Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Dieren verraden hun nachtelijke activiteit in een dun laagje sneeuw

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Dieren verraden hun nachtelijke activiteit in een dun laagje sneeuw

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Slechts een dun laagje sneeuw brengt in bos en veld reeds een winterse sfeer. Daardoor is het plotseling heel licht tussen de bomen. Wanneer de zon ook nog wil meehelpen, is het prachtig in de natuur. Door de sneeuw verraden de dieren zich. Ze blijken steeds bezig te zijn met het zoeken van voedsel. Overdag, maar ook 's nachts. Hun prenten laten zien dat zij zeer actief zijn. Ook in de wintermaanden is er in bos en veld veel te genieten.

Om tien uur in de morgen sta ik op het tussen jonge dennen geklemde, besneeuwde bospad. Alleen. Het is stil, maar dat duurt niet lang. Hoog boven mij, in een dikke beuk, roetst een boomklever langs de stam. Hij klautert niet slechts omhoog. Dat doet de boomkruiper, het musachtige vogeltje met de fraai gebogen lange priemsnavel.

De boomklever draaft langs de stam zowel omlaag als omhoog. Het is precies een specht in zijn gedrag. Aan dat behendig omlaag sprinten is de boomklever gemakkelijk herkenbaar. Zelfs de spechten doen het niet; die klauteren naar boven, maar nooit met de kop omlaag. Van de boomklever is het een vaste gewoonte.

Het is karakteristiek voor deze kleine klimmer. Hij laat zich rustig van alle kanten bewonderen. Met zijn grijsblauwe rug, roestrode buik en opvallende zwarte mondstreep valt deze vogel goed op. De zon maakt de witte wereld bijzonder mooi. Het licht wordt weerkaatst in ontelbare flonkeringen. „Door ongebaande sneeuw te gaan... hoe lustig is 't, hoe leutig", dichtte Guido Gezelle.

Kraaiengeroep
Het is een genot het schone sneeuwkleed te zien, na de vuile brij in het dorp. De sporen van dieren hebben de sneeuw niet platgewalst, maar er alleen verhalen in achtergelaten, voor wie die sporen kan ontcijferen.

Hier, ver van het dorp, zijn geen voetafdrukken van mensen te zien. De hoge sparren achter de dennenrand staan met hun kruinen in het zonlicht. De natte naalden zijn frisgroen, de stammen roodbruin. Die kleuren contrasteren sterk met de sneeuwresten die nog niet uit hun pruiken zijn gedooid. Uit de toppen van de verspreid groeiende dennen klinkt het geroep van zwarte kraaien.

Na de winter zijn deze vogels boeiend door hun gedrag en gevarieerde geluiden. In de paartijd spelen ze met elkaar en laten hun ver klinkend geroep in allerlei toonaarden horen. Kraaien behoren tot de orde van de zangvogels, al zingen ze niet. Ze maken dat goed door hun soms echt melodieus geroep.

Kale bomen
Bomen zijn in de winter anders dan in de zomer, maar toch ook mooi. Waar de beukenlaan ophoudt, begint een brede berkensingel, met bomen van meer dan vijftien meter hoog. Een berkeboom heeft een contrasterende combinatie van een wit met zwart gevlekte stam, bijna zwarte takken en daaraan een bijzonder fijn netwerk van dunne, bruine twijgen.

Zo zijn deze oude berken die ik tegen de blauwe lucht zie afgetekend. Berken vertonen echter veel variatie. Jonge bomen hebben okerkleurige stammetjes. Hun takkenpruik is overtogen met een zachtlila gloed. Dat is heel mooi, vooral wanneer ze tegen een achtergrond van witte wolken afsteken. Er is verschil tussen de ruwe berk en de gladde berk, tussen jonge en oude bomen, tussen hun winterbeeld en de lentetooi.

De wandeling voert mij naar een plek waar de jachtsneeuw, die in de afgelopen nacht is gevallen, aan het toveren is geweest. Op de rand van een kaalslag begint het dennenbos. De stammen van de buitenste bomen zijn aan de windkant tot bovenaan wit beplekt met sneeuw die is blijven plakken. Nu zijn het geen roodbruine, maar witte dennestammen met groene pruiken erop.

Decoratie
Een smal bospad voert naar de hei, die een prachtig panorama biedt. De uitgestrekte vlakte, groter schijnbaar nu er een laagje sneeuw op ligt, reikt tot aan een gedeelte met verspreid groeiende vliegdennen. De sneeuw is bespikkeld met het bruin van de struikhei, die hier te hoog is om bedekt te worden. Ook de lange okergele sprieten van de pollen pijpestrootjesgras steken er als sierlijke decoratie bovenuit.

Ik wandel nog even door het stuifzand, dat verborgen is onder de dunne laag sneeuw. De verspreide, grillig vergroeide vliegdennen op de heuvels steken fraai af tegen de witte grond en de blauwe lucht. Herten hebben duidelijke sporen gemaakt over heuvels en door dalen. Langs de bosrand liggen stammen van gevelde dennen. De bast is er voor een groot deel afgeknaagd. Herten eten in de winter die bast graag.

Vaste wissels
De lucht trekt opeens vrij snel vanuit het westen dicht met blauwgrijze wolken. Een fijne jachtsneeuw waait in mijn gezicht. Ik duik een bospad in waar wat beschutting is. Halverwege steekt een hinde het pad over. Zij blijft even naar mij staan kijken. Omdat ik mij niet verroer, is het slanke dier niet geschrokken, maar wel nieuwsgierig.

Het buigt zich sierlijk voorover, snuffelt tussen de kale bosbessen op zoek naar voedsel. Langzaam drentelt de hinde tussen de Amerikaanse eiken door. Hier staan veel sporen in de sneeuw, maar die zijn onduidelijk doordat de sneeuwlaag los ligt op het hoge bosgras en de bosbessen. Op de boslaan zijn ze herkenbaar. Groot en duidelijk zijn ze van de herten. Vanuit dit bosperceel, waar een rustgebied is, hebben de dieren smalle paadjes in de sneeuw getrapt. Dat zijn de vaste wissels waarlangs ze 's nachts naar de hei en andere open plaatsen trekken, op zoek naar voedsel.

Langs de bosrand zijn het vooral de prenten van konijnen die gemakkelijk herkenbaar zijn. Die knagertjes worden soms belaagd door de vossen, die 's nachts over grote afstanden zwerven. Zij trekken hun sporen tot dicht bij de huizen van het dorp. Langs de bospaden zie ik die voetafdrukken als lange snoeren. Vaak heb ik gezien dat vossen graag lopen in de platgereden sporen die de jachtopzieners met hun Landrovers achterlaten. Dat loopt gemakkelijker, ook voor een vos!

Dierensporen
Wilde varkens laten zeer duidelijk hun nachtelijke bezigheid zien. Niet slechts door hun prenten, maar vooral door hun gewroet. Grote plekken zijn omgewoeld en steken donker af tegen de sneeuw. Onder de beukebomen liggen nog beukenoten, die best voedsel vormen voor de zwarte wroeters. Vinken eten ook graag beukenootjes. De varkens hebben door hun gewroet voor deze vogels mooie voerplekken losgewoeld.

Onder een grote vliegden langs de bosrand ligt het vol keurig afgeknaagde dennekegels. De schubben liggen verspreid op de grond. Dat is werk van de eekhoorn. Die heeft geen voedselgebrek. Dennekegels zijn er altijd volop. De grote bonte specht maakt er ook graag gebruik van. Die pikt ze los en haalt de zaden eruit. Dan blijven er gerafelde kegels over.

Ook vogels laten herkenbare sporen achter. In een dikke sneeuwlaag staat het sleepspoor van de staart en de vleugels van een kraai. Fazanten maakten grote, duidelijke prenten met hun drie tenen ver uiteengespreid. Heel anders maar zeer duidelijk laat de havik weten dat hij met succes heeft gejaagd. Waar hij zijn prooi heeft gekropt, ligt een krans van veren met wat bloederige resten.

In de nacht is er in het bos veel leven dat niet wordt opgemerkt. Ook overdag blijft er veel verborgen. Maar als er sneeuw ligt, vooral wanneer het een dunne laag is, verraden de dieren door hun sporen hun aanwezigheid en laten zij iets zien van hun activiteiten. Het is een aardige bezigheid om in het besneeuwde bos te proberen die verhalen te lezen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 4 december 1991

Terdege | 72 Pagina's

Dieren verraden hun nachtelijke activiteit in een dun laagje sneeuw

Bekijk de hele uitgave van woensdag 4 december 1991

Terdege | 72 Pagina's