Eetbare vruchten, in de tuin of langs de weg

ledere plant heeft een Latijnse naam. Die "vreemde' ' naam is over de iiele wereld dezelfde, maar de Nederiandse naam kan zelfs per streek verschillen! Als u planten bestelt moet u altijd de Latijnse naam vermelden.

Gewone vlier Sambucusnigra
De gewone vlier is een hoog uitgroeiende struik die gemakkelij k 3 tot 4 meter hoog kan worden. Niet geschikt voor een kleine tuin. De roomwitte bloemen geuren heel apart. Sommige mensen vinden de geur heerlijk, andere vinden de bloemen "stinken" . Na de bloei in de zomer ontwikkelen zich donkere, blauw-zwarte vruchten. Zowel de bloemen als de rijpe vruchten zijn eetbaar. De bloemen kunt u bij voorbeeld gebruiken in vlierpannekoekjes. U strooit een klein handje vol over het vochtige beslag in de koekepan. De schermen kunt u ook frituren. Haal ze door het beslag en bak ze in hete olie van ongeveer 180 graden. De vruchten zijn vers niet lekker, maar u kunt ze prima gebruiken om er sap, jam en zelfs wijn van te maken. Mengen met andere vruchten is natuuriijk ook mogelijk. De vlier stelt geen bijzondere eisen aan de grond en kan een beetje schaduw verdragen.

Basisrecept jam
Bij het maken van jams kunt u het handigste geleisuiker gebruiken. De vruchten hoeven dan maar even te koken, waardoor de smaak beter behouden blijft. Ook houdt u meer jam over. Geleisuiker bevat niet alleen suiker maar ook een natuurlijk geleermiddel, dat ervoor zorgt dat de jam dik wordt. Neem per pond vruchten een pond geleisuiker. Harde vruchten worden eerst even voorgekookt tot ze zacht zijn. Daarna prakt of maalt u ze fijn in een appelmoeszeef of iets dergelijks. Dan voegt u de suiker toe. Even door laten koken en klaar. De hete jam doet u gelijk in goed schoongemaakte potten. Om te voorkomen dat de koude potten breken door de hete jam spoelt u ze, vlak voor het vullen, even om met heet water. Zet de potjes tijdens het vullen op een doek in plaats van rechtstreeks op het koude aanrecht. Een vuile potrand maakt u goed schoon. Daarna afsluiten met een goed passend deksel (er mag geen lucht bij de jam komen). Als u niet zeker weet of het deksel past, doet u een stukje plasticfolie over het potie voor u het deksel erop draait. Afsluiten met alleen een stukje stevig plastic (plus elastiekje) gaat ook. Koel en donker bewaren. Leuk om eens zo'n potje "huisvlijt" cadeau te geven.

Sleedoorn-Prunus spinosa
De sleedoorn is een hoge struik of een kleine boom die schitterend bloeit in het vroege voorjaar, voordat het blad verschijnt. Vooral bij rustig, niet te warm weer kunt u een paar weken van zo'n "bruidsboeket" genieten! De sleedoorn hoort in ons land, inheems noemen we dat. Na de bloei ontwikkelen zich donkere pruimpjes (de sleedoorn wordt ook wel sleepruim genoemd), die vers niet te eten zijn. De smaak wordt iets beter na een flinke nachtvorst, die u na kunt bootsen door de vruchten een paar dagen in de diepvries of het diepvriesvak te leggen! U kunt er heerlijk sap van maken, maar ook likeur en wijn. Likeur maakt u zo: neem een fles met een wijde hals zodat de pruimpjes erdoor kunnen. Doe zo veel pruimpjes in de fles dat er op de bodem een laagje van ongeveer 10 cm ligt. Voeg zo veel suiker toe dat de pruimpjes net onder de suiker "staan". Daarna vult u de fles met inmaak-brandewijn. Na een paar maanden is de likeur uitstekend op smaak. De sleedoorn stelt geen eisen aan de grond. U kunt de struik gemakkelijk door middel van snoei op de door u gewenste hoogte houden. Vogels maken er graag hun nest in. Ze zitten uitstekend beschermd: de takken hebben forse doornen!

Braam-Rubus
Bramen, wie kent ze niet? Heerlijk om zo te eten, maar bramenjam en -sap zijn ook verrukkelijk. Het grootste probleem is dat de vruchten zo goed smaken dat er te weinig overblijven voor sap of jam! De witte tot roze bloemen trekken veel (nuttige) insekten. Voor de tuin kunt u kiezen voor ongedoornde soorten, de wilde soorten zijn wel gedoomd. De braam vraagt behoorlijk wat ruimte. Het beste kunt u de ranken langs draden leiden.

Duindoorn Hippophae rhamnoides
Een hoog uitgroeiende struik (of kleine boom) met zilverkleurig, smal blad. De bloemen stellen niets voor, maar de oranje vruchten die aan de vrouwelijke planten groeien zijn leuk om te zien. Maakt veel wortelopslag, waardoor de duindoorn overal in uw tuin opschiet. Stelt geen eisen aan de grond en groeit zelfs op zand. Dat had u misschien al gedacht toen u de naam duindoorn las. Er zijn mannelijke en vrouwelijke planten. Tweehuizig wordt dat genoemd. Als mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant voorkomen noemen we dat eenhuizig. De vruchten blijven in de herfst soms lang aan de plant hangen. Vooral bij zacht weer kan de suiker in de vruchten omgezet worden in alcohol. Vogels die er dan van eten worden soms behoorlijk dronken. Ze vallen soms zomaar van hun takje en ze slaan de vreemdste kreten uit!

Sierkwee Chaenomeles
Schitterende tuinheesters die in verschillende hoogtes te koop zijn. Er is er daardoor altijd wel een bij die voor uw tuin geschikt is (75 tot 300 cm hoog). Kleuren: rood, wit en roze. De eerste bloemen verschijnen soms al in de (zachte) winter. Zet eens een takje in huis, een echte blikvanger! Na de bloei ontwikkelen zich harde, groene of gele vruchten. Vaak geuren ze heel apart. U kunt ze gebruiken om er jam van te maken, vers zijn ze niet te eten. De Japanse sierkwee stelt nauwelijks eisen aan de grond, houdt van zon.

Roos-Rosa
Verschillende rozesoorten vormen, na de bloei, mooie rode of oranje bottels. De bottels van de duinroos zijn bruin. Alle rozebottels zijn eetbaar, hoewel de grote van de Rosé rugosa, Japanse bottelroos, het smakelijkst zijn. Ze worden ook gebruikt voor kinderdrankjes zoals Roosvicee. Pluk de bottels als ze rijp zijn, verwijder het neusje en eventueel het stukje steel. Daarna halveert u de bottels en met een klein lepelde haalt u het pluis plus de zaadjes eruit. Daarna even koken, malen of fijnprakken. U kunt er heerlijke rozebotteljam van maken (veel vitamine C!). Meng, als u van een "frisse'' jam houdt, wat citroensap door de bottelmoes. Wist u overigens dat van het pluis vroeger jeukpoeder gemaakt werd? Vogels zijn ook dol op de bottels; vooral in een strenge winter vormen de vruchten een waardevolle voedselbron. Onder de struiken vindt u dan oranje poepjes, vol zaadjes. Op die manier kunnen vogels voor de verspreiding zorgen: als een zaadje op een goed groeiplekje terechtkomt kan er een nieuw roosje uitgroeien. Voor een wat "wildere'' tuin zijn de hondsroos (Rosa canina) en de egelantier (Rosa rubiginosa) geschikt. De bloei van deze enkele roosjes is kort, de struiken worden hoog en zijn daardoor minder geschikt voor de kleine tuin. De Rosa rugosa wordt 125 tot 150 cm hoog, zodat die soort wel past in de meeste tuinen.

Hazelaar-Corylus avellana
Hoge struik die het prima in de schaduw doet. De mannelijke katjes kunt u, vroeg in het voorjaar, zien wiegen in de wind. Het rijpe stuifmeel wolkt er dan uit en gaat op zoek naar vrouwelijke bloempjes, die weliswaar aan dezelfde struik voorkomen maar die nauwelijks opvallen. Alleen de rode stempeltjes kunt u ontdekken als u goed kijkt. (De hazelaar is dus eenhuizig!). In de nazomer en herfst kunt u hazelnoten oogsten. Vers (uiteraard eerst kraken) zijn ze heerlijk maar u kunt ze ook verwerken in koek en gebak!

Krent -Amelanchier lamarchii
De krent, alweer een hoog opgroeiende heester, is een paar keer per j aar " mooi'': als het jonge blad verschijnt, tijdens de bloei (witte bloemtrosjes), in de herfst (herfstkleur) en door de blauw-zwarte vruchten. Die vruchten zijn vers overheeriijk, maar ook heel geschikt om er jam van te maken. Stelt weinig eisen aan de grond.

Andere eetbare vruchten
Van de volgende planten kunt u de vruchten ook eten: - beuk, beukenootjes, vers. Te veel nootjes kunnen vergiftigingsverschijnselen geven bij sommige mensen; - sierappels: alle vruchten van de sierappels zijn eetbaar (jam, gelei); - framboos, u wel bekend. Probeer nooit vruchten van planten die u niet kent, sommige zijn zeer giftig!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen