KLEINE KRONIEK

Kerkenconferentie 1974

We hebben er reeds in de kranten over kunnen lezen: in november van dit jaar belegt de Raad van kerken in Nederland een zogenaamde kerkenconferentie. Die Raad van kerken omvat de hervormde en gereformeerde kerk, maar ook de roomse kerk en verschillende andere vrijzinnige formaties zoals de remonstranten en de doopsgezinden. De voorbereiding van de kerkenconferentie is in volle gang. De uitnodigen tot deelname zijn verzonden, ook aan kerken die geen lid zijn van de Raad van kerken. Het thema van deze conferentie is: bevrijding. „Bevrijding om te geloven; om gemeenschap te beleven; om gerechtigheid te doen". De uitwerking van dit thema is in een gespreksboekje dat uitgegeven is nogal horizontalistisch gericht. In de uitnodiging staat: „Alle kerken worstelen in eigen kring met de opdracht om het Evangelie van Jezus Christus eigentijds te beleven en in de wereld te vertegenwoordigen. Deze problematiek vertoont over de grenzen van de afzonderlijke kerken heen zoveel gelijke trekken, dat kerken hier een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben ontdekt". Men leest hierover nog in „De Wekker":

In de uitnodiging staat dat zich in kerk en samenleving vele vormen van dienstbaarheid voordoen, waaraan mensen lijden.

Men kan dit laatste toestemmen, maar dan komt direct de vraag: hoe moet de mensheid van die vormen van dienstbaarheid bevrijd worden? Worden opstand en revolutie met alle bloedige gevolgen van dien, ook gezien als uitingen van Gods bevrijdend handelen? Zijn hier alle neo-marxistische tendenzen afgegrendeld?

We stellen deze vraag maar, doch we vrezen dat de antwoorden ontkennend moeten luiden.

We zouden nog veel over de komende kerkenconferentie kunnen schrijven. We doen dit niet. Wel kwam de gedachte bij me op, toen ik de stukken nog eens doornam deze week: wat zou het van betekenis zijn wanneer niet een breed oecumenische, maar een echt gereformerde kerkenconferentie kon worden gehouden.

Hoe nodig is het dat allen, die vandaag nog van harte gereformeerd willen zijn, elkaar zoeken waar ze maar kunnen; samen spreken over hun gemeenschappelijk bezit dat ze als een erfgoed hebben ontvangen en samen voor Gods aangezicht zich verootmoedigen.

De mogelijkheden zijn er niet — ik zie ze althans niet op korte termijn. Maar het moest me van het hart. Wie weet vindt deze gedachte weerklank bij anderen en wordt ze overgenomen. Tot zover „De Wekker".

Nu, ik kan van harte instemmen met het bovenstaande en ik hoop dat de gereformeerde gezindheid in ons land, nu nog zo verdeeld en gescheiden, veel meer naar elkaar zal toegroeien.

Uitnodiging afgewezen

De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben ook een uitnodiging gekregen om aan deze kerkenconferentie deel te nemen. Maar ze hebben de uitnodiging niet kunnen aanvaarden. Ik neem het volgende uit de brief over:

„We stellen voorop dat de verdeelheid van de kerk, de verscheurdheid van Christus' lichaam ook door ons ervaren wordt als een smartelijke zaak. We zouden niets liever willen dan dat er eenheid kwam tussen allen, die de Here Jezus in onverderfelijkheid liefhebben opdat de wereld zou erkennen dat God Zijn Zoon in deze wereld heeft gezonden.

De afwijzing van uw uitnodiging ligt allereerst in de lijn van het besluit van onze synode niet toe te treden tot de Raad van Kerken

We motiveerden onze beslissing in 1968 op grond van twee ernstige bezwaren, die bij ons kwamen na kennisname van het Statuut van de Raad van Kerken.

In de Preambule van het Statuut kunnen de woorden „het geloof in de ene Heer Jezus Christus, het Hoofd der Kerk en de Heer der wereld" blijkbaar zo worden uitgelegd dat ook kerken en groepen die het geloof in de Drieënige God niet belijden, deze woorden kunnen aanvaarden.

Verder was het voor ons een groot bezwaar dat in artikel 2 als taak van de Raad van Kerken inzonderheid wordt genoemd het beraad over en het gestalte geven aan de samenwerking en de eenheid van de kerken in getuigenis en dienst, zonder dat duidelijk uitgesproken wordt dat een raad van kerken alleen gestalte mag geven aan de eenheid, die in Christus gegeven is, en aan een samenwerking die met het Woord van God in overeenstemming is.

De presentatie van de Raad van Kerken sindsdien heeft ons in ons oordeel, dat tot genoemde beslissing leidde, bevestigd. De door u ons toegezonden informatiebrief roept vele bezwaren op.

De wijze, waarop u de uitnodigingen hebt opgesteld — o.a. christenen uit jeugd-en actiegroepen, die zich niet direct willen vereenzelvigen met christenen van het plaatselijk vlak der verschillende kerken — maakt het begrip kerkenconferentie zeer aanvechtbaar.

U zegt zelf reeds dat de structuur van deze conferentie kwetsbaar zal zijn.

Uit uw toelichting blijkt dat u vooral hoopt op de kwaliteit van de impulsen, die een kerkenconferentie aan de oecumenische beweging kan geven. Wij vermogen niet te zien welke kwalitatief goede impulsen gegeven kunnen worden door een dergelijke vaag opgezette conferentie.

De kracht van de kerkenconferentie moet gelegen zijn in het profetisch gezag, in de wil tot vernieuwing en in de gemeenschappelijke herkenning van Góds bevrijdend handelen — schrijft u. Het is een hoge pretentie, die u hier uitspreekt.

Wij voor ons zijn er van overtuigd dat het profetisch gezag van de kerk alleen daar zich manifesteert waar het Woord van God en de Christus der Schriften in het middelpunt staan en opgeroepen wordt tot terugkeer naar Gods wet en getuigenis.

De wil tot vernieuwing kan alleen maar ontspringen en functioneren uit Hem, Die sprak: Zie, Ik maak alle dingen nieuw.

Gemeenschappelijke herkenning van Gods bevrijdend handelen is een dermate vage term — gezien tegen de achtergrond van uw toelichting en opmerking „Herkenning van bijbelse bronnen en analyses van eigentijdse gebondenheden zullen daarom steeds op elkaar betrokken worden" — dat we hier een horizontalisering van het Evangelie opmerken, die ons met zorg vervult.

Wij hopen op de rijke werking van Gods Geest in alle kerken, die elkaar op de basis van Gods Woord alleen kunnen vinden en in de grote Bevrijder elkaar zullen herkennen.

Om die waarachtige eenheid wordt in onze kerken steeds gebeden."

Dit antwoord is duidelijk, klaar en helder. Het zal velen die naar Schrift en belijdenis in de kerk willen leven en handelen aanspreken.

Eenheid van de gereformeerde gezindte

Ik kom nog terug op hetgeen hierboven gezegd werd over de eenheid van de gereformeerde gezindte in ons land. Ds. J. H. Velema heeft onlangs gesproken voor de gereformeerde predikantenvereniging „Calvijn", een vereniging van verontruste gereformeerde predikanten. In het „Centraal Weekblad" vond ik daarover enkele opmerkingen:

„Ds. Velema stelde dat er drie soorten gereformeerden zijn, die min of meer in alle kerken te vinden zijn.

In de eerste plaats zijn er gereformeerden, die nog gereformeerd zijn en de grote betekenis van de Reformatie erkennen, maar voor wie het eigene van het gereformeerd-zijn vandaag een bijkomstigheid is. Voor hen zijn de gereformeerde belijdenisgeschriften tijdgebonden en daarom zoekt men naar een nieuw belijden.

In de tweede plaats zijn er gereformeerden, die menen dat de gereformeerde belijdenis — mits goed geestelijk verstaan — ook vandaag nog aktuele betekenis heeft voor de vragen van deze tijd. Zij weten van „de schok der herkenning" bij het lezen van de gereformeerde belijdenis.

In wezen waren toen dezelfde vragen aan de orde als nu. Intussen staan zij midden in deze tijd en willen zij serieus op de stromingen van deze tijd ingaan.

Tenslotte zijn er gereformeerden, die gereformeerd willen zijn zonder zich voldoende rekenschap te geven van de vragen van deze tijd. Men volstaat met oude antwoorden en men klopt het verleden op zonder in te gaan op de vragen van het heden.

Ds. Velema meende dat in deze visies de zwakte was aangeduid van de gereformeerde gezindte. Wat de kerken in het algemeen betreft, zei hij, dat deze zich in grote nood bevonden. 'Met ds. Overduin zeg ik, welke kerk zou er meer in nood verkeren, de kerken in het Westen of die van achter het IJzeren Gordijn, 't Kon wel eens zijn, dat het de kerken in het Westen zijn, omdat men in het Oosten teruggeworpen wordt op het eigenlijke en wij ons tegen elkaar afzetten'.

De Chr. Geref. predikant vond het wel noodzakelijk, dat er een reveil kwam. 'We zullen elkaar in de gereformeerde gezindte op het oog moeten hebben en we zullen daar deze gedachten moeten lanceren'. Hij haakte hier meteen een voorstel aan vast om te komen tot een Gereformeerde kerkenconferentie. De kerkenconferentie welke dit najaar gehouden wordt en uitgaat van de Raad van Kerken in Nederland, noemde hij een verkeerde vorm van oecumene, omdat ook actiegroepen enz. waren uitgenodigd. 'Wat zou het een zegen zijn wanneer op een gereformeerde kerkenconferentie de verschillende kerken zich zouden bezinnen op het gemeenschappelijk bezit'.

Aangezien een dergelijke conferentie niet direct in het verschiet ligt, gaf hij wel enkele suggesties door om tot een grotere eenheid te komen. Als voornaamste mogelijkheid pleitte hij voor een plaatselijke ontmoeting van de gereformeerde gezindte. 'Dat mag dan geen vrijblijvende ontmoeting zijn en we mogen daarbij niet bij voorbaat uitgaan van eigen gelijk of zeggen 'en zo moet het gebeuren'. We moeten bereid zijn om naar elkaar te luisteren en dan zullen we ontdekken, dat de Geest niet alléén in eigen kring en in eigen kerk werkt'.

Een terugkeer naar de Hervormde kerk (de plaats van schuld, zoals de geref. bonders zeggen) vond hij niet aanbevelenswaardig. 'Een voordeel is wel, dat je één grote kerk krijgt, maar je haalt tevens een streep door de kerkgeschiedenis van de vorige eeuw. Bij een terugkeer zal het kerkelijk leven nog meer uiteenvallen en zal het middel erger blijken te zijn dan de kwaal'."

Tot zover het verslag. Ik zou hierbij wel op willen merken, dat het moeiüjk is om de kerkgeschiedenis van de vorige eeuw over te doen. Maar wanneer het mogelijk zou zijn, zouden velen die zich toen van de Hervormde Kerk hebben afgescheiden, gezien de ontwikkeling in de gescheiden kerken, zich zeker nog eens afvragen of de weg van de scheiding wel de goede weg is. Het moet ons bedroeven dat velen die weg gekozen hebben waardoor het gereformeerd karakter van de kerk der vaderen verzwakt is, een gereformeerd karakter dat velen in de kerken van de scheiding nu dreigen te verliezen, terwijl het in de Hervormde Kerk bij velen nog bewaard is. Kroniekschrijver.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen