VUUR EN VLAM

Vorig jaar verscheen het derde deel van de serie ‘Vuur en vlam’, waarin de geschiedenis van de Geref. Kerken (vrijgemaakt) — verder af te korten tot GKv — wordt beschreven. De eerste twee delen handelden over aspecten van het vrijgemaakt-gereformeerde leven (1994) en over de organisatie ervan (1998). Dit deel gaat in op de vraag hoe diverse leden van de GKv de kerkelijke gebeurtenissen vanaf 1944 én in 1967 (toen deze kerken scheurden en de Ned. Geref. Kerken ontstonden) innerlijk beleefden.

Daarbij worden bekende persoonlijkheden voor het voetlicht gehaald. De vooraanstaande ds. D. van Dijk, P. Jongeling (journalist en parlementariër), de kunsthistoricus H. Rookmaker, ds. R.H. Bremmer, ook mannen als ds. C. Vonk en prof. C. Veenhof, die rond de breuk in 1967 in de Ned. Geref. Kerken terecht kwamen. Van allen wordt een portret geschilderd, waarin duidelijk wordt hoe zij in de loop der jaren hun geloof binnen ‘hun’ kerk hebben beleefd. Opvallend is hoezeer sommigen daarin veranderden. De een begon als een geharnast voorvechter van het doortrekken van de kerkelijke lijnen in allerlei organisaties (de zogenaamde doorgaande reformatie), maar wordt daar gaandeweg milder en opener in. De ander is in het begin juist uiterst behoedzaam in dat stellige, maar wordt gaandeweg strakker.

Die persoonlijke ontwikkelingen staan natuurlijk niet los van de ontwikkelingen in de GKv vanaf het eind van de jaren ′80. Achteraf kan men zeggen dat de toenadering die de generale synode in 1987 zocht tot de Chr. Geref. Kerken de inleiding is geweest van een steeds meer over eigen kerkmuren heen kijken, ook in de vele maatschappelijke organisaties. Onlangs maakte ik overigens een conferentie mee, waarin een buitenstaander haar verbazing daarover uitsprak en de raad gaf zich hier nog eens goed op te bezinnen, met als onderliggende gedachte:geef je goed rekenschap van je geestelijke wortels, en geef die in ieder geval nooit prijs! Iets van die spanning proeft men ook in deze persoonlijk gekleurde levensverhalen, en ze maken het boek tot een verrassend geschrift. Natuurlijk hebben persoonlijke verhalen ook hun nadelen: je kunt nooit objectief meten wat terecht is en wat niet. Maar één ding is wel duidelijk: de ontwikkelingen die in de oorlogsjaren leidden tot de breuk in de Geref. Kerken, en de latere ontwikkelingen die leidden tot de breuk in de GKv hebben in de levens van mensen diepe sporen getrokken. Dat blijkt alleen al uit het eerste hoofdstuk. Waarin Agnes Amelink een aantal ‘gewone’ kerkleden — ooit lid van de GKv — interviewt.

De trilogie is nu compleet. Ik dacht: ze zou in de CGK ondenkbaar zijn. Waarom? Omdat wij minder alert zijn op onze ‘kleine’ kerkgeschiedenis? Dat kan zijn; in ieder geval ook omdat we bewaard zijn gebleven, door Gods goedheid, voor breuken zoals die in de GKv zich voordeden. En dat is een zegen.

n.a.v.: R. Kuiper en W. Bouwman (red.) — Vuur en vlam. Kinderen van de vrijmaking. Uitg. Buijten & Schipperheijn Amsterdam 2004, 387 blz., € 27,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen