TER OVERWEGING

Ds. G.P.M. van der Linden e.a. (red.),JAARBOEK 2004 van de Chr. Geref. Kerken in Nederland. Uitg. Buijten & Schipperheijn 2004, 336 blz. € 8,90.

Het nieuwe jaarboek is uit! En zoals zoveel uitgaven in deze jaren verschijnt ook dit jaarboek in een nieuw jasje. De redactie meldt dat 38 jaar geleden de vorige omslag voor het eerst werd gebruikt, en dat klopt. Nu is het getal 38 in bijbels licht geen vrolijk makend getal, maar dat neemt niet weg dat het goed is dat er een ver-frissing in uiterlijk plaatsvindt. Daarbij is er voor gezorgd dat de voorkant alleszins herkenbaar blijft als ‘ons’ jaarboek. En de inhoud is vertrouwd als vanouds: een schat aan gegevens van plaatselijke gemeenten, kerkelijke ressorten, scribae, diaconieën, predikanten, plaatselijke verenigingen en commissies, kerkelijke periodieken enz. Kortom, voor iedereen is er wel een reden te verzinnen die het de moeite waard maakt het jaarboek te kopen. Als u het niet jaarlijks doet, doet u het dan nu eens in ieder geval — ik begreep dat het aantal afnemers de laatste jaren sterk daalt. En echt, zo’n jaarboek is de moeite waard!

Maakt het jaarboek 2004 vrolijk? Niet wat de statistieken betreft: opnieuw een teruggang in ledental, van ruim 100 leden. En meer in detail zouden daar nog meer minder vrolijke kanttekeningen bij te plaatsen zijn. Anderzijds zeg ik eerlijk: als ik in rekening breng dat sommige gemeenten (soms grote) spanningen kennen, dan ‘valt het mij nog niet tegen’; maar zo mag men eigenlijk niet redeneren. Het gaat om de werfkracht van de kerken. En dan moeten we de artikelen die opgenomen zijn, maar eens biddend lezen: over het anders worden van de kerk (S. Paas), over de kerk in de stad (S. Wierda), over de nieuwe start rond Rotterdam-Charlois (B. Dingemanse). Bidden én werken! En in dat opzicht kan men van dit jaarboek toch weer vrolijk worden: wat een arbeid in grote en kleine verbanden is er gedaan, zie o.a. het jaaroverzicht van de hand van ds. Van der Linden. Daar spreekt liefde voor de Here, en zo ook voor de kerken uit. Laten we daar vooral dankbaar om zijn.

J. van Eck, HANDELINGEN. De wereld in het geding, serie Commentaar op het Nieuwe Testament. Uitg. Kok Kampen 2003, 576 blz. € 39,90

Dit nieuwe deel in de bekende serie Commentaar op het Nieuwe Testament is nu eens niet van de hand van een (vrijg.) gereformeerde auteur of prof. Floor, maar van de hervormde dr. J. van Eek. Deze legerpredikant heeft niet alleen theologie gestudeerd, maar ook klassieke talen, en hij is daarin ook gepromoveerd. Een aantal jaren geleden heeft hij al een studie over Paulus en de koningen het licht doen zien, waarin hij de confrontatie tussen de apostel Paulus en de diverse vertegen-woordigers van de koninkrijken van deze wereld in het bijbelboek Handelingen besprak. Dat boek smaakte naar meer, en dat ‘meer’ ligt nu in deze fraaie commentaar op tafel.

Het is een stevige, tegelijk goed leesbare en zeer bruikbare commentaar op dit bijbelboek, die ik predikanten alleen maar kan aanbevelen. Gezien de achtergrond van de auteur verwondert het niet, dat hij ook nu de politieke dimensie laat uitkomen. Dat gebeurt meteen al bij de hemelvaart van Christus, hetgeen misschien toch wat ver gezocht is. Daarnaast geeft hij veel aandacht aan parallellen in de Grieks-Romeinse wereld, beduidend meer dan aan de joodse achtergronden van Lucas’ tweede boek.

Toch ligt Israël niet buiten zijn gezichtsveld. Zag men vroeger dit bijbelboek wel als document van het heidenchristendom, en nu weer omgekeerd als geschreven vanuit het perspectief van het jodenchristendom, Van Eck laat zien dat Israël een eigen plaats heeft. Tot het laatst toe blijft Paulus ‘broeders’ tegen de vertegenwoordigers van de synagoge zeggen. Een prachtig deel in deze serie!

H. Vreekamp,ZWIJGEN BIJ VOLLE MAAN. Veluwse verkenning van Edda, Evangelie en Tora. Boekencentrum Zoetermeer 2003, 345 blz. € 25,-.

Dr. Vreekamp legt in dit boek rekenschap af van wat zijn bezinning op zijn Veluwse wortels hem aan inzichten heeft opgeleverd. Op tal van wandelingen over zijn ‘oer-grond’ heeft hij zijn heidense verleden onder ogen gezien, en gemerkt dat het om erkenning en aandacht vraagt. Die heeft tot dusverre grotendeels ontbroken, en het gevolg is geweest dat de kerk in onze streken halfhartig is gebleven. Onze heidense wortels werden ontkend, maar wel gedoogd, en juist daardoor konden ze soms op een uiterst gevaarlijke manier opspelen. Dr. Vreekamp meent dat het er voor de kerk nu om gaat een ‘nieuwe relatie’ te vinden ‘met de heiden in zichzelf en de Jood tegenover haar’. Dat zal moeten uitlopen op niet minder dan een reformatie van de kerk, die bestaat in een ‘afkeer van de goden en de toewending naar de levende God’, en waarin ‘de bekering de gestalte aanneemt van het verwachten van Jezus.’ Een opmerkelijk boek, dat aandacht vraagt voor zaken, waar we ons vaak niet of nauwelijks van bewust zijn.

Adrian Verbree, LICHTFLITSEN. Energie voor de christen. Uitg. De Vuurbaak Barneveld 2003 108 blz. € 9,75.

A. Verbree is inmiddels bij velen bekend. Als predikant was hij genoodzaakt vroegtijdig emeritaat aan te vragen. Zijn gaven, die vooral liggen in het schrijven, mag hij nog onverkort gebruiken. In dit boek vindt men (inderdaad) flitsen: gedachten die zomaar je hart binnenkomen. Over veel te hard rijden, over de almacht van God, over zijn ingrijpen in kritieke situaties, over ziekte en handicap, over zoveel zaken in ons alledaagse bestaan… Ze stemmen tot nadenken, ze roepen op tot omkeer en ze geven houvast en uitzicht. En zo zijn ze ook bedoeld.

Rineke van der Woerdt, WERKEN ZOLANG HET DAG IS. Jacqueline van Andel-Rutgers (1874–1951) gereformeerd zendelinge in Midden-Java. Uitg. Kok Kampen 2004, 415 blz. € 39,90.

De auteur promoveerde op 4 maart j 1. op bovengenoemd proefschrift, aan de Vrije Universiteit. Zij onderzocht archiefstukken, brieven en publicaties, ondervroeg Javaanse en Nederlandse vrouwen, om zodoende een betrouwbaar beeld te krijgen van het leven en werk van de genoemde zendelinge in het voormalige Nederlands-Indië, die zich toentertijd als enige gereformeerde vrouw in haar zendingsomgeving verdiepte in vragen van de verhouding christendom — islam/hindoeïsme (blz. 298).

dr. H.F. Kohlbrügge, IN GRAZIGE WEIDEN. Vier preken over Psalm 23;

WOORDEN VAN MATTHEW HENRY. Thema’s uit het christelijk geloof;

ds. J.T. Doornenbal, VAN HEM IS MIJN HEIL. Overdenkingen over Psalmen.

Uitg. Den Hertog Houten 2004, 73 resp. 64 resp. 125 blz. € 10,50 resp.€ 5,90 resp.€ 13,90.

Van deze boekjes geldt dat de schrijvers spreken ‘nadat zij gestorven zijn’. De namen van Kohlbrügge en Henry nemen ons ver mee in de geschiedenis. Kohlbrügge leefde in de 19e eeuw; hij was een groot geleerde, maar ook een goed pastor. En dat merkt men in deze preken. In vier preken gaat hij de hele Psalm door en dat is nog steeds de moeite waard!

Matthew Henry is natuurlijk vooral om zijn Schriftverklaring bekend geworden. In dit boekje zijn uitspraken van hem rond bepaalde thema’s bij elkaar gezet. Daartoe dienden o.a. de thema’s geloof en ongeloof, godsvrucht en geveinsdheid, gebed, vreugde en droefheid, de laatste dingen. U moet de titel echt letterlijk nemen: over de thema’s wordt geen aaneensluitend verhaal geleverd; daardoor is het een brok-kelig geheel geworden.

Ds. Doomenbal is nog niet zo lang geleden overleden: in 1975. Hij was buiten de eigen gemeente o.a. bekend door zijn mijmeringen in het Oenense kerkblad. Met een geheel eigen stijl, diep doortrokken door de eerbied voor het Woord van God en het ver-langen om dat bij de harten van de mensen te brengen, ging hij te werk; zo schreef hij ook, en u zult het herkennen in deze bundel (o.a. Psalm 2, 7, 22, 42, 62, 89 en 91).

Jaap van der Meiden, ALS BANDEN KNELLEN. Over relatieproblemen tussen volwassen kinderen en hun ouders. Serie ‘Praktisch & Pastoraal’. Uitg. Groen Heerenveen 2003, 128 blz. € 14,50.

Het komt overal voor: botsende generaties, met alle gevolgen vandien. Wanneer het in de christelijke gemeente voorkomt (en laat niemand zich in de frequentie daarvan vergissen), speelt er nog een aparte dimensie: hoe moet het dan met het vijfde gebod? Wat betekent het eren van je vader en je moeder bij het doorgroeien in volwassenheid?

Dit boekje legt dit probleem bloot, komt met een heldere verwoording daarvan en vervolgens tot handvatten die kunnen leiden tot geestelijke groei. Met opzet stel ik: handvatten, want de praktijk is in dit opzicht vaak zó weerbarstig en de pijn zit vaak zó diep… Gods genade is groot, zo wordt terecht als rode draad in het boekje vastgehouden; anderzijds spreekt ook hier de ‘hardheid des harten’, waar eertijds Mozes al weet van had.

Ria Borkent, ZING MET DE HEMELBODEN. 77 kerkliederen voor gemeente en canto-rij. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2003, 142 blz. € 13,90.

Mevr. Borkent herdichtte eerder een groot aantal Bach-koralen. Ook schreef zij liedteksten voor een Paas- en een Kerstoratorium. In de hierboven genoemde bundel vindt u liederen die gezongen kunnen worden rond de christelijke feestdagen en andere bijzondere momenten in het gemeentelijk leven, zoals doop en avondmaal, ingebruikname van een kerkgebouw, rouw. Daarnaast liederen rond het Onze Vader. Speciaal is aan de kinderen gedacht door een aantal liederen ‘op hun niveau’ op te nemen. De teksten zou ik willen typeren als heel eerbiedig. Voor de muziek is soms gebruik gemaakt van bestaande melodieën; daarnaast is er een keur van componist-medewerkers uit de gereformeerde gezindte.

Adrian Verbree,BUITEN HET BOEKJE. Columns. Uitg. De Vuurbaak Barneveld 2004, 112 blz. € 9,90.

De kerkenraad, gemeente of predikant die er niet tegen kan dat zijn/haar handelwijze eens kritisch-humoristisch tegen het licht wordt gehouden, moet dit boekje niet kopen. Wie echter meent dat het geen kwaad kan je eens een spiegel voor te laten houden om jezelf eens te toetsen, kan met dit boekje goed uit de voeten. U mag dan nog naast u neerleggen, wat werkelijk niet van toepassing is. En u krijgt een aantal aansprekende belevenissen van de inmiddels bekende auteur er zomaar bij.

dr. Samuel Pfeifer,HOOGGEVOELIGE MENSEN. Leven tussen gave en kwetsbaarheid. Serie Praktisch & pastoraal. Uitg. Groen Heerenveen 2004, 256 blz. € 15,95.

De bovengenoemde serie staat garant voor het naar voren brengen van ziekten en andere problemen, waar mensen soms hun leven lang mee behept zijn. Het gevolg is dat ze een leven leiden dat op zich al zwaar is, maar dat vaak nog eens verzwaard wordt door de wijze waarop hun omgeving (familie, vriendenkring, collega’s, gemeenteleden) op hun moeiten reageren. Voor dit boek is gekozen voor een groep die nog niet zo lang ‘benoemd’ wordt: die van hooggevoelige mensen. Een probleem dat kan leiden tot (geloofs)angsten en (geloofs)depressie. Gevoeligheid heeft positieve kanten, zoals ieder begrijpt (gave!), maar het heeft ook negatieve kanten. Het boek brengt ons een stuk verder in het inzicht krijgen in de problematiek. Het brengt ons minder verder, vond ik, als het gaat om de wijze waarop de mensen die ermee door het leven moeten gaan, pastoraal benaderd kunnen worden; dat is echt een probleem apart. Dat zal ons extra voorzichtig maken in de pastorale praktijk!

Harold S. Kushner, DE HEER IS MIJN HERDER. De genezende kracht van Psalm 23. Uitg. Ten Have Baarn-Kampen 2004, 160 blz. € 17,90.

De auteur, in ons land vooral bekend om zijn publicaties rond het lijden (men kan dit nieuwe boek zien als een voortborduren op dat thema), ziet Psalm 23 als een drama in drie bedrijven: het eerste is vredig, pastoraal; het tweede donker en stormachtig; het derde luidt de verdieping in de relatie tot God in: niet meer degene die hem volgt in zijn beproevingen, maar die hem iets schenkt van blijvende aard: het wonen in zijn huis. Men hoort de rabbi spreken en denken in deze studie.

Michael Green,NA DE ALPHACURSUS. Uitg. Kok Kampen 2003, 218 blz. € 19,90.

‘Is er leven na de Alpha?’ Een vraag die de auteur zich stelde en die hem dreef tot het schrijven van dit boek, om a.h.w. de Alpha-lijnen door te trekken — een vraag die men zich ook in de gemeenten zal stellen. Waar een eerste oriëntatie leidt tot verdere ontmoeting met christenen, en via hen met de Here, kan die vraag ook niet uitblijven. Net als het eerdere materiaal zal men ook in dit boek stukjes vinden, waarvan men zegt: ik zou het anders benaderen. Maar… de auteur is helder, principieel duidelijk. Zie het als een handreiking en ga dan op weg, sprekend over: de reis, de vriendschap, de nieuwe gemeenschap, de sacramenten, de christelijke levensstijl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen