De winter nadert

De laatste trekvogels vliegen nu naar het zuiden en in ons land arriveren de vogels uit het hoge noorden. Niet alleen ganzen en roofvogels, maar ook de roodborst trekt zuidelijker. In een bosje waar ik een hutje heb staan met een vijvertje ervoor dook vorig jaar oktober uit het niets een roodborstje op. In de vroege ochtend kon je hem horen zingen. Roodborstjes hebben het hele jaar door een voedselterritorium, dat ze aangeven met hun zang en waaruit ze soortgenoten verdringen.
Mijn roodborstje was dus net uit het noorden gearriveerd en vond het fijn zich een paar maal per dag lekker te wassen in het vijvertje. Dit duurde een aantal dagen. Daarna was het diertje waarschijnlijk bijgekomen van de vermoeiende reis, want hij raakte het water niet meer aan. Wel kwam hij op de broodkorrels af. Een ander roodborstje en twee heggenmussen joeg hij weg zodra ze van zijn eten wilden snoepen.
De Vlaamse gaai legt in het najaar voedselvoorraden aan tussen bladeren. Veel van die plekjes vindt hij terug. Waar hij niet meer komt, verschijnen in het voorjaar jonge eiken, want het voedsel van de Vlaamse gaai bestaat in het najaar voornamelijk uit rupsen en eikels.
De eekhoorn legt in holle bomen zijn wintervoorraadje aan. Regelmatig komt er een eekhoorn bij me in de tuin. In een bakje op de schutting leg ik wat hazelnoten voor hem klaar. De eerste noten worden opgegeten, de rest van de noten wordt verstopt onder de aarde in de tuin. Ook de boomklever legt voorraden aan. Hij blijft op en neer vliegen totdat de zonnepitten op zijn.
Zo heeft elk dier zijn methoden om zich voor te bereiden op de winter. De zoogdieren krijgen hun wintervacht en edelherten eten hun buik rond met eikels. De das verschoont zijn burcht door oud stro en oude bladeren te vervangen met vers gevallen blad. De kikkers en padden kruipen diep in de modder om daar de winter te verslapen.

Mist
In de herfst wordt het weer ruiger, wat mooie luchten en wolken kan opleveren, zeker als de wind uit het westen waait. Bij mooie luchten zoek ik de open landschappen op. Vaak is dat het Kootwijkerzand. Het lichte zand en de donkere luchten erboven leveren vaak mooie fotos op.
De nachten worden kouder. In de avond, als er weinig wind is, is er kans op mist. Het mooist vind ik mistslierten die laag boven de grond hangen. Zeker waar water in de buurt is, zijn ze al voor zonsondergang te zien. Zo weet ik ergens een wei met een flinke vijver ernaast, waar overigens in de avond ook nog wel eens wat reeën komen.

Paddestoelen
Het paddestoelenseizoen begint veel eerder dan de herfst en eindigt pas in december, maar de meeste zie je in het najaar. Er zijn vele honderden soorten in de meest uiteenlopende kleuren. Ze gedijen goed op vochtige plaatsen. In de bossen blijft het doorgaans wat langer vochtig dan elders. Ook vriest het er niet zo snel, want veel zwammen kunnen slecht tegen vorst.
De meeste paddestoelen halen dun voedsel uit afgevallen bladeren of dood hout. Een andere groep verkrijgt voedingsstoffen door met planten een overeenkomst te sluiten. Hun zwamdraden zijn verweven met de wortels van planten.

Bomen
Ook de bomen bereiden zich voor op de winter. De soorten die in het voorjaar als eerste blad krijgen, kleuren als eerste in de herfst. De kleuring van de berk is al te zien in september. Het mooist worden de beuk en de Amerikaanse eik.
Als er geen groen blaadje meer aan de bomen zit, begint het blad te vallen. Voor het zover is, worden alle bruikbare stoffen aan het blad onttrokken. De bladgroenkorrels maken plaats voor afvalstoffen die de boom kwijt moet. Daarna wordt de sapstroom onderbroken en vormt zich tussen de bladsteel en de tak een breukvlak. De gevallen bladeren houden de bodem op temperatuur. Want als het water in de grond te koud wordt, kunnen de wortels niet meer genoeg vocht opzuigen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen