt keer op keer: Ly, van de huur die je betaalt, kun je prima een huis kopen. Maar dan zit ik weer in een rijtje. Als oud-eilander aard je daar niet. Ik zeg altijd: in een gek huis wonen gekke mensen. Hier zit je zo vrij als een vogel.

Sloffen
In de nieuwbouw zijn twee slaapkamers gerealiseerd, een op de begane grond en een onder het dak, voor Gwen en Jamie Lee. Altijd vochtig, omdat bij de bouw het fenomeen spouwmuur nog niet was uitgevonden, her en der een scheur in de muren. „In het begin erger je je groen en geel en sla je meteen aan het plamuren en witten. Nu doe ik dat eens in de twee jaar, ook al komt het vocht van de badkamer er weer door.
Zelf slaapt de alternatieve onderwijzeres op de open overloop in het kapelgedeelte, onder het schuine dak. „Ik ga als laatste naar bed, dus het is het meest praktisch dat ik daar lig. Om te voorkomen dat ze elke morgen het hoofd stoot, koos ze voor een bedbak op de vloer. Aan een balk boven de trap bungelen bossen uien. Elke zomer breidt het gezin uit met kinderen uit sloppenwijken van Parijs, die door de organisatie Europa Kinderhulp naar Helsdingen worden gehaald. „Ze komen hier even lekker bij. Het jaar door krijg ik in het weekend geregeld kinderen uit probleemgezinnen. Het zou toch belachelijk zijn als ik hier alleen met mn eigen kind woonde?
Sinds een paar jaar is de voormalige kapel aangesloten op het aardgasnet. „Voor die tijd stookte ik op huisbrandolie. Riolering heb ik nog steeds niet. Elektriciteit wel, dus ik mag helemaal niet klagen. In de Dordtse Biesbosch moesten we het zonder doen. Dat we niet op de kabel zijn aangesloten, vind ik best. Dat voorkomt een hoop gezeur over programmas die volgens mij niet geschikt zijn voor kinderen. De vloer is altijd koud, maar dat lossen we op met geitenharen sokken en sloffen.

Monumentendag
Pal achter de hoge ramen van de kapel passeert de vuilniswagen, die de afvalcontainers in de buurtschap heeft opgehaald. „Dat is een nadeel van deze locatie, zeker met kinderen. Er komt niet veel verkeer voorbij, maar wat er is, rijdt klem langs het huis.
In de woonkamer hangt nog altijd iets van de gewijde sfeer van weleer. „Ik vind het heerlijk om hier te wonen, zegt Ly. „Dit huis straalt rust uit. Het verschil tussen rooms, hervormd en gereformeerd zegt me niet zo veel, maar het is wel bijzonder om in zon christelijk monument te wonen. Ik werk ook heel bewust op een christelijke basisschool.
De reacties van omstanders blijven de kapelbewoonster aan het bijzondere van haar onderkomen herinneren. „Elk jaar bellen er wel mensen aan. Of ze hier mogen schilderen, fotos mogen maken, het huis als decor voor een trouwreportage mogen gebruiken. Ik ben niet als Piet en Ineke van hierachter, die op Monumentendag hek en deur van hun historische hoeve voor iedereen openzetten. Dat gaat me nou net even te ver. Maar als belangstellenden beleefd aanbellen en vragen of ze even mogen kijken, is dat geen enkel probleem. Ik heb nog eens bejaarde mensen aan de deur gehad die hier hebben gewoond voor de restauratie van 1974. Met een gezin van veertien kinderen. Hoe ze die allemaal aangeschoven hebben gekregen, is me nog steeds niet duidelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen