JAN BAVINCK: BEPROEFT DE GEESTEN

„Het was, naar mij voorkomt, in beginsel dezelfde geest als die der Anabaptisten, die in Bunschoten was begonnen te werken. Maar gelukkig! door de goedheid des Heeren werd die geest in zijne werking gestuit en is eindelijk geheel geweken.

Wel waren er, toen ik in Bunschoten kwam, nog eenige "zwarten", maar zij behoorden niet meer tot de gemeente. Enkele van deze "zwarten" zijn, gedurende mijn verlbijf in Bunschoten, na belijdenis, weer in de gemeente als lidmaten opgenomen, onder anderen Zeger van Holteren, die daarna een van mijne iimigste en dierbaarste vrienden is geworden. In de gemeente zelve was schier geen spoor van de vroegere, woehge beweging meer te ontdekken, of het moest zijn uit den vreemden, lamateerenden toon, dien sonunigen konden aanslaan, wanneer zij in opgewekte oogenblikken vertelden hetgeen God aan hunne zielen gedaan had.

In het algemeen schenen de vromen daarentegen nergens banger voor te zijn dan voor den vreemden geest, die zich vroeger in de gemeente had doen gelden. Zo gij met hen gingt spreken over die vroegere dingen, dan kont gij spoedig merken, dat zij dit niet gaarne deden, dat zij het gesprek afbraken of het op een ander onderwerp zochten overtebrengen. Eens met vader J. Hartog, een ervaren en ingeleid Christen, over de vroegere beweging sprekende, zeide hij tot mij: „Ik zou niet gaarne alles willen veroordeelen wat in die dagen heeft plaats gehad. Het begin was wel goed of had althans iets goeds; er zijn langs dien weg enkele tot waarachtige bekeering gekomen: maar een vreemde geest is, ik weet niet hoe en wanneer, in die beweging ingeslopen; ik dank echter den Heere, dat Hij ons van dien geest verlost heeft, en dat Hij ons tot de aloude, beproefde waarheid van onze Gereformeerde Vaderen heeft doen terugkeeren." -

Met dit bezadigde oordeel van vader Hartog stemde ik ten volle in en stem ik nog in. Er hebben soms buitengewone bewegingen en opwekkingen plaats op godsdienstig en geestelijk gebied. Laat ons echter niet aanstonds de schouders over die bewegingen en opwekkingen ophalen, haar viitmakende voor dweperij en uitzinnigheid, zooals de spotters deden op het Pinksterfeest en de kinderen der wereld nog gewoon zijn te doen. Laat ons integendeel de geesten beproeven of zij uit God zijn; aan huime vruchten zullen wij ze leeren kennen. Wederstaan wij intusschen alle geesten, die ons, al is het onder den schijn van vroomheid, onzen Bijbel trachten te ontnemen en ons van het pad der waarheid, ons in Gods Woord geopenbaard, zoeken aftevoeren. Houden wij tevens vast aan onze schoone en degeüjke Gereformeerde belijdenis, welke onze Vaderen ons hebben overgeleverd, waarbij zij geleefd hebben en waarin zij gestorven zijn.

Algemeen geacht en bemind, deed ik mijn werk met opgewektheid en lust, en, inzoover ik kan oordeelen, strekte mijn arbeid ten zegen. De opkomst onder mijne predikmg was altoos groot, zelfs op de winteravond-beurten en in de week. Wat ik elders niet gezien had, dat zag ik hier, te weten, dat moeders met hare zuigelingen op den schoot de openbare godsdienstoefeningen, vooral in de week, bijwoonden, iets dat maar zelden eenige stoornis teweegbracht. Het was den gemeente en mij niet zelden liefelijk en goed, dat wij als broeders en zusters in het huis des Heeren samenwoonden, om gemeenschappelijk Hem te dienen. Ik moet hier nog van eene bijzonderheid melding maken, welke in Bunschoten met mij heeft plaats gehad. Ik was verachterd in mijn geestelijk leven en in mijn verborgen omgang met God verflauwd. Wel was ik door de genade des Heeren voor grove en ergernisgevende zonde^ bewaard, maar mijne eerste liefde en opgewektheid waren geweken, terwijl ongerechtige dingen, zooals de dichter van psalm 65 zegt, de overhand over mij hadden gekregen. Doch het behaagde den Heere mij aan mijne afwijkingen en afdwalingen te ontdekken en mij, door schuldbesef getroffen en verslagen, tot Hem te doen wederkeeren. Sedert dien tijd mocht ik teederder in kinderlijke vreeze voor Zijn aangezicht leven en in Zijne gunst en gemeenschap deelen."

De ambtsperiode van Ds. Bavinck te Bunschoten duurde van 27 maart 1857 - 4 november 1862. Van Bunschoten ging de reis naar Almkerk en Emmikhoven. Evenals te Bunschoten was hij ook in deze nieuwe gemeente de opvolger van Ds. N. H. Dosker.

In Almkerk kwam Ds. G. F. Gezelle Meerburg in konflikt met de kerkbesturen waardoor hij in de bediening werd geschorst en de afscheiding aldaar een feit werd. Bavinck vermeldt daarover alsvolgt:

„In den tijd, waarin wij ons verplaatst zien, was Ds. G. F. Gezelle Meerburg predikant in Almkerk en Emmikhoven. Het is de eenige gemeente, welke hij als herder en leeraar gediend heeft. Men zou haar de gemeente van Ds. G. F. Gezelle Meerburg kunnen noemen. Eerst was hij aldaar predikant van de Hervormde Kerk en daarna van de Chr. Afg. Gereformeerde gemeente. Reeds toen hij nog stond in de Hervormde Kerk, verkondigde hij den vollen raad Gods tot ergernis van sommigen, die niet konden verdragen, dat hij[ den weg der vrije genade aanwees als den eenigen weg, langs welken zondaren konden zalig worden. Vooral was het dezen een steen des aanstoots, wanneer Meerburg de gemeente waarschuwde tegen alle wind der leer, en daarbij haar opmerkzaam maakte op de menigvuldige afwijkingen en grove dwalingen, die ook in de Hervormde Kerk ingeslopen waren. Doch het bleef hier niet bij. Weldra kwam Ds. Gezelle Meerburg in conflict met de Kerkbesturen, omdat hij de bekende Gezangen niet wilde laten zingen en omdat hij de vier vragen achterwege liet, welke bij de voorbereiding voor het H. Avondmaal aan de gemeente moesten gedaan, en welke door haar staande moesten beantwoord worden. Dit conflict met alles dat er bij plaats vond, had ten gevolge, dat Ds. G. F. Gezelle Meerburg door het provinciale Kerkbestuur zonder voorafgaande schorsing ten slotte den 24 Nov. 1835 van het predikambt in de Hervormde Kerk ontzet werd. Dientengevolge scheidde Meerburg zich ook van het Hervormde Kerkgenootschap af en voegde zich bij de reeds uitgebreide Chr. Afg. Gereformeerde Kerk, terwijl een groot gedeelte van de gemeente en van de ouderlingen hierin hem volgden.

„Dit laatste had Ds. Gezelle Meerburg niet moeten doen". Niet! Had hij dan met schuldbelijdenis moeten terugkeeren? Dit kon hij onmogelijk doen; want hij had niet gezondigd tegen God, tegen Zijn Woord en ook niet tegen onze Gereformeerde belijdenis. Had hij dan zijn ambt moeten laten varen? Dat zouden zijne vijanden o zoo gaarne gezien hebben! Maar dat kon, dat mocht hij niet doen. God had hem tot het werk van de bediening des Woords geroepen en aan deze roeping mocht hij niet ontrouw worden. Meerburg ging dan ook voort met het prediken van het Woord en het bedienen der H. Sacramenten en groote scharen kwamen van heinde en van verre naar zijne prediking hooren.

Eerst predikte Ds. Meerburg, na het ontzet uit zijn ambt, in het gansche land van Altena en Heusden, in huizen en schuren, en de Heere was met hem, steunde en sterkte hem in zijnen arbeid. Doch dit duurde niet lang. Er werd naar een Kerkgebouw omgezien, en de pogingen, daartoe aangewend, werden met een gunstig gevolg gekroond. Weldra was er een doelmatig kerkgebouw, en wel aan den Nieuwendijk op een half uur afstand van het dorp Abnkerk, verrezen. In dit kerkgebouw heeft Ds. G. F. Gezelle Meerburg, die getrouwe dienstknecht des Heeren, tot zijnen dood toe den dienst des Woords waargenomen en de H. Sacramenten bediend. Hij is gestorven in 1855 en in den triomfeerende Kerk overgegaan."

R.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen