Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

TER OVERWEGING

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

TER OVERWEGING

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Alfred C. Bronswijk, Hervormers, ketters en revolutionairen, Jan Hus en de Tsjechische kerkreformatie, 169 blz.. Kok, Kampen 1982.

Dit boek beschrijft de geschiedenis van Johannes Hus in Tsjecho-Slowakije. De situatie vóór het optreden van Hus, diens leven, Studie, ontwikkeling, dienst als prediker, op-treden in de katholieke kerk, medestanders en tegenstanders, verlaten of verraden worden door mensen op wie hij meende te kunnen vertrouwen, verhoor (zonder dat hij voldoende gelegenheid kreeg om zijn geloofsgetuigenis op schriftuurlijke gronden te baseren) door het Concilie van Constantz! De laffe ter-dood-veroordeling door een Concilie, dat in zulke vonnissen eigen zwakte moest overwinnen - worden hier aangrij-pend beschreven. We krijgen de indruk dat we ook mogen zeggen: met kennis van za-ken. De uitlopers en de ondergang van deze beweging vormen het onverwachte slot van dit boek. Zouden Hernhutters en Jan Amos Comenius ook niet in de lijn van Hus een plaats verdiend hebben in dit boek? We waarderen het boek, dat een stuk kerkgeschie-denis beschrijft dat voor velen onbekend is. We hebben één bezwaar: de schrijver wil Hus en zijn beweging al te zeer zien in het licht van de maatschappelijke bevrijdingsbe-wegingen. Er wordt o.i. te weinig afstand genomen van de communistische annexatie, waarvan de schrijver op biz. 5 melding maakt. Dat de Hussieten slechts „ter zijde” model kunnen staan voor het huidige communisme (blz. 15) lijkt mij zelfs te veel! Hier en daar zou ik uitvoeriger vanuit de bronnen Hus’ reformatorische gedachtengang een plaats hebben willen zien krijgen. Dan zouden de termen ketters en revolutionairen in de titel niet zo maar naast Hervormers kunnen blijven staan. Niettemin een boek om uit te leren welke geweidige dingen God in Tsjecho-Slowakije heeft gedaan. Ook om na te denken over de vraag, waarom daarvan zo weinig over is.

Geloofsmanieren. Studies over pluraliteit in de kerk, onder eindredactie van Dr. J.M. Vlijm, 391 biz., f. 65,--, Kok, Kampen 1981.

Hoe om te gaan met verscheidenheid en tegenstrijdigheid van opvattingen binnen de kerk? Dit boek wil aantonen, dat die verscheidenheid er in Oude Testament en Nieuwe Testament en in de geschiedenis en in de leer van de kerk altijd is geweest. Daarbij wordt voorbijgegaan aan de grens die de Bijbel trekt tussen Christus en de Antichrist, tussen geloof en loochening van de komst van de Zoon van God in het vlees.

Er is verscheidenheid, welhaast zonder grens, moeten we zeggen. Dan moet de sociologie uitkomst bieden om de spanningen in de gemeente te boven te komen. Dat is een treurige zaak. Het belijden omtrent Christus is niet meer beslissend, doch de manier waarop we met de Problemen kunnen en moeten leven.

Negen hoofdstukken telt dit van diepgaande studie getuigende en van vele noten voor-ziene boek. Het is hier niet de plaats het theologisch te bespreken. Dat deed ik elders. AI te gemakkelijk wordt tot tegenstelling verklaard, wat zich als nuancering of als aan-vulling goed laat verstaan! Een boek dat daarom onbevredigd laat, omdat de basis, de kern en de grens van het kerk-zijn niet duidelijk wordt aangegeven.

Dr. L. Praamsma, De kerk van alle tijden. Verkenningen in het landschap van de kerk-geschiedenis, deel 4, 508 blz., f. 55,--, Wever, Franeker 1981.

Dit is het vierde en laatste deel van de breed opgezette beschrijving van de geschiedenis van de kerk. De helft is besteed aan de twintigste eeuw. Onder de titel Zware tijden wordt het voorspel, de catastrofe en de nawerking van de Eerste Wereldoorlog beschre-ven. Daarna de opkomst van de totalitaire machten (communisme, fascisme en natio-naal-socialisme). De jodenvervolging alsook vervolgingen van de christenheid, de opkomst en ontwikkeling van de oecumenische beweging, ontwikkelingen in de rooms-katholieke kerken en in de protestantse theologie, zelfs „Gisting in de Verenigde sta-ten” komen aan de orde.

Mij treft de meesterhand waarmee situaties, bewegingen, theologieën en theologen ge-tekend worden. Vaak worden citaten van anderen gebruikt om een evenwichtig waar-de-oordeel uit te spreken. Men ziet heel deze eeuw, de eigen geschiedenis van de laatste veertig jaar, aan zich voorbijtrekken.

De theologische situatie in Nederland wordt weinig scherp getekend. Dat Kuyper geen cultuuroptimist was (blz. 25) zou dieper fundering nodig hebben dan hier wordt gege-ven, zo dat bewijs al te leveren is. Net of de schrijver zich er niet goed aan wil wagen de situatie in de Gereformeerde kerken te evalueren. Opmerkelijk is dat de ontwikkelingen in de Nederlandse Hervormde Kerk nauwelijks worden beschreven.

Het tweede deel - In afwachting - biedt iets anders dan men zou verwachten. Het gaat in op motieven in de geschiedenis van de kerk, op markante punten, die tegelijk Pro-blemen zijn, in het leven van de kerk en haar leden. Een soort theologie van de kerkge-schiedenis in leketaal. Onderwerpen als: Eerlijkheid, Gods Hand, De onbekende sol-daat (mensen die niet bekend werden maar trouw hun dienst vervulden). En als slot „Te Deum”, de belijdenis dat God Zijn werk voltooit en dat het alles in de geschiedenis uitloopt op de lofprijzing van God - Het is een wat ander slot dan men verwachten zou. Het is groots in zijn confessie, aangrijpend in zijn eenvoud, en hartverwarmend in de verwachting, dat God voor Zijn werk zorgt. Je gaat onwillekeurig het Te Deum mee-zingen. Dat is een kerkgeschiedenis als een lied! Zo valt dit boek te typeren. De verken-ningen eindigen in de lofzang. Alle menselijke zonden ten spijt, ondanks kleinmenselijk falen, is de geschiedenis van de kerk bemoedigend: Te Deum.

Dit artikel werd u aangeboden door: Christelijk Gereformeerde Kerken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 september 1982

Ambtelijk Contact | 16 Pagina's

TER OVERWEGING

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 september 1982

Ambtelijk Contact | 16 Pagina's