Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Een puritein in de 20e eeuw

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Een puritein in de 20e eeuw

D.M. Lloyd Jones

11 minuten leestijd Arcering uitzetten

David Martyn Lloyd Jones wordt op 20 december 1899 geboren in Cardiff, de grootste stad van Wales. Daar drijft vader Henry een zaak, maar als Martyn vijfjaar is verhuist het gezin naar Langeitho, waar een dorpswinkeltje wordt begonnen. Het dorp was eens de bakermat van een grote geestelijke opwekking, twee eeuwen eerder. Onlosmakelijk daaraan verbonden is de naam van Daniël Rowland. Het dorp is echter, evenals de hele streek, in een geestelijke woestijn veranderd, al worden de diensten in de kapel redelijk trouw bezocht. Martyns vader is een man van zijn tijd: verlicht, liberaal, vrijzinnig. Burgerlijk een voortreffelijk en hoogstaand man, maar meer niet.

Samenkomst
De jonge Martyn gaat naar de kostschool. Hij lijdt er sterk aan heimwee en leeft op als hij in de vakanties weer thuis is. In 1913 besluit hij dokter te worden, evenals zijn grootvader. In hetzelfde jaar heeft een gebeurtenis plaats die van beslissende invloed zal blijken te zijn. In Langeitho wordt een samenkomst gehouden ter herdenking van de tweehonderdste geboortedag van Daniël Rowland. Duizenden mensen zitten in de open lucht op banken tegenover het spreekgestoelte. Eén van de sprekers verwijst naar het in gebruik genomen tramnet in Swansea. Toen de stroom werd ingeschakeld kon de tram rijden. Zo mocht Daniël Rowland het middel zijn om de stervende kerk van zijn dagen te verbinden met de krachten van de Heilige Geest. Het beeld maakt op de jonge Martyn een onuitwisbare indruk. Later zal hij schrijven: „Die samenkomst had een diepe uitwerking op mij. Ze wekte in mij de belangstelling voor de calvinistisch-methodistische vaderen, die duurt tot op dit moment."

Bekering
Zo wordt hij als dertienjarige gewonnen voor de calvinistische en puriteinse godgeleerdheid. Maar voorlopig wordt het Londen: de studie in de medicijnen. Op zestienjarige leeftijd wordt hij toegelaten tot het St. Bartholomeüshospitaal, een opleidingsziekenhuis. Hij maakt zijn studie zo snel af, dat hij vanwege zijn prille leeftijd moet wachten om eindexamen te kunnen doen.

Intussen is het goede werk van God in hem begonnen. Hij ondergaat geen dramatische bekering, kortstondig en fel. Veeleer voltrekt de verandering zich als een gedurig proces. Maar hij kan zeggen: één ding weet ik, dat ik bhnd was en nu zie. In zijn bekering wordt de basis gelegd voor de wijze waarop hij later het Woord Gods zal prediken. Zijn schoonzoon Fred Catherwood schreef erover: Doordat hij het Woord gestaag lezend overdacht, werd zijn geest gegrepen door het Evangelie van Christus.
Hij werd overweldigd door haar onweerstaanbare kracht en de evenwichtige logica, zoals men onder de induk kan komen van die grootse, zichzelf stuttende booggewelven in een grote kathedraal. God schakelt het denken van de mens niet, uit maar in. Vandaar dat men zijn latere prediking heeft gekenschetst als "logic on fne". Doorgloeide, bezielde logica.

Ingewisselde goudmijn
De jonge arts wordt benoemd tot hoofd-assistent van de in die dagen werelberoemde specialist en koninklijke lijfarts Thomas Horder. Een gouden toekomst wenkt hem. Maar Gods weg is anders. Twee begeerten strijden in zijn binnenste: carrière maken en de roeping om het Evangelie te verkondigen als arts van zielen. In 1927 valt de beslissing. Ieder die het hoort grijpt in verbijstering naar het hoofd. Zo jong en beroemd en dan alles opgeven om dominee te worden. Spurgeon heeft gezegd: „Als je maar iets anders kunt gaan doen, als je enige mogelijkheid ontdekt om het ambt te mijden, doe het dan. Wanneer echter niets je meer bevredigt en je zitten blijft met die druk en die last, word dan pas predikant." Zo verging het Martyn Lloyd Jones.

Hij neemt een beroep aan naar de kleine, verlopen gemeente van Sandfields in Aberavon, ook in Wales. Zo wisselt de "Doctor", zoals men hem zijn leven lang bleef noemen, een goudmijn in voor 225 pond per jaar. Een theologische studie heeft hij niet gevolgd, maar er valt een wonderlijke zegen in de arbeidersbuurt waar Lloyd Jones preekt. De ingezonken gemeente herleeft en wonderlijke, heerlijke bekeringen blijven aan de orde. Kenmerkend voor Lloyd Jones is dat hij het uitsluitend van de prediking verwacht. Hij adviseert het houten podium voor het kerkelijk toneelgezelschap in de kachel op te stoken. Dan is het nog ergens goed voor...

Rijpingsjaren
In 1939 wordt hem gevraagd medewerker te worden van de bekende dr. Campbell Morgan, die al jaren verbonden is aan de Westminster Chapel, het nationale bolwerk van gereformeerd-evangelische prediking: een versmelting van calvinistische, methodistische en puriteinse elementen. Lloyd Jones komt er na een tijd van immense vermoeidheid en overspanning en in een dreigend tijdsgewricht. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. In 1943 wordt hij volledig in dienst gesteld van de Westminster Chapel. En dat terwijl Londen ontvolkt door aanhoudende bombardementen. Het gehoor van duizenden slinkt tot enkele honderden. Lloyd Jones verklaart met stelligheid dat het kerkgebouw niet zal worden getroffen. Vrijwel zondag aan zondag preekt hij, meermalen overstemd door fluitende bommen en gierende vliegtuigen. Na de oorlog breken de rijpingsjaren van deze man Gods aan. Een steeds groeiende schare vanuit heel Londen vult de Chapel. Ademloos luistert men naar deze prediker. Hij brengt een dan weinig gehoorde boodschap. Persoonlijk, diep in haar ernst, haar gezag, haar eeuwigheidskarakter. Maar ook breed, actueel, tijdgericht, veelkleurig. 
Soms ook wel wat breedsprakig, dat moet gezegd. Om woorden zat Lloyd Jones niet verlegen. Maar voor talloos velen wordt zijn prediking tot eeuwige zegen. En omdat hij zakenlui, militairen, studenten en verpleegsters uit alle continenten onder zijn gehoor heeft, neemt de wind de zaden van het Woord mee en strooit ze uit op de wereldwijde akker.

Ploegen
Onder Lloyd Jones groeit de Westminster Chapel uit tot de grootste afgescheiden gemeente van Engeland. De zondagse diensten dragen een onderscheiden karakter. De morgendienst is gericht op de onderwijzing en stichting van Gods kinderen. De avonddienst heeft een meer evangehserend karakter. Een in haar gemeente geziene Amerikaanse dame, die onder de prediking van Lloyd Jones komt, vraagt hem of het waar is dat hij in de avonddiensten voor de onbekeerden preekt. Op het bevestigend antwoord zegt ze dat ze dan in 't vervolg altijd 's avonds zal komen. Ze is ontdekt, ontmaskerd, eerlijk gemaakt.

In de samenkomsten op vrijdagavond ploegt Lloyd Jones door hele bijbelboeken heen. Ruim achthonderd mensen zijn dan aanwezig om te horen hoe hij de schatten van het Woord uitstalt.
Wat hij beoogt is een herbestudering van de reformatorische en puriteinse erfenis.
Zijn verklaringen zijn dan ook doorweven met namen van de groten uit de kerkgeschiedenis: Luther, Calvijn, Owen, Knox, Whitefield, Edwards, Bunyan, Spurgeon en vele anderen.

Dat doet hij niet zonder opzet. In die dagen is het Engelse evangehsche denken gedrenkt in een a-dogmatische geest. Niet te moeilijk en niet te diep, niet al te leerstellig, een gemoedelijk woord voor het hart en een mild advies voor een ordentelijk leven en dat alles gepaard met een grote angst voor een systematische doordenking van de Waarheid Gods. Een kopie van onze tijd.

Westminster conferentie
Lloyd Jones zet zijn gaven en krachten ook in op een zeer strategisch punt: onder studenten. Hij wordt benoemd tot "studenten-theoloog" van de IFES, een internationale evangelische studentenvereniging. Als geschoold arts wijst hij de studenten op de noodzakelijkheid van ruggemerg en ruggegraat. Hoe kan iemand staande blijven en zich verdedigen als hij het meest centrale deel van zijn lichaam mist? Hoe kan de kerk des Heeren de Waarheid verkondigen, als zij die Waarheid niet kan en durft verwoorden en verdedigen? Om zijn liefde voor de puriteinse godgeleerdheid over te dragen op anderen organiseert hij jaarlijks een "Puritan Conference", beter bekend als de Westminster Conferentie. De slottoespraak wordt altijd gehouden door Lloyd Jones zelf en is het absolute hoogtepunt. Strak en toch humoristisch geeft hij leiding. Als een vraagsteller meent dat het tijd wordt voor de vrouw in het ambt, is zijn antwoord niet direct theologisch, maar wel raak. „Het probleem van onze tijd is juist dat we al zoveel oude wijven op de kansel hebben."

Studie van de kerkgeschiedenis, dat is het aambeeld waarop Lloyd Jones continu slaat. We luisteren naar hem als hij spreekt tot studenten van het theologisch seminarie van Westminster. „Wanneer ik ontmoedigd, overwerkt en vermoeid raak, maak ik altijd een uitstapje naar de 18e eeuw. Met andere woorden, dan lees ik de verhalen uit die tijden waarin de Geest zo krachtig werkte. Het is de meest opbeurende ervaring. Het is een versterkend middel bij uitstek. Voor een prediker is het van onschatbare waarde. Het zal hem ook nederig houden als hij verleid wordt door trots en door een geest van triomfantelijke gearriveerdheid."

Opwekking
Hartstochtelijk heeft Lloyd Jones verlangd naar een nieuw revival. Op de eerste "Puritan Conference" zet hij een aantal oorzaken op een rij, waarom reformatorische christenen zo weinig meer denken in termen van opwekking. Daarbij noemt hij de afwijkingen in de gereformeerde leer, het verwarren van een opwekking met evangelisatiecampagnes en het onevenredig groot accent op kennis in de opleiding tot predikant, ten koste van de spiritualiteit, een door de Geest doortrokken denken en leven. Hij toornt tegen dominees die op gezette tijden hun preken houden, maar niet preken. Wie moet hem daarin niet bijvallen. O, die preken, die betogen waarin alles keurig op een rij staat, maar waar het leven Gods niet in vloeit en ruist, waarin de warmte en de doorleefdheid wordt gemist. Lloyd Jones kiest anderzijds ook positie tegen de traditie die gegroeid is uit de evangelisatiecampagnes van Moodey en Sankey: massale samenkomsten met zachte muziek en een emotionele oproep tot bekering. Breed behandelt hij in zijn boek "Preaching and Preachers" het zogenaamde "kiezen voor Jezus". Daarin zegt hij onder meer: „Een zondaar kiest niet voor Christus, maar een zondaar vlucht naar Christus. Als iemand zegt dat hij, na de zaak eens goed overdacht te hebben, besluit om voor Christus te kiezen, ongevoelig en zonder ontroering, dan betwijfel ik of zo iemand wedergeboren is. Zo min een arme drenkeling eerst een beslissing gaat nemen of hij het hem toegeworpen touw al dan niet zal aangrijpen als zijn enige redmiddel, zo min kiest een arme zondaar voor Christus. Er valt alleen nog te vluchten!"

Majesteitelijk getuigenis
In 1968 gaat Lloydjones met emeritaat, nadat hij is hersteld van een zeer ernstige operatie vanwege kanker. Het wordt hem gegeven om nog dertien jaar de kerken door heel Engeland, Schotland en Wales te dienen. In 1980 keert de ziekte terug. Toch preekt hij op 2 mei nog in Glasgow, sterk verzwakt, maar in zijn oude geestkracht.

Hij behandelt de tweede Psalm. De preek is een majesteitelijk getuigenis van de heihgheid en de heerlijkheid van God. We luisteren een ogenblik mee. „Gelooft u nog in de heiligheid en heerlijkheid Gods? Er zijn lieden in Engeland, evangelicals, die denken dat de moderne mens amusement, vermaak nodig heeft. Er is een manie gaande van zingen, drama en mime. Men zegt dat de mensen geen preken meer kunnen verdragen. Geef hun zingen. Leer ze dansen. Ik zeg u in de naam van God: het is een geweld aandoen van de Schrift. De kerk is er niet om mensen te amuseren en te onderhouden. Ze is er om mensen op te roepen "wijs te zijn", "verstandig te handelen". Om ze te onderwijzen. Mensen sterven door gebrek aan kennis. We zijn hier niet om populair te zijn, maar om de naakte waarheid te verkondigen: dient de Heere met vreze, verheugt u met beving."

Genade alleen
In juni 1980 verblijft hij voor chemokuren geregeld in het ziekenhuis. Hij geeft er één gedurig getuigenis. „Ik ben een schuldenaar aan genade alleen." Daarmee is in één zin zijn hele leven samengevat. Hoezeer Lloydjones leefde in de reformatorisch puriteinse traditie, daarmee is het laatste en het wezenlijke van deze man niet gezegd. Hij was ten laatste en ten diepste een man Gods. Hij kende God, hij kende de mens, hij kende de tijden, hij kende zichzelf En te midden van dat alles hoopte hij op de macht en de ontferming, de tegenwoordigheid en de lieflijkheid van God in Christus, door de Heilige Geest. Op donderdag 26 februari 1981 schrijft hij met bevende hand op een stuk papier, omdat het spreken hem onmogelijk is, aan zijn vrouw: „Bid niet voor mijn genezing. Houd mij niet terug van de heerlijkheid." Zaterdagavond 28 februari valt hij in een diepe slaap om op de dag des Heeren, 1 maart 1981, te ontwaken in het land van de gelukzaligen.

----------------------------------------------------------------------------------------
Opwekking vroeger en nu
In 1959 hield Lloyd Jones 24 verhandelingen ter gelegenheid van de herdenking van de opwekkingen in 1859. Ze werden gebundeld onder de titel "Revival, can we make it happen?" Bij uitgeverij Groen in Leiden verscheen onlangs een Nederlandse vertaling, met als titel "Toon mij nu Uw heerlijkheid!".
Het is het tweede deel in de serie "Opwekking, vroeger en nu", onder redactie van LJ. van Valen en drs. W. van Vlastuin. Laatstgenoemde voorzag het boek van een inleiding.
Paperback, 327 blz., ƒ 39,95.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 13 januari 1993

Terdege | 68 Pagina's

Een puritein in de 20e eeuw

Bekijk de hele uitgave van woensdag 13 januari 1993

Terdege | 68 Pagina's