Reformatie en volkskerk

(1)

De reformatie van Calvijn, Luther en Zwingli was alleen mogelijk, omdat de reformatoren zeer persoonlijk, ieder van hen langs wonderlijke wegen, ontdekt door Gods Geest, het Woord van God leerden kennen en beleven als de enige grondslag voor het zalig worden. Het Sola Scriptura (alléén de Heilige Schrift) paarde zich onlosmakelijk aan het Sola Gratia (alléén uit genade) en het Sola Fide (alléén door het geloof). De wedergeboorte door Woord en Geest, het waar zaligmakend geloof dat in het wedergeboren hart werd geplant als instrument om het in het Evangelie aangeboden heil in Christus te omhelzen, èn de waarachtige bekering als uitvloeisel van de nieuwe gezindheid des harten, (weldaden welke vloeien uit Gods soevereine verkiezing), waren werkelijkheden, die beleefd en beleden werden.

Zo vergadert Christus door Zijn Geest en Woord Zich een Gemeente in enigheid des waren geloofs. En bij deze (onzichtbare) Gemeente, die samenkomt in gemeenschap der heiligen, heeft ieder zich te voegen, die buigt onder de scepter van het Woord van de Koning dezer Gemeente.

In die weldaden (wedergeboorte, geloof bekering), fnet, daaraan verbonden, het delen in de weldaden van het verbond der genade (vergeving der zonden en het eeuwige leven), deelt niet iedereen, die verkeert onder de zuivere bediening van Gods Woord en onder de reine bediening van de sacramenten. De roeping door de bediening van Gods Woord blijft voor de één een uitwendige, wordt voor de ander een krachtdadige, inwendige roeping, die plaats maakt voor het heil, dat de Vader in Christus door Zijn Geest uit louter genade schenkt.

De reformatie botste hierin met goddelijk geweld aan tegen de middeleeuwse roomse kerk. De roomse kerk is een volkskerk, die niet op het Woord van God en het door Gods Geest gewerkte zaligmakende geloof is gegrond, maar wél op het sacrament, zoals dat verstaan wordt door de menselijke, wetenschappelijke theologie van Rome. Dat sacrament, met name van de Heilige Doop, bewerkt, dat, wie het sacrament ontvangt, christen wordt en, zij het onder voorwaarden, welker vervulling ook in het sacramentele vlak liggen, als christen niet meer verloren zal gaan in der eeuwigheid. "Volkskerk". Een veel omstreden begrip. Wij gebruiken het in de betekenis: allen in de kerk worden gelijkgeschakeld op grond van een aan allen op theologische gronden toegedacht heil. De roomse kerk is daarmede de grote volkskerk, waarin men "christen" kan zijn zonder persoonlijk geloof en geloofsvertrouwen, zonder een persoonlijke waarachtige bekering, waarin ieder voor zichzelf beleeft door de werking van Gods Geest en Woord, dat zalig worden inhoudt: alléén de Heilige Schrift, alléén uit genade, alléén door het geloof

Nu is het door heel de geschiedenis van de kerk en met name, wanneer de Heere de reformatie werkt, het grote probleem geweest: is er een compromis mogelijk tussen de gemeente des Heeren naar de Bijbelse leer der reformatie, én de volkskerk, waarin ieder, hetzij groot of klein, geacht wordt een christen te zijn, op welke grond dan ook?

Vooral de theologen, mannen (in onze dagen ook vrouwen) van allerlei slag, hebben steeds weer opnieuw getracht uit te vinden, allen, die samenkomen onder de bediening van Gods Woord en de sacramenten, toch op een of andere manier als een "bijbelse" gemeente van "gelovigen", als volkskerk dus (een kerk, waartoe allen op dezelfde wijze behoren en gemeenschap hebben) openbaar te doen komen. Een kerk (gemeente) dus, waarin allen, die daartoe behoren, kunnen aangesproken worden als broeders en zusters in de Heere Jezus Christus. Géén onderscheidende prediking meer. Géén prediking meer, waarin sprake is van de noodzaak van een persoonlijke wedergeboorte, zonder welke niemand het Koninkrijk Gods zal kunnen ingaan. Géén prediking meer, waarin de vraag aan de orde komt, of we het persoonlijk geloof deelachtig zijn als gave van de Heilige Geest. Géén prediking meer, waarin sprake is van de oefeningen van het geloof, die doen toenemen in de kennis van de persoonlijk doorleefde weg van het zalig worden èn die een arm zondaar in zichzelf uitdrijft, de weg te gaan van de waarachtige bekering en van de vernieuwing van het leven. Wanneer de kerken der reformatie zich bewegen, geleid door allerlei theologieën, op deze weg: tóch volkskerk te willen zijn, begeven ze zich op een weg, die tot mislukken gedoemd is en steeds meer blijkt een doodlopende weg te zijn.

Wijlen P. Kuijt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen