Gemeentebestuur (37)

C. den Uil, Hendrik Ido Ambacht

Het aangaan van geldleningen, het uitlenen van gelden en het aangaan van rekening-courant-overeenkomsten acht de wetgever zodanig belangrijk dat hij de totstandkoming daarvan met de nodige waarborgen heeft omringd, te weten:

- de besluiten moeten in een openbare raad worden genomen;

- de raad kan deze zaken niet delegeren;

- de goedkeuring van gedeputeerde staten is nodig.

Met name het aangaan van vaste geldleningen kan de financiële toekomst van de gemeente beïnvloeden. Door het sluiten van langlopende leningen belast men immers het nageslacht met de lasten van rente en aflossing. Hiertegen bestaat geen bezwaar als de gedane investeringen - zoals zeer vaak het geval is (b.v. wegaanleg, bouw raadhuis, aanleg zwembad) hun nut ook voor het nageslacht afwerpen. Speciaal is lenen geen bezwaar als het rendabele investeringen betreft, uit de inkomsten waarvan rente en aflossing kunnen worden betaald, b.v. bij gemeentelijke nutsbedrijven en het grondbedrijf.

Sedert 1951 is het directe verband tussen de investeringen en de daarvoor te sluiten geldleningen losgelaten. Dit hield verband met een belangrijke wijziging van de begrotings-en rekeningsvoorschriften, op grond waarvan enerzijds de investeringen en de afschrijvingen daarop en anderzijds de leningsschulden (in de vorm van een „leningsfonds" voor het totaal der investeringen) en de aflossingen daarop zichtbaar werden.

De situatie is thans zo dat regelmatig wordt geleend ter vermindering van het tekort aan vaste financieringsmiddelen voor de gehele kapitaaldienst of anders gezegd ter consolidatie van vlottende schuld. Op de kapitaaldienst worden alleen uitgaven verantwoord, waarvan het nut zich over meerjaren uitstrekt, zodat ook alleen daarvoor wordt geleend.

Bij het bepalen van de aflossingsduur van de te sluiten leningen moet het verband tussen het totaal der afschrijvingen en het totaal der aflossingen op de kapitaaldienst in het oog worden gehouden ter bewaking van de liquiditeit.

Een belangrijke aangelegenheid voor het sluiten van geldleningen was de totstandkoming van de Wet kapitaaluitgaven publiekrechtelijke Hchamen in 1963.

De behoefte aan deze wet ontstond door de vele problemen bij het aantrekken van vaste geldleningen door de lagere publiekrechtelijke lichamen (provincies, gemeenten en waterschappen), waardoor de vlottende schuld bij deze lichamen tot een ongekende hoogte steeg. De kern van deze wet vormt de bepaling dat aan besluiten tot het doen van kapitaaluitgaven door gedeputeerde staten slechts goedkeuring mag worden verleend, als de vaste financiering daarvan is verzekerd. De beoordehng daarvan vindt plaats aan de hand van de in gemeentelijke kringen bekende staat G. De gemeenten gaan hun geldleningen doorgaans aan bij hun „eigen bank" t.w. de N.V. Bank voor Nederlandse Gemeenten.

In vele gemeenten neemt de raad tegenwoordig jaarlijks een algemeen besluit tot het aangaan van vaste geldleningen tot een bepaald maximunbedrag en tegen voorwaarden, die in overeenstemming zijn met de terzake geldende wettelijke voorschriften. Burgemeester en wethouders voeren dit besluit naar behoefte uit. Bij de leningen kunnen we verschillende vormen onderscheiden, t.w.

- kasgeldleningen (ter voorziening in tijdelijke behoefte aan kasmiddelen) en vaste leningen;

- lineaire geldleningen (jaarlijks gelijke aflossingen), annuïteitsleningen en fixe leningen (aflossing ineens);

- onderhandse leningen en obligatieleningen.

Onderhandse geldleningen, die weinig kosten van sluiting meebrengen, worden gesloten bij de N.V. Bank voor Nederlandse Gemeenten, pensioenfondsen of levensverzekeringsmaatschappijen.

De vlottende schuld der gemeente wordt aangegaan door middel van kasgeldleningen (looptijd één of meer maanden) en door het opnemen van gelden in rekening-courant. Deze middelen dienen - zoals gezegd - ter voorziening in tijdelijk gebrek aan kasmiddelen.

Omdat de Minister van financiën de N.V. Bank voor Nederlandse Gemeenten heeft aangewezen als instelling door middel waarvan de door deze minister aangewezen vorderingen en schulden tussen het rijk en de gemeenten worden vereffend, zal elke gemeente bij deze bank een rekening-courant hebben.

Het aangaan van deze vlottende schuld kan geschieden op dezelfde wijze als hierboven aangegeven voor vaste geldleningen, dus door een algemeen besluit van de raad met uitvoering naar behoefte door burgemeester en wethouders.

Tot wat verder de geldmiddelen der gemeente aangaat is te rekenen:

- het garanderen van de betaling van rente en aflossing van leningen door anderen aan te gaan;

- het beleggen van eigen kapitaal en reserves van de gemeente; aangetekend zij dat deze gelden als regel zullen worden gebruikt voor eigen interne financiering van kapitaaluitgaven;

- instelling van gemeentebedrijven en het aanwijzen daarvan als takken van dienst met een afzonderlijke administratie;

- verzekering van gemeentegelden;

- het vaststellen van contróleregelen voor het uitoefenen van controle op het geldelijk beheer en de boekhouding van ambtenaren, met geldelijk beheer en boekhouding belast.

Resumerend kan gesteld worden dat de raad op het gebied van de gemeentefinanciën een algemene bevoegdheid heeft en dat burgemeester en wethouders slechts bevoegdheden hebben, als deze hun speciaal bij de wet zijn toegekend.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen