Prima kennis, maar slechte structuren in Roemeense gezondheidszorg

Als we net geland zijn op het vliegveld van Timisoara, worden onze namen afgeroepen in het vliegtuig. Of we ons bij de gezagvoerder willen melden.
En daar staat naast de gezagvoerder de directeur van het vliegveld met enkele topmensen uit het ziekenhuis. Over ontvangst gesproken! We worden door de douane heengeloodst. Terwijl de overige passagiers nog staan te wachten, kunnen wij al weg rijden. Onze eerste gang is naar een restaurant. De gesprekken zijn voornamelijk oriënterend. Al heel snel komt de revolutie ter sprake. Ook drie jaar na datum is de revolutie van december 1989 nog steeds het gesprek van de dag. Een anekdote van voor de revolutie: Wanneer een aantal mensen samen aan een tafeltje zat te eten in een restaurant, dan stond er altijd wel een bosje bloemen op tafel. In dat bosje was dan een microfoontje verstopt. Vandaar dat er nu in Roemenië het spreekwoord bestaat: "the tulips are Philips" (de tulpen zijn van Philips). Tijdens de eerste avond is er volop ruimte voor gesprekken en discussies. Bij voorbeeld over de revolutie. Volgens onze Roemeense begeleiders sprak bisschop lokes toen hij vrijgelaten werd vloeiend Engels. En dat kon vrijwel geen enkele Roemeen of Hongaar. Waar heeft Tökes Engels geleerd?
Wie heeft hem dat geleerd? Was Tokes gewoon een predikant of was hij werkelijk afkomstig van de Amerikaanse geheime dienst? En wat was de rol van de Russische geheime dienst? Er zijn nog steeds veel vragen bij de Roemenen. Maar onze vrienden hebben wel hun eigen ideeën daarover ontwikkeld.

Ondoorzichtig
De volgende dag worden eerst collega-docenten van het vliegtuig gehaald. Nu is de groep compleet. Zes docenten, vijf Nederlanders en een Engelsman en de echtgenote van de Engelse docent. Deze dag gaan we kennismaken met het ziekenhuis. Het ziekenhuis van Timisoara bestaat uit een instelling met 22 klinieken. Zijn dat 22 gebouwen? Nee, want een kliniek kan ook nog eens bestaan uit verschillende gebouwen. Kortom: de structuur is ondoorzichtig. We krijgen een rondleiding door de kliniek. De bouwkundige staat ervan is slecht. De hygiëne in dit gebouw is zo mogelijk nog slechter. De medische kennis van de specialisten is daarentegen zeer goed.
Ten slotte zien we wat volgens de Roemenen een patiënt is: een lastige, in de weg lopende figuur. Deze avond dineren we in een restaurant in de stad. De avond wordt opgeluisterd door volksmuziek. Een Serviër, die blijkbaar goede zaken heeft gedaan met illegale handel naar Joegoslavië, begint echter letterlijk de beest uit te hangen. Tegen betaling krijgt hij toestemming om glaswerk kapot te laten vallen. Een plaatselijke manier van doen, die bij ons wat vreemd overkomt. Hoe meer glas er valt, des te zenuwachtiger worden onze gastheren. We eten ons nagerecht maar wat sneller dan gebruikelijk.

Cursus
We verkeren in een ietwat nerveuze stemming als we de volgende dag worden opgehaald met 'ons' busje. We komen aan in het ziekenhuis waar we de cursus zullen geven. Zullen er cursisten komen? Iets voor half 10 worden we ontvangen in het ziekenhuis en we willen gelijk doorlopen naar de collegezaal. Half 10 zouden we starten. Nee, eerst moet er koffie gedronken worden. En angstvallig worden we weg gehouden uit de collegezalen. Wat is belangrijker: de Roemeense gastvrijheid of onze punctualiteit? De gastvrijheid wint het. Misschien heeft het oponthoud nog een andere oorzaak: was alles al klaar gezet? Snel drinken we onze koffie. Een halfuur te laat kunnen we starten. En... er zijn cursisten.

Triest
Terwijl de eerste docent zijn verhaal begint af te steken, worden John Birch (de Engelse collega) en ik rondgeleid in het ziekenhuis. We vinden het namelijk noodzakelijk om voor ons verhaal (over patiëntenverzorging) patiënten gezien te hebben. Onder het motto "we willen patiënten voelen" wandelen wij door het ziekenhuis, onder begeleiding van een uroloog.
We zien technische hoogstandjes, zoals een niersteenvergruizer. We zien ook voorbeelden van intrieste patiëntenverzorging. Een kind van drie jaar, voor 25 procent verbrand, ligt op een kamer met drie andere patiënten. De verpleegster, zonder handschoenen, probeert met een pincetje de kleren van de wonden af te krijgen. De andere patiënten liggen toe te kijken terwijl het kind gilt van de pijn. De afdelingsarts wil niet eens naar binnen gaan.
's Middags beginnen mijn colleges. Omdat de beloofde overhead-projector niet beschikbaar is tijdens mijn college moet ik wat improviseren.
Mijn sheets hang ik aan een tafel. Vastgeklemd met een dik Engels woordenboek. Er ontstaat grote beroering in de zaal. Engels! Welk boek van de communist Engels is dit? Men accepteert ternauwernood mijn uitleg dat dit het Nederlandse woord voor de Engelse taal is.

Gesprek
De volgende dag is voor mij een echte trainingsdag. Alleen rond een uur of vier hebben we de gelegenheid om nog wat anders te doen. Die gelegenheid benut ik voor een gesprek met een topambtenaar van gezondheidszorg.
Een spannend bezoek. Om vier uur komen we aan bij het regeringsgebouw waar het gesprek plaats zal hebben. De lange gangen en verschrikkelijk zware tapijten zijn indrukwekkend. We worden ontvangen in een grote ruime kamer. Het is de kamer waar Ceaucescu zijn besprekingen hield wanneer hij in Timisoara was. Onze gastheer heeft ondertussen nog niets gezegd. De spanning is te snijden. Het lijkt of hij ons behandelt als indringers... Als het gesprek eindelijk begint en wij vertellen wat wij doen tijdens het seminar, komt ook onze gastheer los. Hij is van mening dat meer mensen de houding van naastenliefde moeten hebben. En vanuit deze houding het werk moeten doen. Hij pleit eigenlijk in Roemenië voor een nieuwe vorm van nonnen. Mensen die uit naastenliefde zich toeleggen op de verzorging van anderen. Ook waardeert hij de hulp vanuit het buitenland zeer.

Kinderziekenhuis
Nu volgt voor mij een rustdag. Ik heb mijn trainingswerk verricht en kan nu luisteren naar mijn collega's en andere activiteiten ondernemen. Eén van die activiteiten is het onvermijdelijke doen van inkopen. In een land dat economisch zo achter loopt, zijn erg veel produkten erg goedkoop. Een viool voor een paar tientjes. En bladmuziek voor dertig cent. Je geneert je haast om het te kopen. En toch mag het, het is juist goed voor het land om de economie te stimuleren. Na de nodige ijsjes en kopjes koffie kunnen we weer naar het hotel. Om twaalf uur worden Joan (de vrouw van de Engelse docent) en ik opgehaald voor een rondleiding in een kinderziekenhuis. Wat we er zien is indrukwekkend. Ze laten ons röntgenapparatuur zien uit 1960. Ze laten de foto's zien die daarmee gemaakt werden. Verrassend scherp. De vraag naar de veiligheid van de straling heb ik niet durven stellen.
Op de couveuse-afdeling zien we minstens zes verschillende couveuses. Enkele exemplaren uit Roemenië, verder uit Rusland, uit Amerika, Engeland, Duitsland, Nederland. Aangezien al deze couveuses een verschillende manier van bediening hebben, brengt dat grote problemen met zich mee. Dat rode knopje recht bij de ene couveuse 'doet' iets heel anders dan dat bij de andere couveuse. Maar wat moet je als je in Roemenië leeft en als je het moet doen met weggevertjes.

Vondelingen
Een groot probleem voor de Roemeense kinderziekenhuizen vormen de vondelingen. Voorbehoedmiddelen worden in Roemenië vrijwel niet gebruikt. We spreken een gynaecoloog die 70 abortussen per dag doet. Zonder enige nazorg. En dat tot aan de 16e week van de zwangerschap. Behalve de geaborteerde zijn er nog veel meer kinderen ongewenst. Een moeder bevalt in het ziekenhuis en zodra ze uit bed kan, loopt ze uit het ziekenhuis.
Het kind blijft achter en de moeder komt nooit meer om het kind te halen. Triest. Maar in Roemenië dagelijks praktijk. Wanneer je dit probleem optelt bij het aids-probleem, dan begint het je snel te duizelen. In het ziekenhuis zien we ook een aidspatiënt. Uiteraard zonder ouders, zonder toekomst, maar met een kinderlijke glimlach waar je tranen van in je ogen krijgt.
De ouders die wel om hun kinderen geven zijn vrij veel aanwezig bij hun kinderen. Ze moeten ook gewoon helpen bij de verzorging van de kinderen. Dat is ook wel logisch, wanneer er op honderd bedden, ofwel honderd patiënten maar één verpleegkundige is. Onze gids vertelt dat medewerkers van het kinderziekenhuis absoluut niet kunnen opschieten met medewerkers van andere ziekenhuizen. We kunnen wel verklaren waarom. De liefde waarmee we de zusters in het kinderziekenhuis zien werken is heel anders dan de werkhouding van de verpleegkundige in de andere ziekenhuizen die we gezien hebben. Het is niet alleen het doen van een vak, nee het is een levenshouding. Vol naastenliefde, gericht op deze kinderen.

Wijnkelder
De slotavond wordt gevierd met een bezoek aan een wijnkelder. In die kelder worden we verrast met een paar heerlijke wijnen. Ook laat men ons de hele bereiding zien: het proces van het persen van de druiven tot het rijpen van de wijn. Na de wijnproeverij krijgen we het slotmaal. Een diner met traditionele gerechten van het Roemeense platteland. In een bewogen speech van een van onze gastheren wordt ons verteld dat zij nieuwe vrienden hebben gekregen. In een tijd dat veel Roemenen naar het buitenland vertrekken om geld te gaan verdienen en in rijkdom te gaan leven, wordt onze steun zeer gewaardeerd. De traditionele omhelzingen bezegelen deze vriendschap op een voor ons wat ongebruikelijke, maar innige manier.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen