Voor wie is de Ziekentroost?

"Gelijk een druppel water is, vergeleken met het water van de zee, even weinig zijn onze jaren, vergeleken met de eeuwigheid/'

In de eerste uitgaven van de Ziekentroost stonden alleen de letters C.v.H. De schrijver is Cornelis van Hille. Wie was dat? Hille(nius) werd geboren op 20 februari 1 540, in de Belgische plaats Yperen. Hij leefde in de tijd van de Hervorming. Op 28-jarige leeftijd moest hij voor de inquisitie komen. Samen met zijn moeder en heel wat stadsgenoten vertrok hij uit Yperen naar Engeland. Zijn vader leefde toen al niet meer. Hij studeerde in het engelse Norwich en daarna in Genève. In 1 575 werd hij predikant in Yarmouth (Engeland). Een goed jaar later werd Van Hille predikant in de Zeeuwse plaatsjes Haamstede en Burgh. Daarna verhuisde hij naar Oudenaarde (Vlaanderen). In 1 580 vertrok hij naar Gent. Tenslotte stond deze Godsgezant negen jaar in Rotterdam (1589 - 1598). Hij woonde verschillende synoden bij. Op 60-jarige leeftijd is hij gestorven. Hij stond bekend als een geleerd en vroom predikant.

Voor uvie?

In de 16 e en 17 e eeuw werden de zieken vaak thuis verzorgd en verpleegd. Allerlei pesten en volksziekten deden de ronde. Men liet een zieke liever niet op kosten van de staat in een ziekenhuis opnemen. Dat was alleen voor de heel ernstige zieken, de allerarmsten en de zwervers. Men dacht dat een zieke depressief zou worden van een ziekenhuis. Daarom hield men de zieke graag in het gezin.

Het was ook de tijd van de handeldrijvende Compagnieën. De 'hooghe heeren' achtten geestelijke verzorging voor de bemanning nodig. En de overheid zag ook die noodzaak voor de soldaten, zowel op de vloot als op het land.

Aan predikanten was gebrek. Er waren veel 'sieckentroosters' nodig. Van Hille gaf met dit geschrift de mensen thuis en de ziekentroosters een handreiking. Het was oorspronkelijk zelfs de bedoeling dat de ziekentroosters

dit uit het hoofd leerden...! Dat was wel een beetje veel gevraagd.

Psalmboek

In 1 571 verscheen de Ziekentroost voor het eerst. In dit zelfde jaar werd het korte geschrift opgenomen achter de Heidelbergse Catechismus. Van Hille heeft een Kleine en een Grote Ziekentroost geschreven. De Kleine kreeg zo veel bijval dat Van Hille nog een bredere verhandeling schreef. Zijn bedoeling was om zieken, eenzamen en stervenden te bereiken. De Kleine staat in ons psalmboek.

Op de synode van 's Gravenhage in 1 586 werd besloten om de Ziekentroost in het psalmboek op te nemen. Dat is best bijzonder, omdat het een persoonlijk geschrift is. Het is nooit door een kerkelijke vergadering officieel goedgekeurd. Hoe dan ook, het is een door en door Bijbels geschrift. Het is onder Gods voorzienig beleid tot op de dag van vandaag bewaard. Ook voor ons!

Inhoud

Als je de Ziekentroost leest, is het alsof je allemaal meer of minder bekende teksten uit de Bijbel leest. En dat is ook zo. De Ziekentroost is eigenlijk een leerboek. De ondertitel is dan ook: welke een onderwijzing is in het geloof en de weg der zaligheid om gewillig te sterven. In de voorrede zegt Van Hille dat de ziekentroost van groot nut kan zijn in het leven van zieken en stervenden. Daarna behandelt hij de belangrijkste zaken van het geloof. Duidelijk stelt hij de ellende van de mens en de kortheid van zijn leven. Daarna gaat het over de verlossing en Wie de Verlosser is. Hij laat zien hoe het sterven nodig is om tot heerlijkheid te komen. Verder wordt ons iets voorgehouden over de goede strijd, het bidden, de goede wer-ken, de opstanding en het laatste oordeel. Tenslotte volgen de 'troostrijke uitspraken'.

Bij al deze onderwerpen put Van Hille bijna alleen uit de Bijbel. Allerlei passende teksten worden per onderwerp samengevoegd. Wat had hij een enorme Bijbelkennis! En wat begreep hij de verbanden van de Schrift goed! Slechts hier en daar kom je een kleine uitwijding tegen. Misschien denk je: ik had er meer van verwacht dan alleen een aaneenrijging van teksten. Weet je, Van Hille heeft het ingezien: ik ben een moeilijke vertrooster. Daarom grijpt hij terug op de Bijbel. Hij verwijst naar de Bijbel, de bron van troost. Hij wijst op dé Bron van troost, het werk en de Persoon van Christus.

Daarom werd de Ziekentroost vroeger veel gebruikt. Daarom is het goed dat een ambtsdrager er zo nu en dan gebruik van maakt. Juist een ambtsdrager voelt aan een sterfbed hoe arm z'n woorden zijn. Hoe gelukkig dan als hij met het Woord kan en mag komen.

Wat is troost?

Ziekte is de afwezigheid van gezondheid. Donkerheid is de afwezigheid van licht. Verdriet is de afwezigheid van troost. Je zou kunnen zeggen: tegenover het kwade wordt het goede gemist. En wat is nu troost? Troosten is het plaatsen van het goede tegenover het kwade in het leven van mensen. Als de Heere troost, geeft Hij het goede (Zijn gunst en gemeenschap) tegenover het kwade (de zonde en de gevolgen van de zonden). Hij troost het hart dat schreiend tot Hem vlucht. Hij is nabij de ziel die tot Hem zucht.

Wat heb je nodig in lijden? Een vriendelijke blik van je moeder. Een hartelijk woord van je vader. De nabijheid van een vriend(in). Een dokter en medicijnen. Kortom: troost en geneesmiddelen. Zo is in geestelijk opzicht nodig voor de ziel: milde handen, vriendelijke ogen en balsem uit Gilead. Ik, de Heere, ben uw Heelmeester.

Geschikt middel

Als kind bladerde je wel eens achter in je psalmboekje. Je zag zoiets staan als de Ziekentroost. Maar tot nu toe is het er niet van gekomen om het te lezen. Het is echter heel nuttig om dit geschriftje door te nemen. Lees per dag een stukje. Misschien voorlopig als dagsluiting? Steeds herken je teksten. Als je het verder wilt bestuderen, kun je de vindplaatsen van de teksten opzoeken (via concordantie of computerprogramma). De Ziekentroost is niet alleen voor oude en zieke mensen. Verdiep je er eens in. Nu kan het nog. Je bent nog in je jonge en (hopelijk) gezonde dagen. Zou dit geen geschikt middel zijn om de Heere te zoeken? Vraag bij het lezen de Heere om een zegen. Wat zou het rijk zijn om in die enige troost te mogen delen.

"Daarom is het verwonderlijk, dat de gelovigen niet nog meer tegenspoed hebben, vanwege de heerlijke vreugde, die voor hen bereid is; en daarentegen dat de goddelozen nog niet meer voorspoed hebben, dan zij doen, om de gruwelijke verdoemenis, die voor hen aanstaande is."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen