Morgenrood, water in de sloot, maar hoe zit dat met het avondrood?

Verschijnselen als morgenrood en avondrood zijn ouder dan de bekende weg naar Rome. De bijbel maakt er al gewag van. Matth. 16: 2-3: „Als het avondrood geworden is zegt gij: Schoon weder, want de hemel is rood. En des morgens: Heden onweer want de hemel is droevig rood. Nu kennen wij in de volksweerkunde ongelooflijk veel weerrijmpjes en beweringen. Er zijn in het Duits dikke boeken vol over geschreven, maar ook in het Engels en Frans. Laten wij ons tot Nederland beperken. Ik overdrijf niet als ik van enkele duizenden rijmpjes spreek.

Onbetrouwbaar
Wanneer ze direct op het weer betrekking hebben, en dat is de meeste keren het geval, moet worden vastgesteld dat ze op enkele gunstige uitzonderingen na geen betrouwbare voorspellende waarde hebben. Het enige wat ze met elkaar gemeen hebben is dat het rijmt. Maar ja. . . dan kun je ook van alles bedenken. Zo las ik er ook één die luidde: ,, Als het regent in september, dan valt kerstmis in december". Een waarheid als een koe maar als rijmpje geheel overbodig. Maar er zijn spreuken die wel iets voorstellen. Het is in die gevallen ook aan te tonen waardoor ze ontstaan. Daar hebben wij de bekende kringen om zon of maan; zij kondigen (80% waar!) vaak regen aan. Het zon- of maanlicht wordt door ijskristallen gebroken, welke wolken aan de rand van een naderende depressie plegen voor te komen.

Lichtbreking
Maar nu het verschijnsel morgenrood en avondrood. Ik vind het heel logisch wanneer men vraagt: waarom wijst morgenrood op regen en waarom spreekt men bij avondrood van,, mooi weer aan boord"? In beide gevallen hebben wij met lichtbreking te maken. Wanneer de zon juist is opgekomen of op het punt staat dit te doen dan moeten de lichtstralen van de zon een lange weg afleggen door de onderste laag van de atmosfeer. Wanneer 's morgens deze atmosfeer tot op enige hoogte al zeer vochtig is als gevolg van fijne waterdruppels dan worden enkele kleuren van het zonlicht onderschept en dringt de kleur rood het meest door. In dat geval wordt dan ook gesproken van,,Morgenrood, water in de sloot'' want er blijkt die dag zeker een kans van 80% te zijn dat het gaat regenen. Mogelijk in de vorm, althans in de zomer, van buien met onweer.

Avondrood
Maar nu dat avondrood. Dat blijkt zich voornamelijk voor te doen na zonnige, rustige, droge dagen. Overdag is er door warme opstij gende lucht een fikse hoeveelheid stof in de atmosfeer gekomen. Deze stofdeeltjes dalen tegen zonsondergang, omdat dan ook vaak de wind afneemt. Wat zien wij nu? De zonnestralen worden nu niet door een vochtige atmosfeer in de ochtend, maar door de fijne stofdeeltjes gebroken. De kleur rood gaat domineren. Nu echter niet als gevolg van vochtige, maar aan de avond van die dag juist zeer droge lucht. De kans is groot dat het de volgende dag opnieuw een mooie dag zal gaan worden. Vandaar die opmerking ,,avondrood - mooi weer aanboord".

Maar kan de lucht dan 's avonds bij de nadering van regen ook niet vochtig zijn? Jazeker, maar dan is de avondlucht als de zon nog is te zien veelal bleek geel en vaal. En daarvan zei Shakespeare vroeger al: ,,Uw zon zinkt wenend in het westen neer en kondigt wee en storm aan en boos weer" en ook dat rijmde. Bij lang niet alle verschijnselen in de natuur is een duidelijke verklaring te geven op de vraag waarom, maar door de vooruitgang van de wetenschap zijn al heel wat goede antwoorden verkregen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen