TER OVERWEGING

W. van ‘t Spijker e.a., Oude schrijvers. Een kennismaking. Uitg. Den Hertog, Houten 1997. 335 blz. f 49,90.

Dit is een fraaie bundel, van opzet, inhoud en uitvoering. Niet minder dan vijflien oude schrijvers worden bij de lezer ingeleid. Het gaat vooral over hun biografie, niet zozeer over hun theologie.

De praktische inslag van hun theologisch denken ontmoet men in de fragmenten die met zorg en kennis van zaken zijn gekozen.

Van van Lodenstein zijn verschillende gedichten opgenomen, van Hellenbroek gedeelten uit zijn bekende vragenboekje.

De literatuurvermelding is niet altijd op dezelfde manier verzorgd. Sommige auteurs verwijzen naar andere bronnen. Anderen noemen zelf de geschritten van de besproken auteurs. Hier had wat meer zorgvuldigheid betracht kunnen worden. De lezer vraagt zich ook af, waarom een auteur die op de besproken oud-vader is gepromoveerd, niet is gevraagd voor de behandeling van deze figuur.

Prof. van’t Spijker schrijft een heldere inleiding. Een prachtboek, dat op zijn minst elk kerkenraadslid zou moeten bezitten en bestuderen.

Hier zijn we bij de bronnen.

Drs. E.G. Hoekstra, Het einde der tijden. Over christelijke eindverwachtingen, serie Wegwijs. Uitg. Kok, Kampen 1997. 120 blz. f 19,90.

In de serie Wegwijs verschijnen boekjes die een schat aan informatie bevatten. Zo dit boekje over christelijke eindverwachtingen. Na een inleiding over het begrip en de zaak komen de bronnen aan de orde, te weten apocalyptische gedachten in Oud en Nieuw Testament. Het tweede hoofdstuk behandelt de vraag waaraan men kan zien dat de eindtijd nabij is. Hierop volgt een bespreking van enkele vroegere eindverwachtingen, onder andere Ireneus, Joachim van Fiore, de reactie op de Zwarte Dood in de Middeleeuwen. Tenslotte eindtijdbewegingen in de Kerken en in religieuze bewegingen van nu, onder andere ds. Leenhouts, de Zevendedagadventisten, Jehova’s Getuigen, de Pinksterbeweging, enz. Als afsluiting de omschrijving van enkele begrippen van het eindtijd-denken, met een uitvoerige literatuurlijst.

Het is een bescheiden boekje, waarin sommigen diepgang zullen missen. Als oriëntatie en informatie vind ik het een waardevol geschrift.

Dr. Wolfgang Klippert, Van tekst tot preek. Handboek voor de prediking. Uitg. Groen, Heerenveen 1997, gebunden, 184 blz. f 39,95. Het boek is bewerkt en gecontroleerd door dr. A. van Brummelen, ds. J. Veldhuijzen en drs. J.N. van den Hoorn.

Dit boek is een praktisch handboek voor de techniek van het preken maken. Het woord techniek is niet onvriendelijk of negatief bedoeld. Integendeel : hoe maak je een preek? Hoe kom je aan een tekst? Hoe breed en diep moet de exegese zijn? Wat is de plaats en de waarde van de meditatie, als het overpeinzend binnendringen in de tekst? Hoe moet de preek worden opgesteld? Deze vraag raakt de conceptie van de preek. Tenslotte: hoe moet de preek voorgedragen? De presentatie van de preek.

Dit zijn de zes hoofddelen van het boek. De verschillende onderwerpen worden vaak tot in verre details besproken.

Zo bijvoorbeeld over het slot van de preek: De betekenis van het slot van de preek (drie betekenissen), vier vormen voor het eind van de preek en vier grondbeginselen voor de vormgeving van een preekslot. Over de lengte van de preek: vier factoren die de lengte van de preek bepalen, waarop nog zes basisregels volgen voor het bepalen van de lengte van de preek. Zo worden alle onderdelen van de zes themata behandeld.

Wie de uitvoerige inhoudsopgave doorneemt, bemerkt al spoedig op welke bladzijde hij voor welk onderdeel terecht kan.

Een boek als dit hebben wij niet in Nederland. Praktisch en vakkundig. De schrijver benadrukt dat preken alleen mogelijk is als men zich door God geroepen weet; als men het Woord als Gods Woord aanvaardt. Vandaar ook de uitvoerige aanwijzingen.

De hermeneutische problematiek en de plaats van de hoorder komen niet aan de orde. Wel wordt over de hoorder als adres van de preek gesproken, maar vooral in technische zin.

De stof is gegroeid uit onderricht in de homiletiek. Dat wordt de lezer gaandeweg duidelijk. Op de achtergrond staat een stuk praktische ervaring in preek- en onderwijstaak.

Er staat veel goeds in dit boek, onder het gezichtspunt van mijn eerste zin. Een volledige homiletiek vraagt om meer. Nu zo’n homiletiek niet voorhanden is, is dit boek een behoorlijk hulpmiddel.

Het boek is fraai gebonden en bovendien - zoals gezegd - helder, overzichtelijk van opzet.

Dr.J. Stolk (redactie), Pubers begrijpen. Deel 8 in de serie Christelijke opvoeding, Uitg. Groen, Heerenveen 1998. 148 blz. f 26,95.

Dit is deel 8 in de bekende serie. Het boek bestaat uit vijf hoofdstukken. Het begint met “Ouders en pubers begrijpen elkaar”. Daarna een hoofdstuk over het begrijpen van conflicten met pubers en een hoofdstuk over het oplossen van conflicten. Dan “Pubers in de kerk” en “Pubers in hun vrije tijd”.

De schrijvers zijn ten dele reeds eerder als auteur in deze serie opgetreden. Ds. Visser behandelt hoofdstuk 4. In het algemeen is het boek invoelend geschreven naar ouders in hun relatie tot hun kinderen; en ook omgekeerd. Aan ouders wordt de spiegel voorgehouden om zichzelf kritisch te bezien. Kinderen worden uitgenodigd eens anders naar zichzelf te kijken dan ze deden. De dingen aanvoelen vanuit de ander, is een rode draad door dit boek. Het is niet negatief-kritisch (en katterig) naar de kinderen toe geschreven, maar positief.

Ik heb dit boek met genoegen gelezen. Ook ambtsdragers kunnen er voor hun gesprekken met ouders die een opgroeiend gezin hebben, veel uit leren. Ik ben benieuwd naar de laatste twee delen.

Dr. J. Hoek, Verzoening. Daar draait het om. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer 1998. 115 blz. f 21,50.

In dezelfde uitvoering als de beide boekjes over de dood en de toekomst verschijnt nu van de hand van dr. Hoek een studie over de verzoening. Dat is een actueel onderwerp. Het is te waarderen dat dr. Hoek van orthodoxe zijde de gemeente een handreiking biedt over dit onderwerp. Hij heeft dit boek geschreven ook met het oog op de Kerkendag, die in april 1998 in Kampen werd georganiseerd door de Raad van Kerken. Op de achtergrond staat het boek van prof. den Heijer, waaraan het tweede hoofdstuk is gewijd. Als tegenhanger releveert Hoek de visie van de Engelse theoloog Stott. Hij heeft voorzichtige kritiek op diens formuleringen over het lijden van God en het lijden van Christus. Ik vraag mij af of Stott toch niet verder gaat dan Hoek waar wil hebben. In Engeland is er een sterke traditie die het lijden van God aanhangt.

Het is terecht dat Hoek over de zonde in een apart hoofdstuk schrijft. Dan wordt de noodzaak van de verzoening des te klemmender. In dit hoofdstuk treffen we elementen aan uit zijn boek over de zonde.

Oud en Nieuw Testament komen via boeiende exegeses van relevante schriftplaatsen aan de orde. Leven met vergeving, is de ondertitel van hoofdstuk zeven. Hier wordt ingegaan op de praktijk van de verzoening tussen menselijke relaties. Ik zou voor het voorzetsel ‘met’ Never een ander woord gebruikt zien worden. Het slothoofdstuk ‘Verzoening vandaag vertolkt’ vat in elf stellingen de bijbelse boodschap en haar consequenties samen. Elk hoofdstuk wordt besloten met de verwijzing naar een schriftgedeelte en enkele gespreksvragen.

Het boek is vanuit en met het oog op de praktijk geschreven. De schrijver gebruikt soms pakkende (voor)beelden en heeft een frisse woordkeus!

Zelf zou ik de spanning tussen verzoening toen, daar op Golgotha en de beleving nu, elke dag, iets meer uitgewerkt willen zien. Wil men: hoe verhouden zich het christologische en het pneumatologische in de verzoening?

Een mooi boek, dat goed bruikbaar is voor heel de gemeente.

Evert Overeem, Prof. Herman Ridderbos en het Gereformeerd Weekblad (1945-1982). Uitg. Kok, Kampen 1998. 265 blz. f 37,50.

Gedurende vele jaren heeft Herman Ridderbos in het Gereformeerd Weekblad geschreven. Ds. Overeem heeft tijdens een studieverlof die lange periode onderzocht. Ridderbos becommentarieerde gebeurtenissen binnen en buiten de kerk. In zes perioden heeft Overeem deze lange jaren van Ridderbos’ schrijversschap ingedeeld. De beschrijving van Ridderbos’ commentaar is een spiegel van de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken; soms zijn de onderwerpen beperkt gekozen, soms waaiert het commentaar van Ridderbos breed uit. Overeem geeft een tekening van de kerkelijke situatie en van Ridderbos’ predikantschap voordat hij als hoogleraar redacteur werd.

Een interessant boek, dat informatie biedt die men elders niet zo vindt. Er ontbreekt ook informatie waarop men prijs gesteld zou hebben.

H.C. van der Sar (red.) e.a., Ruimte voor vergeving. Uitg. Kok, Kampen 1998. 171 blz. f 39,90.

Twaalf docenten van de universiteit van (synodaal) Kampen hebben vanuit hun vakgebied over vergeving geschreven.

Het is opvallend dat prof. Houtman concludeert dat vergeving voorbehouden is aan God, terwijl den Heijer zegt dat Jezus de macht om te vergeven aan de gemeente heeft gegeven. Tot zover iets over de inhoud.

Deze bundel laat zien hoe pluralistisch er in Kampen theologie wordt bedreven. Dat is minstens zo opmerkelijk als de boodschap van dit boek.

Ds. G. van den Brink, De brieven van Johannes. Uitg. Kok Voorhoeve, Kampen, in samenwerking met de Evangelische Omroep - Hilversum 1998. 215 blz. f 29,90.

In de zondagavondserie “De bijbel open” heeft ds. Van den Brink van december 1997 tot Pasen 1998 de brieven van Johannes behandeld. Hij doet dat consciëntieus en praktisch. Toelichting en toepassing op de situatie van vandaag kenmerken deze bespreking. Evenals voorgaande delen acht ik ook dit boek waardevol. Onderwerpen als het kennen van God, het blijven in Christus, tastbare incarnatie, oude en nieuwe gnostiek, verzoening door voldoening en nog andere thema’s komen aan de orde. Een waardevolle toelichting.

Michaël Walzer, Tolerantie. Uitg. Ten Have - Amsterdam 1998. 160 blz. f 25,-.

De schrijver is hoogleraar sociale wetenschappen in Princeton (V.S.). Hij bespreekt het onderwerp van vele kanten en in verschillende werelddelen, alsook in onderscheiden maatschappijvormen. Hij bepleit een postmoderne vorm van tolerantie, waarvoor een activitische overheidspolitiek noodzakelijk is. Deze moet de vele tegengestelde krachten in evenwicht brengen. Hij noemt dit evenwicht: sociale democratie. Een boodschap waarin het evangelie ontbreekt. Wel een brede oriëntatie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen