Boekbespreking

STEMMEN UIT WITTENBERG van Dr. Maarten Luther en zijn tijdgenoten, bundel 8. -Uitgave van De Gereformeerde Bibliotheek te Goudriaan Z.H.

In deze bundel vinden we een vervolg van de LOCI COMMUNES of De voornaamste theologische bewijsgronden door Philippus Melanchton, namelijk het laatste gedeelte van hoofdstuk XIX Over de aanroeping. Verder de hoofdstukken XX Over de burgerlijke overheden, XXI Over de menselijke ceremoniën en XXII Over de doding van het vlees en nog enkele blz. van hoofdstuk XXIII Over de ergernis. We willen een klein gedeelte ovememen uit hoofdstuk XX: Daar dus de overheid een bewaarder van de wetten is, moet hij daaraan zelf gehoorzamen en anderen tot gehoorzaamheid dwingen en hun gezag krachtig verdedigen. Want daarom is hij door God met het zwaard gewapend. En om het onderscheid te doen verstaan van de kerkelijke regering en de burgerlijke, en tegelijk de plichten te doen zien, geef ik deze definitie van de burgerlijke overheid: De overheid is de dienares van God die de eerzame uiterlijke tucht van Zijn volk (coetus) en de vrede bewaart en de weerbarstigen straft met wettige lijfstraffen.

Hier komen verschillen tevoorschijn tussen de leraar van het evangelie en de overheid. De leraar van het evangelie stelt het Woord van God voor en bedient de sacramenten, waardoor God de hoorders roept tot het eeuwige leven, en in hen werkzaam is. Voorts dringt en straft hij alleen door het Woord van God, namelijk het Woord van het evangelie, zonder lichamelijke dwang. Maar de overheid is de wachter van de uitwendige tucht en de vrede, en gewapend met het zwaard bedwingt en straft zij de weerbarstigen met wettige lijfstraffen.

Tot zover Melanchton. Het is in deze tijd nog wel eens goed naar zulke stemmen te luisteren.

Ook deze Stemmen verschijnen minstens eenmaal per kwartaal. De abonnementsprijs is ƒ 3,- per nummer.

Hartelijk aanbevolen.

Dr. J. Stellingwerff De Mr. H. Bos-bibliotheek van de Vrije Universiteit. - Uitgave N.V. Buijten & Schipperheijn, Amsterdam.

Dit boekje bevat eerst een levensbericht van Mr. H. Bos Kzn. Deze overleed op 3 september 1970 op zeer hoge leeftijd. Hij was vele jaren directeur van de V.U. Hij heeft vele boeken verzameld, die hij gelegateerd heeft aan de V.U. Dit legaat vormde de aanleiding tot de publicatie van dit werkje.

Dr. Stellingwerff laat de belangrijkheid van de verzameling zien. Het zal nog jaren duren voor deze geheel toegankelijk is. In het boekje zijn een paar werkjes uit de verzameling afgedrukt. We geven hier het woord aan de schrijver:

„De keuze van enkele boeken uit het grote aantal is moeilijk. Deze is echter gevallen op een tweetal dat door hun belang en geringe omvang opvalt. Het zijn: Een corte vnderzouckinghe des geloofs, ouer de ghene, die haer tot de Duytsche Ghemeynte, die te Londen is, begheven willen. Anno 1555, en Corte belijdinghe des geloofs, der gheenre die ouer al in Nederlant, ende bysonder in deze Stadt N. de waerachtighe Leere des Euangeliums aenhanghen. Anno 1566.

De keuze viel op deze twee boekjes, omdat ze beide het gereformeerde geloof kernachtig belijden, het eerste als een leerboek en het tweede als een verantwoording. Verder omdat ze beide voor Nederland van het eerste uur zijn en omdat ze door hun onbekendheid niet zo in discussie zijn als de drie geschriften van kerkelijke eenheid. Vooral dienen ze als een spiegel, omdat we in deze tijd een nieuwe belijdenis nodig hebben van ons algemeen, ongetwijfeld en christelijk geloof. Daarvoor zijn de Drie Formulieren van Enigheid te omvangrijk, te veel georiënteerd aan de 16de en 17de eeuw en te weinig actueel, terwijl ook een aantal inhoudelijke bezwaren ertegen genoemd zouden kunnen worden.

We hebben in deze tijd een nieuw leerboek nodig en een nieuwe belijdenis. Deze nieuwe belijdenis en catechismus behoren universeel te zijn, geldig voor heel de wereld, verstaanbaar en van belang voor iedereen. Ze moeten kort zijn, bondig en helder gesteld, in principe bruikbaar over heel de wereld en dan ook van harte beleden door alle christenen.

De nieuwe catechismus moet een kinderleerboek worden dat een verklaring geeft van de apostolische geloofsbelijdenis, van de tien geboden met hun toepassing in deze tijd, het gebed des Heren en van de oecumenische structuur en de betekenis van de kerk. Naast deze nieuwe catechismus en een nieuwe belijdenis, die beide universeel christelijk behoren te zijn, zou dan plaats zijn voor een bijkomend geschrift dat, ten behoeve van volk en traditie door een bepaalde kerk in haar situatie, het geloof belijdt. Op weg naar een dergelijke structuur van belijden in deze tijd lijkt mij voor het gereformeerde protestantisme hernieuwde kennismaking met deze korte geschriften van belang om zowel verstarring en vanzelfsprekendheid alsook karakterloosheid en onverschilligheid in het belijden te doorbreken.” Aan het einde van zijn werkje schrijft Dr. Stellingwerff:

„In plaats van nieuwe kerkelijke procedures aanspannen of nieuwe afscheidingen voorbereiden, zouden de kerken en de verontrusten en bezwaarden daarin, zich eens bijbels moeten uitspreken over de betekenis van de geboden in deze tijd met overbevolking en pil, met atoombom en andere wapens, met veel welvaart en ramp op ramp, met zijn blinde verlangen naar gemeenschap (communisme) en rijkdom (kapitalisme) en met zijn verwerping van een imperialistisch god, van paternalistische ouders en een dictatoriale overheid.”

Tot zover Dr. Stellingwerff. Daarin komt een gedachtengang naar voren, die de onze niet is. We hoeven daar niet op in te gaan. Het gaat om de Mr. Bos-bibliotheek en die lijkt ons belangrijk genoeg.

Uit dien hoofde bevelen wij het boekje aan. Het kost f 10,-.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen