Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Gereformeerd in Rijssen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Gereformeerd in Rijssen

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Zo luidt de titel van een boek dat pas is verschenen. Het bevat een terugblik op honderd jaar gereformeerd leven sedert de afscheiding te Rijssen. De schrijver is Jaap Riemens.

In zijn voorwoord zegt de schrijver dat hij de historische gang beschreven heeft van de Afgescheidenen sedert 1834, maar er mee gestopt is honderd jaar na de Afscheiding. Op dat moment zijn de kerkelijke banen van de meeste kerkgemeenten gevormd, hoewel er daarna nog wel enkele uittredingen en scheuringen geweest zijn. Voorts dat hij geen beschrijving heeft gegeven van de Hervormde Gemeente, die ook behoort tot de Gereformeerde gezindte met haar drie Bondspredikanten. Het boek is geschreven in opdracht van de Gereformeerde Kerk van Rijssen, maar de schrijver heeft ook veel hulp ontvangen van de heer A. Otten te Rijssen (Geref Gemeente) en van J. Mastenbroek, de bibliothecaris van onze Theol. School en ook drs. de Kruyter, archivaris van de Geref Kerken, heeft zijn op- en aanmerkingen gemaakt. Belangrijke momenten zijn geweest het begin van de Afscheidingsbeweging in 1835. Verder 1883 toen er in de toenmalige Chr. Geref Gemeente een scheiding kwam. Tweederde deel treedt uit het verband, leeft eerst als een zelfstandige Chr. Geref Gemeente (onder het kruis) en wordt in 1933 opgenomen in het kerkverband van de Geref Gemeenten (de Walkerk). Zowel deze Walkerk en de Eskerk, die vanaf 1907 bij de Ger. Gemeenten behoord, zijn beide thans in één kerkverband, al blijft men apart en naast elkaar bestaan. Het gedeelte van 1883 dat overblijft verenigt zich in 1892 met de Dolerenden tot de Geref Kerken van Nederland.

Vooral de Walkerk heeft vanaf 1933 uiterlijk een geweldige groei meedoorgemaakt tijdens de predikanten Vreugdenhil, Lamain, P. Honkoop, M. Blok, van Haaren, Brégman, Mijnders, Mol. Thans is de oude Walkerk de enige gemeente die bij de Geref Gemeenten behoort, met de 2 predikanten A. Bregman en J. Karels. Zij bezit 2 grote kerkgebouwen: de Noorderkerk (2400 zitplaatsen) en de Zuiderkerk. Volgens de opgave van jaarboek 1982 bevat thans de gemeente in totaal (belijdende en doopleden) ruim 6-duizend leden. Van de Eskerk is niet veel meer overgebleven. Nadat deze gemeente zich in 1953 gevoegd heeft bij de „Uitgetredenen" is ze uiteengevallen in drie groepen: de groep - Meyerink, de groep - ds. J. de Groot en de groep - ds. Mallan. In 1955 ontstond er uit de Hervormde gemeente een Hervormde Evangelisatie, die in 1960 zich aansloot bij de Oud Geref Gemeenten in Nederland.

In Rijssen zijn nu naast de Herv. Geref Bonds­ gemeente nog 7 formaties die zich alle gereformeerd noemen. Maar ik denk dat Urk in dit opzicht het nog wint van Rijssen. Op blz. 96 en 97 zegt de schrijver dat in 1907 een nieuw kerkverband ontstaat onder de naam van: Gereformeerde Gemeente in Nederland. Maar daarna spreekt hij beter over: De Gereformeerde Gemeenten.

Op blz. 101 kunnen we lezen over een klein kerkrechtelijk steekspel tussen A. Otten en de schrijver als het er over gaat wanneer Walkerk en Eskerk hun bestaan hebben gevonden. Maar de schrijver relativeert dit direkt door te schrijven: De Rijssenaar telt niet zo zwaar aan regels, althans in dit geval. Het probleem bestaat voor hem niet. Daarom maakt niemand zich druk om welke datering dan ook (blz. 101). Een plaats als Rijssen met een dergelijke kerkelijke ontwikkeling geeft voor kerkhistorici veel stof tot schrijven. Maar deze ontwikkeling is niet altijd even godvruchtig, er is ook veel menselijks en zondigs in. Veel heeft zich afgespeeld in en rondom de Walkerk. Ik denk aan de rumoerige tijd rondom Ds. Diephuis, en daarna de kerkrechtelijke processen, die ook vele bladzijden van dit boek in beslag nemen. Op blz. 121 staat: Maar bij sommigen, die in de Walkerk bleven, toch ook met een gevoel van schuld. Otten merkt op: „op dit deel van de geschiedenis, onzer gemeente kunnen wij niet trots zijn. Een dergelijke strijd kan men dan ook slechts betreuren.

Wanneer men alles leest wat er plaatsgevonden heeft in deze kerkelijke processen rondom de Walkerk, dan moet men wel toch wel denken: Moest dat nu allemaal zo, kon dit niet anders. Heeft men dan nooit gelezen wat Paulus schrijft in 1 Kor. 6 : 6-7. Het is toch altijd beter eerst te proberen de strijd over kerkelijke goederen in der minne te schikken voordat de wereldrechter wordt ingeschakeld. Kerkelijk vechten voor hout en steen is altijd een arm werk, met wat minder maar met de zegen des Heeren is men rijker. Gelukkig kwam er eind 1893 een oplossing door een minnelijke schikking tussen de Walkerk en de Gereformeerde Kerk en kon men nu in vrede verder naast elkaar voortleven. En zo heeft de Walkerk gelukkig ook later gehandeld in de kwestie met de groep van ds. van Wier. En de schrijver constateert: Opnieuw heeft de Walkerk een aderlating moeten toelaten. Dat deze scheuring allerminst de groei van deze gemeente heeft aangetast, heeft de geshiedenis daarna overduidelijk getoond, blz. 219.

De Eskerk heeft tijdens haar behoren tot de Geref Gemeenten twee predikanten gehad n.l. ds. van Neerbos (1912-1916) en ds. Hofman Sr. (1917-1924). Vele jaren had de Eskerk geprobeerd de Walkerk buiten de Geref Gemeente te houden, maar in 1933 moest men de strijd verliezen. Als dan ds. Hofman Sr. nog eens komt preken in de Eskerk, wordt hij in de consistorie voor de kerkdienst aangevallen vanwege zijn voorstemmen in synode. Daarop moet dan ds. Hofman Sr. gereageerd hebben met te zeggen, dat de Eskerk het wel eens altijd zonder een herder en leraar zou moeten stellen, omdat men zich zo liefdeloos opstelde tegenover de Walkerk. En de schrijver van dit boek zegt dan: Hoe dan ook, de woorden van ds. Hofman zijn profetisch gebleken. Zo lang de Eskerk in dit kerkverband heeft verkeerd, heeft het geen eigen predikant meer mogen begroeten als herder en leraar. Pas in 1960, zeven en een halfjaar na uittreding uit dit kerkverband, ontvangt men weer een eigen predikant, (ds. Aangeenbrug, d.G.) blz. 101. Zo kan men in dit boek veel lezen over het 100-jarig bestaan van „Gereformeerd in Rijssen". Maar er is gelukkig meer. Ook heb ik altijd gehoord en ook wel gelezen dat er van ouds veel volk des Heeren in Rijssen is geweest en ook veel doorgeleide en geoefende christenen. Maar ik heb ook wel gehoord dat de geesteloze arme tijd waarin we nu leven ook haar invloed doet gelden in Rijssen; gelijk in zoveel plaatsen in ons land waar ten tijde van de Afscheiding en daarna eenmaal veel heldere brieven van Christus waren en waar ook later veel van verdwenen is, alhoewel ook anderzijds de Heere met Zijn genadebedieningen gelukkig nog doorgaat. Het moge ons allen maar veel worstelingen geven van de trom van Gods genade, want de Heere heeft gezegd! Op uw noodgeschrei doe ik grote wonderen.

Zoals we gewend zijn, heeft Den Hertog er uiterlijk een mooi boek van gemaakt stevig en mooi papier, en stevig ingebonden; met veel foto's van kerkgebouwen en predikanten. Het boek bevat ook bijlagen van de leden in 1849-1850 van de Gereformeerden onder het kruis en van de Christelijk afgescheiden Gemeente. Tevens predikantenlijsten van al de kerkelijke denominaties te Rijssen en voorts een uitvoerige lijst van geraadpleegde literatuur. Het aantal bladzijden is 240. De prijs is f37, 50. Jaap Riemens: Gereformeerd in Rijssen. Een terugblik op 100 jaar gereformeerd leven sedert de Afscheiding (1834-1934). Uitgave: Den Hertog B.V. - Houten - Utrecht. Postadres: Postbus 2421, 3500 G.K. Utrecht. Tel. 03403-3434.

d.G.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 juli 1983

De Saambinder | 8 Pagina's

Gereformeerd in Rijssen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 juli 1983

De Saambinder | 8 Pagina's