Inleiding op de discussie over ontwikkelingshulp

In deze Radix verschijnen enkele artikelen die ingaan op het onlangs verschenen rapport Minder pretentie, meer ambitie van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR). Het is goed om deze artikelen hier kort in te leiden zodat lezers, die niet midden in het debat rondom ontwikkelingshulp verkeren, beter begrijpen waar de discussie vandaan komt. Het WRR-rapport geeft een advies aan de Nederlandse regering over mogelijke wijzigingen in de organisatie van ontwikkelingshulp. Vanuit de media en de politiek komt steeds meer de vraag naar zichtbare resultaten van ontwikkelingshulp. De effecten van hulp blijven inderdaad achter bij de verwachtingen en steeds meer kritische geluiden neigen naar een vermindering van, dan wel het stoppen van ontwikkelingshulp. Waar komen deze kritische geluiden vandaan en hoe nieuw zijn de aanbevelingen van het WRR-rapport?

Na 60 jaar ontwikkelingshulp is armoede nog steeds de wereld niet uit. Als we kijken naar de geschiedenis van de ontwikkelingshulp zijn verschillende strategieën uitgeprobeerd. In de jaren ‘50 was het vooral Europa dat hulp kreeg van de Verenigde Staten om te herstellen van de Tweede Wereldoorlog. In de jaren ‘60 verschoof de aandacht richting Afrika en Azië en werd ingezet op grootschalige industriële projecten. De jaren ‘60 en ‘70 werden daarnaast gekenmerkt door dekolonisatie en de Koude Oorlog. Hulp werd vooral gebruikt om nieuwe landen binnen de eigen invloedssfeer te houden. In de jaren ‘70 werd voor het eerst de nadruk gelegd op de allerarmsten. Infrastructurele projecten kwamen onder vuur te liggen en meer focus kwam te liggen op directe armoedebestrijding. In de jaren ‘80 werd duidelijk dat ontwikkelingslanden niet veel zelfstandiger waren geworden ondanks hun nieuw verworven onafhankelijkheid. Ze hadden torenhoge schulden en alsmaar stijgende inflatiecijfers. Vandaar dat ontwikkelingshulp zich meer ging richten op de private sector en het verhogen van economische groei. Deze strategie veranderde weer in de jaren ‘90 toen het stimuleren van goed bestuur aan populariteit won. Met het wegvallen van de Sovjet-Unie als mondiale speler verdween ook een belangrijk motief voor ontwikkelingshulp. In het jaar 2000 werden daarom de Millennium Ontwikkelingsdoelen (MDG’s) opgesteld. Deze doelen richten zich vooral op het verbeteren van de individuele rechten van mensen. Nu we dicht bij het jaar 2015 komen, het jaar waarin de MDG’s gerealiseerd zouden moeten zijn, wordt de betekenis van de MDG’s steeds vaker gerelativeerd en kunnen we ons opmaken voor de zoveelste paradigmaverschuiving binnen de ontwikkelingshulp.

De WRR beweert hiervoor een aanzet te geven, maar na grondige analyse van het rapport blijkt dat niet zo te zijn. Eerder lijkt het alsof de theorie uit de jaren ‘80 wordt afgestoft, toen economische groei als katalysator van ontwikkeling werd gezien. Het WRR adviseert de Nederlandse overheid om minder nadruk te leggen op sociale sectoren zoals onderwijs en gezondheidszorg en meer aandacht te geven aan landbouw, infrastructuur en de private sector. Daarnaast is de Nederlandse hulp teveel versnipperd en moet er gesneden worden in het aantal sectoren en landen waar Nederland actief is. Zoals u in deze Radix kunt lezen, worstelt de WRR met het maakbaarheidsdenken, het idee dat we armoede de wereld uit kunnen helpen als we maar de goede strategie hanteren. U kunt zelf lezen of de auteurs in deze Radix geloven of de WRR deze ‘magic bullet’ in handen heeft, of dat er misschien rigoureuzere maatregelen genomen moeten worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen