Alleen op papier of werkelijk minder wao’ers?

door C. A. van de Velde

Om het financiële probleem rond de wao op te lossen werden verschillende oplossingen beproefd.

Het bleek echter allemaal niet 20 eenvoudig te zijn. Begin jaren '80 vi/erd de besparing gezocht bij de wao'ers zelf. Minder geld zal de mensen wel dwingen minder gebruik te i maken van de wao, zo luidde ' de redenering. Dus werd de uitkering verminderd. Eerst kreeg men 80 procent, toen 75 procent en nog later zelfs 70 procent. Dat je je door minder geld niet minder arbeidsongeschikt voelt, had het kabinet blijkbaar niet door.

Werkgevers

In 1986 zocht de wagw het bij de werkgevers. De wagw hoopte arbeidsongeschikten langer te laten doorwerken door voorzieningen te verstrekken aan de werkgevers en/of met een forse boete te dreigen als de werkgever te weinig wao'ers in dienst zou houden of nemen (grens tussen de drie en zeven procent) Er is echter nooit een boete uitgedeeld. Ook de percentages zijn I tot op heden nooit gehaald! De wagw zocht het ook bij de bemiddelaars. Om meer

gehandicapten aan het werk te krijgen moest de onafhankelijke medische dienst (GMD) de bemiddeling van gehandicapten over nemen van het arbeidsbureau (GAB). In 1987 werd de wao aangepast. Door zwaardere eisen te stellen zouden er wel minder wao'ers komen. Elke wao'er tot 35 jaar werd herkeurd volgens de strengere keuringseisen.

Onderzoek

In 1992 zoeken we het weer bij de werkgever. Kwam een werknemer in de wao, en de werkgever kon deze werknemer niet herplaatsen, dan kreeg de werkgever een forse boete (malus). Toen bleek dat al deze maatregelen niet (genoeg) hielpen, werd het tijd voor een parlementair onderzoek. De conclusie luidde: Alles moet geheel anders! Een drastische reorganisatie is het gevolg:

• eerst de wao wet aanpassen: nog strengere spelregels, zodat er minder mensen recht krijgen of echt houden op een wao uitkering (1993): • alle wao'ers tot 50 jaar herkeuren volgens strengere keuringseisen; • begeleiding en uitkering scheiden; • marktwerking loslaten op de wao. Werkgevers meer laten voelen dat zij de leveranciers zijn van de wao (1998).

Dit alles had de volgende gevolgen:

• de arbo diensten moeten de zieken gaan begeleiden (1994); • de begeleiding van de wao'ers gebeurde eerst door de GMD; nu door de bedrijfsvereniging (1994); • de onafhankelijke medische dienst (GMD) die ook adviseerde over de mate van arbeidsongeschiktheid werd opgeheven (1995); • de werkgever moet het eerste ziektewet jaar volledig zelf betalen (1996); • de bedrijfsvereniging wordt opgeheven (1997); • de begeleiding van de arbeidsongeschikten komt weer in handen van de arbeidsvoorziening (1998); • de werkgever moet de wao premie volledig betalen en moet meer premie betalen als er meer wao'ers "geleverd" worden (1998); • om marktwerking te verkrijgen mogen in 2000 ook commerciële bureaus arbeidsongeschikten gaan begeleiden. Degene met de beste resultaten krijgt de opdracht; • misschien moet eigenlijk de hele wao-beoordeling door een commercieel bedrijf verricht worden (voorstel VNO-NCW) De betaalkantoren kunnen dan concurreren met andere commerciële administratie kantoren; • het allerlaatste: maak een onafhankelijke (publieke) dienst die de wao beoordeling doet en laat betaling en begeleiding over aan de markt.

Afschaffing wao?

Steeds worden de pollsvoorwaarden van de wao gewijzigd, maar daarmee krijg je toch niet minder gehandicapten? Een ding is wel duidelijk: je krijgt op papier minder wao'ers. Als het Kabinet echter alleen maar op papier minder wao'ers wil, dan weet ik een uitstekende oplossing: schaf de hele wao af en je hebt geen enkele wao'er meen Net zoals vóór 1967. Toen waren er ook geen wao'ers want er was geen wao. Toen in 1993 de eisen sterk verzwaard werden en er velen opnieuw volgens deze regels herkeurd werden, kwamen velen niet meer in aanmerking voor een wao uitkering. Omdat er ook geen werk was kwamen ze in de ww. Ho, ho, dat was niet de bedoeling. Dus de ww eisen aanscherpen dan maar (1994), waardoor deze groep doorschuift naar de bijstand. De bijstand dan maar aanscherpen?

Stille reserves

Velen van deze deels arbeidsongeschikten behoren tot de zogenaamde stille reserves. Om de vergrijzing tegen te

gaan moeten ook zij meer en meer aan het werk zien te komen (zie nota arbeidsvoorwaarden RMU 1998). De politiek lijkt in te zien dat minder wao'ers op papier niet betekent: meer werkenden. Daarom komt er (weer) een wet om met behulp van subsidiegelden wao'ers (en andere stille reserves) aan het werk te krijgen. De wet reïntegratie arbeidsgehandicapten (rea) moet het allemaal gaan regelen. Reikhalzend wordt naar deze weg (naar het geld? ) uitgekeken. De wet komt per 1 juli 1998. Stel. de wet rea slaat aan en duizenden gaan er gebruik van maken. Schrikt het kabinet dan straks weer van de hoge kosten? Kijkt men dan weer bezorgd omdat er teveel gebruik van gemaakt wordt, zodat deze regeling te duur wordt? Gaan we dan de wet rea voorzien van strengere eisen? Gaan we het dan weer in andere oplossingen zoeken? Nee toch zeker?

Zonder angst

Ik hoop maar, dat velen de gezondheid mogen hebben en behouden om geen gebruikte moeten maken van de wao of de wet rea. De echte oplossing is nog steeds: tracht door te werken bij je eigen of een nieuwe werkgever. En lukt dat door medische redenen echt niet meer, laat er dan een wao zijn, die gebruikt mag worden, zonder angst dat de uitkering steeds verminderd wordt. Als een goed werkgever de arbeidsomstandigheden in overleg met de werknemer/or zo goed mogelijk weet te houden, en de werknemer/or houdt de dialoog open met de werkgever, dan is dat nog steeds de enige juiste regelgeving. Elk RMU-lid weet dit. Nu het kabinet nog.

C.A. van de Velde werkt als arbeidskundige bij het GAK in 's-Gravenhage

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen