Wild-west

We hebben twee treinkaartjes voor het traject HavanaSantiago de Cuba. Die te bemachtigen is op Cuba een regelrechte bezoeking. Cubanen moeten een paar dagen, soms zelfs een week van tevoren boeken. Daarom staan op het station dag in dag uit lange rijen mensen voor de loketten te wachten. Met verveelde blikken, in een ruimte vergeven van urinelucht. Toeristen hebben het iets gemakkelijker. Zeker als ze een mondje Spaans spreken. Zij mogen bij een speciaal loket gaan staan, hoeven alleen hun paspoort te laten zien en krijgen binnen een paar uur een plaatsbewijs. Als ze er een paar Amerikaanse dollars voor over hebben, gaat het nog sneller. Sinds de dollarwinkels ook voor Cubanen zijn opengesteld, is het groene biljet een nog gewilder artikel geworden dan voorheen.

Leger mieren
Ons plaatsbewijs geeft recht op een plekje in een coupé met airconditioning. Drie uur voor vertrektijd gaan we met onze bagage naar het station. De stationshal is overvol. Het lawaai is er oorverdovend, alle beschikbare bankjes zijn bezet met wachtenden. Vrouwen, kinderen en mannen met stapels pakketjes voor verre familieleden in hun armen zoeken een plaatsje in de chaos. Voor de dranghekken die toegang geven tot de perrons staan lange rijen mensen. Telkens als een treinnummer wordt omgeroepen -het teken dat er een trein is gearriveerd- verplaatsen de wachtenden zich ongecoördineerd van het ene naar het andere toegangspoortje, als een leger mieren dat totaal vergeten is hoe in het gareel te lopen. We hebben inmiddels wat geld van onze ticket teruggekregen, omdat de air-conditioning in ons treinstel niet werkt. Dat betekent dat we het ruim twaalfhonderd kilometer, achttien uur lang, zonder frisse lucht moeten doen. Als we na drie uur wachten het perron op mogen, blijkt dit probleem echter opgelost. Het treinstel is oud en heeft de revolutie overduidelijk nog meegemaakt. Kogelgaten van Fidel Castro's rebellen zijn terug te vinden in de wanden van de coupé. Bovendien is het overgrote deel van de ramen kapot, de zwoele wind heeft dus vrij spel.

Beker lenen
Het is bloedheet. We zijn vergeten bekers mee te nemen. In de trein blijkt dit een bittere noodzaak te zijn. Koffie wordt uitsluitend geserveerd in zelf meegebracht drinkgerei. We lenen een beker van Ernesto, een 25-jarige bouwkundig ingenieur, die het wel spannend vindt om met toeristen te praten. Terwijl het bekertje voortdurend wordt overgeheveld, vraagt hij ons waarom wij toch met de trein reizen. Een vliegticket naar Santiago is immers zo gekocht, voor nauwelijks honderd dollar ben je er al. Waarom zou je dan het risico lopen in de trein beroofd te worden, vraagt hij zich af Als we uitleggen dat we lowbudget reizen, omdat niet alle kapitalisten ook daadwerkelijk over grote sommen geld beschikken en we bovendien ook nog wat van het landschap willen genieten, is Ernesto overtuigd. „Reizen met de trein in Cuba is wild-west", wil hij ons toch nog op het hart drukken. We geloven het graag.

Wagon los
Tegen zonsondergang zijn we klaar voor vertrek. Havana verdwijnt in het duister. De trein zet zich langzaam in beweging. Nauwelijks buiten het station horen we een oorverdovende klap en we zien de tot voor kort voor ons rijdende wagon zich van ons verwijderen. Ons treinstel is losgebroken en met een forse zucht tot stilstand gekomen. Direct daarna breekt paniek uit in de coupé. Een vader roept om zijn kind, dat zich klaarblijkelijk in de inmiddels aan de horizon verdwenen andere wagon bevindt. Mensen staan op van hun plaats om zich in de richting van het zwarte gat te begeven, waar eigenlijk de rest van de trein had moeten zijn. Is dit nu de beloofde spanning en sensatie? Ernesto lacht zich een kriek. Even later staat hij echter op om de vader gerust te stellen, die nog steeds onbedaarlijk om zijn kind gilt. Na een uurtje wachten komt het losgerukte treinstel terugrijden en worden we weer aangekoppeld. Het tafereel herhaalt zich even later. Maar nu is de stemming omgeslagen in berusting, het nieuwe van de situatie is eraf Geduldig wachten we het moment af dat we weer worden aangekoppeld. Voor de zekerheid hebben de Spoorwegen nu maar een locomotief vanaf het station laten komen, die het > achterste treinstel over de rails voortduwt en het hele zaakje op die manier bij elkaar houdt.

Zo lek als een mandje
Na deze verhitte toestanden is de met bakken uit de hemel neervallende koele regen ons bijzonder welkom. We trekken onze regenjassen maar aan, want de druppels vallen ongeremd op ons hoofd neer. Het treindak blijkt evenals de wanden van de coupé zo lek als een mandje te zijn. Als de duisternis invalt, zakt iedereen wat verder onderuit in zijn stoel. Slapen is het enige wat erop zit, in een coupé waar elektrische verlichting totaal ontbreekt. Een groepje juist ingestapte Cubanen viert feest. De rum vloeit rijkelijk en de stemming stijgt. Met harde zang en gelach houdt het groepje de rest van de reizigers het grootste deel van de nacht wakker. 's Ochtends blijkt Ernesto's opmerking over beroving terecht: Mijn schoenen zijn gestolen. Geen mens heeft het gezien en van de dader ontbreekt dus elk spoor. Ik verwens de dief des te harder als ik blootsvoets een bezoek aan het toilet moet brengen. De stank is er verschrikkelijk. De vloer, gisteren nog 'schoon', is nu bedekt met een dikke brij. Ik sta er maar niet te lang bij stil en baan me er een weg doorheen. De lust om mijn kurkdroge mond te spoelen in dit hok is me echter vergaan.

Verkrot
Buiten is Cuba inmiddels ontwaakt. Spoorwegwerkers zijn bezig met een of ander onduidelijk klusje. Eén is er aan het werk, terwijl vier andere arbeiders met hun spaden in de hand toekijken en rustig een sigaretje roken. Het is het zoveelste voorbeeld van Fidels manier van werkloosheidsbestrijding. De trein tuft in een tergend langzaam tempo langs de verkrotte huizen van de buitenwijken van Santiago-de-Cuba. In sommige tuinen groeit de cannabis welig. Moeders, sommigen druk met de was, schreeuwen hun kinderen toe. Stoffige honden scharrelen de straten af op zoek naar wat eetbaars. Mannen zitten in de zon op het voorportaaltje van hun huis.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen