Hoe lief heb ik Uw dag

(6)

Het derde hoofdstuk van het rapport gaat over de zondag in relatie tot gezin, kerk en maatschappij. Daarin kwamen eerst de zondag als rustdag en als een Godgewijde dag aan de orde. In het tweede deel van dit hoofdstuk gaat de commissie in op de zondag als een dag van afzondering, een dag om te heiligen en een dag van vreugde.

Een dag van afzondering

De zondag is door God apart gezet van de zes andere dagen als een dag van afzondering. Afzondering betekent zo veel als "afsluiten voor". Dit geldt voor gezin en kerk ten opzichte van de wereld en het leven van alle dag.

Nu kunnen we onszelf niet afzonderen van de wereld omdat we die meedragen in ons hart. Op de zondag hebben we de wereld ook in ons hart en in ons huis. Dat moeten we altijd maar terdege beseffen. Onze boze begeerten en lusten kunnen we niet een dag stilzetten of buiten de deur sluiten. En toch vraagt de Heere dat we ons zetten tot deze afzondering. Dit afzonderen moet niet opgevat worden in de zin van een farizeïsche sabbatsopvatting. De Farizeeën dachten door hun nauwgezet naleven van regels, die ze zichzelf (en ook anderen) oplegden, dat ze beter waren dan het gewone volk. De wortel van dit farizeïsme heeft de Heere Jezus duidelijk blootgelegd en heel scherp veroordeeld. Hij deed dit niet om de sabbatviering op zich af te schaffen (zie ook hoofdstuk 1). Zo worden de woorden van de Heere Jezus in Markus 2 vers 27 "de sabbat is gemaakt voor de mens, niet de mens om de sabbat" wel vaak uitgelegd. En als gevolg daarvan wordt dan in deze woorden van Christus een vrijbrief gevonden om te komen tot een ruimere opvatting over de zondag. Het is wel een aparte dag maar gelukkig zijn we verlost van de wettische regelgeving en mogen nu staan in de christelijke vrijheid.

Op deze manier wordt de invulling van de zondag uitsluitend een zaak van het eigen geweten. Maar heeft men zo wel de inhoud van Christus' woorden verstaan? Als we op het verband letten, dan wordt al gauw duidelijk dat de Heere Jezus heel wat anders bedoelt. Hij sprak niet zo om de sabbatviering volgens de regel van Gods Woord af te schaffen, maar om alle kiemen van eigengerechtigheid bij de Farizeeën te ontzenuwen. Met hun eigen gemaakte regels meenden ze een gerechtigheid voor God te hebben.

En daarbij legden ze het volk een last op, die de Heere niet had opgelegd in Zijn wetten. De overlevering overheerste het goddelijke gebod. Als de Heere Jezus erover spreekt dat Hij ook Heere is van de sabbat, dan verwijst Hij daarmee terug naar de sabbat zoals de Heere die bij de schepping heeft gegeven.

Staan in de christelijke vrijheid betekent daarom nog niet dat men dan staat boven de regel van Gods Woord en wet. Die vrijheid krijgt juist gestalte in gebondenheid aan dat Woord en die wet, maar dan niet uit slaafse dienstbaarheid zoals bij de Farizeeën maar vanuit de kinderlijke vreze des Heeren die Gods wet doet beminnen boven al het andere, zoals de Heidelbergse Catechismus dit verwoordt in een positieve zin in Zondag 38.

Afzondering is daarom geen inperking van de christelijke vrijheid. Het is ook geen doel op zichzelf, maar middel tot. Zonder afzondering kan er geen sprake zijn van de zondag als rustdag, als Godgewijde dag. De mens is beperkt, kan zich niet met twee dingen tegelijk volledig bezig houden. En daarom is afzondering een voorwaarde om zich totaal te kunnen wijden aan de dienst des Heeren en de zaak van Zijn koninkrijk. Dat de mens dit van zichzelf niet kan en niet wil, is een droevig gevolg van onze val in het paradijs. Maar de onwil en de onmacht van de mens heft Gods eis niet op. Het is de Heere Die de zondag als dag van afzondering heeft bevolen om ons te voegen in deze weg des Heeren. En dan zal blijken dat de Heere daar Zijn zegen aan zal verbinden en dat nalaten van dit gebod alleen maar kan zijn tot grote schade van ons eeuwig zieleheil. De afzondering heeft ook een uiterlijke kant. Ze komt tot uitdrukking in verschillende dingen.

We willen, zonder volledig te zijn, enkele dingen naar voren brengen. De afzondering komt vooral tot uiting in het samen als gezin opgaan naar Gods huis. Een punt waarin de afzondering ook dient uit te komen is de kleding. Als er een besef is van wat de dag des Heeren inhoudt, dan zal dat ook doorwerken in de wijze waarop we ons op die dag kleden.

Afzondering betekent ook dat de zondag niet moet verworden tot een dag waarop bezoeken worden afgelegd en bezoek wordt ontvangen. De zondag wordt dan tot een 'inhaaldag' voor sociale verplichtingen. We moeten er ook voor waken dat de zondag verwordt tot een soort familiedag, bijvoorbeeld doordat het vieren van verjaardagen verplaatst wordt naar deze dag.

Het doorbreken van de afzondering doet zo het verschil tussen de zondag en de doordeweekse dagen langzamerhand vervagen. Bezoeken in het kader van de barmhartigheid dragen in dit opzicht een ander karakter en hebben een ander doel.

Hoe brengen de kinderen de zondag door? Afzondering krijgt ook gestalte in wat onze kinderen wel en niet mogen doen op zondag. Om met onze kinderen de zondag op een gepaste wijze door te brengen in gezinsverband, is niet altijd eenvoudig maar wel een opdracht voor de ouders. Dat het maar ons voortdurend gebed mag zijn of de Heere ons in deze wil leiden om met de juiste takt en wijsheid onze kinderen een besef te mogen bijbrengen van de heiligheid van de dag des Heeren. Het vraagt daarom van ouders vaak creatieve inspanning en gerichte aandacht om de kinderen aan huis te binden. Een verbod alleen brengt geen liefde mee tot de dienst des Heeren. Wat is het nodig dat ouders het verbod, het negatieve ombuigen naar het positieve en dat onderstrepen met aandacht geven aan de kinderen, juist op zondag.

Als de afzondering zo gestalte krijgt, wordt de gezinsband juist versterkt, terwijl het alleen opleggen van verbo- den zonder aandacht de kloof tussen ouders en kinderen juist zal vergroten. Met het benadrukken van de zondag als dag van afzondering moeten we echter ook voorkomen dat we in een levensstijl terecht komen waarin de zondag helemaal los staat van onze levensinstelling door-de-weeks. Dan zijn we zondags wel vroom maar verder kan er de andere zes dagen alles bij door. We mogen niet vergeten dat er veel dingen in het leven zijn die zondags niet mogen maar de andere zes dagen van de week ook niet! Het 'gij geheel anders ' moet ons hele leven doortrekken en krijgt een bijzonder accent op de zondag.

Een dag om te heiligen

De zondag is niet alleen belangrijk voor gezin en kerk maar ook voor de maatschappij.

Waar Gods Woord en Wet wordt nageleefd in het publieke leven, daar zal de Heere Zijn zegen aan verbinden. De opgejaagde mens van onze tijd laat zich de zondag ontnemen tot grote schade van zijn welbevinden in algemeen menselijke zin, maar vooral ook van zijn eeuwig zieleheil. De rustdag ligt verankerd in de schepping en is daarom voor alle mensen.

Afschaffen van de zondag als bijzondere dag is ontheiliging van Gods dag en kan niet anders dan Gods ongenoegen oproepen. Het zal blijken dat het ontnemen van de heiligheid aan de zondag het ontbindingsproces van onze samenleving geweldig zal versnellen. Het niet erkennen van de zondag als Gods dag veroorzaakt een vacuüm dat opgevuld moet worden. Maar dan met de goden van onze tijd, sport en spelen, plezier en vermaak. Zo wordt de zondag besteed om zich in eigen begeerten en lusten uit te leven en brengt ze de mens tot bandeloosheid. Daarom moet de kerk blijven roepen om inkeer en terugkeer, al is het de stem van de roepende in de woestijn.

In persoonlijk en gezinsleven dient de heiliging van de rustdag door allen die nog wensen te leven naar de regel van Gods Woord ook zeer ernstig te worden genomen. De heiliging van de sabbat is door Christus volmaakt betracht. Hij heeft ook dit gebod vervuld maar daarmee niet afgeschaft. Christus' Middelaarsarbeid geeft ons niet de ruimte om naar eigen willekeur de zondag in te vullen onder de vlag van de christelijke vrijheid. Juist het omgekeerde is het geval.

Als vrucht van Zijn Middelaarsbediening zal Hij in de harten van al de Zijnen liefde werken om Gods dag te heiligen. Heiliging van de sabbat is dan geen wetsvervulling, geen verdienste. Nee, ze komt op uit de wortel van het ware geloof dat de bede geboren doet worden: 'O Zoon, maak ons Uw beeld gelijk'. En in die bede ligt ook besloten om de zondag te heiligen, af te zonderen tot de dienst des Heeren. In die weg wil de Heere, uit genade, het wandelen in Zijn wegen belonen door in het bijzonder op de zondag Zichzelf te verheerlijken in het midden der gemeente èn in het gezinsleven èn in het persoonlijke leven.

Een dag van vreugde

Helaas is voor velen onder ons het doorbrengen van de zondag een opgave. We zijn blij als het weer maandag is om onze eigen weg te gaan. De zondag: geen dag van vreugde, geen lust, maar een opgave en last. De sociale controle in de gemeente voorkomt dan nog een doorbreken van de uiterlijke vorm. Men houdt de zondag nog naar de vorm, maar het hart is er niet bij. Vreugde is een zaak van het hart. En daar zit het nu precies op vast in allerlei vragen om meer ruimte voor onszelf bij de invulling van de zondag. Daarom moet alle spreken over hoe we staan tegenover de zondag niet beginnen met wat nog wel en niet mag en wat wel en niet moet. De eerste vraag moet gaan over hoe ons hart is gericht. Als de liefde Gods in onze harten is uitgestort door de Heilige Geest, dan wordt de dag des Heeren een dag van vreugde.

Dan wordt het een kostbaar geschenk. Dan worden de regels ingevuld vanuit de liefde.

Zo moeten we ook verstaan het spreken van Mozes in Deuteronomium 5. Hij roept Israël op om in het bijzonder op de sabbat de daden van Gods verlossing te gedenken.

De zondag vindt zijn verankering als dag des Heeren in de opstanding van de Koning van de Kerk. En wat geeft meer vreugde in het hart dan de daden Gods te herdenken, die daden die getuigen van een genadewonder voor een arm en verloren Adamskind in zichzelf.

Als daar iets van in de beleving mag zijn bij Gods kinderen, dan is dit een vreugde die alle verstand te boven gaat. Dan is er geen plaats meer voor welke wereldse vreugde ook. Als onder de bediening van het Woord of de sacramenten ons de genade in Christus ontsloten mag worden, dan worden geproefd de beginselen van de eeuwige vreugde, zoals Zondag 31 daarover spreekt. Dan mag het pelgrimsvolk zich verblijden in God en zijn ze wel eens blij als het al weer zondag is. Hier beginselen van de eeuwige vreugde gesmaakt, soms maar zo kort, dat doet dat volk dan wel eens geloven dat deze rustdag en deze vreugde eenmaal zullen overgaan in de eeuwige rust en in de eeuwige vreugde in God Drieënig, een vreugde die nooit eindigt, nooit minder wordt omdat God zal zijn alles en in allen.

(Wordt vervolgd)

De commissie, ingesteld door de Generale Synode betreffende de rustdag

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen