In goede orde

Wat moet er wel en wat mag er niet op een ledenvergadering besproken worden? Hoe ver moet de openheid van een kerkenraad gaan?

Legt de kerkenraad op de jaarlijkse ledenvergadering verantwoording af van het financiële beleid? Mag de kerkenraad een uitspraak van de ledenvergadering naast zich neerleggen? Enkele vragen om wat verder over na te denken.

De kerkelijke ledenvergadering

De positie van de kerkelijke ledenvergadering is een andere dan die van de ledenvergadering bij een schoolvereniging of een politieke partij. De besturen van een schoolvereniging en van een politieke partij leggen verantwoording van hun beleid af ten overstaan van hun leden. De ledenvergadering heeft het recht het beleid goed te keuren of af te keuren. Vaak kunnen er wijzigingsvoorstellen worden ingediend en wordt daarover gestemd. Zelfs kan het gebeuren dat een ledenvergadering een bestuur 'naar huis stuurt' omdat de vergadering vindt dat het bestuur het echt verkeerd heeft gedaan. In feite kun je stellen dat de ledenvergadering het hoogste orgaan is bij een vereniging. De vereniging is van de leden. In de kerk en met betrekking tot de kerkelijke ledenvergadering liggen de zaken principieel anders. De kerk is niet van de leden. De kerk is er van Christus' wege. De Heere Zelf vergadert Zich een gemeente door Woord en Geest. En waar door Zijn genadig beleid deze gemeente tot openbaring komt, zal er ook een organisatorische vorm zichtbaar worden. De gemeente bestaat immers uit mensen. Maar altijd moeten we bedenken dat dit organisme er is van 's Heeren wege. In dit organisme, in de gemeente, gelden dan ook de opvattingen en ordeningen van het Koninkrijk Gods zoals ons deze in hoofdlijn geopenbaard zijn in Gods Woord.

Van 's Heeren wege

Zowel in het Oude Testament als in het Nieuwe Testament wordt de gemeente des Heeren ten diepste door de Heere Zelf geleid en geregeerd. Geestelijke leiding geeft de Heere door Woord en Geest en tot de regering van Zijn gemeente heeft Hijzelf ambten ingesteld. Dit was zo tijdens de oude bedeUng in Israël. Niet het volk koos koningen en stelde priesters en profeten aan. Maar de Heere riep tot zulke ambten. Zo is het ook in de bedeling van de nieuwe dag. De Heere Jezus stelde de apostelen aan. De apostelen deden onder de leiding van 's Heeren Geest diakenen verkiezen (Handelingen 6). En tijdens de zendingsreizen stelden zij in de verschillende gemeenten het ouderlingenambt in.

Zo zijn de ambten er van Christus' wege. Van Hem ontvangen ambtsdragers hun roeping. En de opdracht tot hun dienstwerk. Zij zijn dan ook ten eerste verantwoording schuldig aan hun Zender. De ambtsdragers zijn van 's Heeren wege over de gemeente gesteld. Zij hebben opzicht over de kudde die aan hun ambtelijke zorg is toevertrouwd.

De positie van de ledenvergadering in de gemeente is dan ook een heel andere dan bij een vereniging. De kerkelijke ledenvergadering is feitelij- ke een vergadering van de kerkenraad met de mansleden van de gemeente. De kerkenraad heeft daar niet alleen de leiding, maar ook verantwoordelijkheid en gezag.

Broederlijke verhoudingen

Nu moeten wij vanuit deze principiële uitgangspunten niet tot een soort dictatoriale situatie geraken. Dan doen we geen recht aan de broederlijke verhouding die binnen de gemeente dienen te gelden. Zo heeft onder ons de ledenvergadering nadrukkelijk stemrecht bij de vervulling van de ambten. Deze ordening van de kerk is aan Gods Woord ontleend. De apostelen schakelden de gemeente in bij de instelling van de ambten. Zo moet het ook nu. De kerkenraad stelt de kandidaten; de ledenvergadering kiest daaruit. En ook in andere zaken dient er een goede samenwerking te zijn tussen kerkenraad en ledenvergadering. Op de ledenvergadering geeft de kerkenraad inzicht in de gang van zaken op materieel terrein. Daarbij is het verstandig dat enkele mansleden de kerkelijke kas controleren. Het getuigt ook van goed beleid wanneer een kerkenraad een commissie van beheer of een onderhoudscommissie instelt. Daarvan kunnen dan enkele kerkenraadleden deel uitmaken en eveneens verschillende bekwame nietkerkenraadleden.

Uiteraard zou het heel onverstandig zijn en van onjuist beleid getuigen wanneer een kerkenraad geheel of bijna geheel buiten de ledenvergadering om bijvoorbeeld tot een grote renovatie van het kerkgebouw zou besluiten. Zeker in stoffelijke zaken moet een kerkenraad beleid ontwikkelen en vaststellen in goede samenspraak met de ledenvergadering. Want het betreft de zaak van de gemeente. Bovendien moet de gemeente wel de middelen bijeen brengen. Het getuigt van vdjsheid wanneer over ingrijpende plannen bijvoorbeeld betreffende het kerkgebouw (nieuwbouw of omvangrijke verbouw) uitvoerige informatie aan de gemeente te verstrekken. Dat kan schriftelijk gebeuren; een gemeenteavond waarbij ook de vrouwen aanwezig kunnen zijn, kan eveneens een goede mogelijkheid zijn. Verder is het verstandig, als de kerkenraad besluit dat het plan uiteindelijk doorgaat, dat bijvoorbeeld op de ledenvergadering er een tweederde meerderheid voorstemt. Formeel blijft het de verantwoordelijkheid van de kerkenraad, maar in zo'n geval de beslissing afhankelijk stellen van een (gekwalificeerde) uitspraak van de ledenvergadering, is heel goed.

Geen ongepaste openhield

Een andere vraag kan zijn: hoe groot moet de openheid zijn die een kerkenraad op de ledenvergadering aan de dag legt? Als bijvoorbeeld een aftredende ambtsdrager niet herkiesbaar gesteld is, moet de kerkenraad dan op de ledenvergadering een toelichting geven? Dit moet niet. Het mag zelfs niet. De kerkenraad stelt de kandidaten en heeft daarover op de ledenvergadering geen verantwoording af te leggen.

Nu zal ieder verstaan dat dit wel een punt zal zijn waar de kerkenraad zorgvuldig en behoedzaam mee omgaat. De kerkenraad zal ook in deze zaken zijn verantwoordelijkheid voor 's Heeren aangezicht hebben te verstaan en heeft tegelijk de gemeente op eerlijke en getrouwe wijze te dienen. Er mag geen sprake zijn van willekeur of heerszucht. Het wezenlijke welzijn der gemeente moet gezocht worden. En daarover is de kerkenraad verantwoording schuldig tegenover de Koning der kerk. Maar de ledenvergadering is niet het orgaan waar over deze zaken gesproken moet worden.

Mag op de ledenvergadering gevraagd worden waarom een jongere niet toegelaten werd tot het doen van openbare belijdenis? Of kan er ingegaan worden op een vraag over de keuze van de catechismusverklaring die gelezen wordt? Zulke vragen horen niet thuis op de ledenvergadering. Wil een gemeentelid er op een eerlijke en gepaste wijze een vraag over stellen dan kan dat op huisbezoek gebeuren. Eventueel kan men er de kerkenraad voor bezoeken of aan de voorzitter of de scriba iets vragen. Maar ook dan in het besef dat de kerkenraad eigen verantwoordelijkheid draagt. En ook hier geldt dat de kerkenraad niet in willekeur of heerszucht mag handelen, maar getrouw het welzijn van gemeente en personen heeft te behartigen. En meest gericht heeft te zijn op de eer des Heeren. Dat zal een dienende opstelling en een afhankelijke houding met zich mee brengen.

Zowel in het Oude Testament als in het Nieuwe Testament wordt de gemeente des Heeren ten diepste door de Heere Zelf geleid en geregeerd. Geestelijke leiding geeft de Heere door Woord en Geest en tot de regering van Zijn gemeente heeft Hijzelf ambten ingesteld.

Het is van groot belang dat heel de gemeente bij het kerkelijk leven betrokken is. Dat mag en moet een kerkenraad op een goede wdjze bevorderen. Daarbij dient ieder te beseffen waar het ten diepste om gaan moet in de gemeente des Heeren. Immers, geestelijke zaken vormen het eigenlijke doel. Evenwel moeten en mogen alle andere zaken op goede wijze hun plaats en uitvoering krijgen. Het samen-gemeente-zijn is, zeker vandaag, heel belangrijk. Wanneer we elkaar ook in deze dingen zoeken te dienen door de liefde, geeft dat verbondenheid. Zo mag ook hier het welzijn der gemeente bevorderd worden.

Krimpen aan den IJssel, ds. P. Mulder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen