Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Maatschappelijk werk en diaconaat, is er samenwerking?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Maatschappelijk werk en diaconaat, is er samenwerking?

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

In de ontmoeting van het maatschappelijk werk en de ambten in de kerk is zowel het pastoraat als het diaconaat betrokken.

In dit artikeltje willen we het niet hebben over het pastoraat, maar over het diaconaat en hoe de verhoudingen liggen tussen het ambt van diaken en het beroep van maatschappelijk werker.

Om dit geheel duidelijk te stellen, zullen we eerst de vragen moeten beantwoorden: wat is maatschappelijk werk en wat is diaconaat?

Pas dan kunnen we spreken over een samenwerking, welke er zou moeten zijn. En om te kunnen samenwerken is het nodig, dat ik die ander versta, weet wat hij doet en waar hij heen wil.

Vooraf dus een kort onder de loupe nemen van de begrippen maatschappelijk werk en diaconaat. Duidelijk is wel, dat het terrein van de diaken groter is dan alleen het helpen van hen, die in sociale nood verkeren. Ook het terrein van de maatschappelijk werker is groter dan alleen het hulp verlenen aan individuen of gezinnen, denk alleen aan het opbouwwerk, kinderbescherming enz.

Wat is maatschappelijk werk? Het is moeilijk hier een vaste definitie van te geven. In het kort gezegd zou het kunnen zijn: helpen van hen, die in de maatschappij zijn vastgelopen en dus in sociale nood verkeren. De maatschappelijk werker kan helpen in die nood en is een daartoe opgeleide beroepskracht, werkzaam binnen een al dan niet kerkelijke instelling. De hulpverlening is gebaseerd op wetenschappelijke kennis en er wordt gebruik gemaakt van bepaalde technieken en methoden.

Het bovenstaande maakt gelijk dus duidelijk, dat het maatschappelijk werk geen verlengstuk is of kan zijn van het diaconaat.

Wel zijn er raakvlakken, maar daarover straks.

Wat is het diaconaat? Een ambt, zult u zeggen, dat reeds eeuwen bestaat en dat het welzijn van de kerkelijke gemeente beoogt. De hulp, welke een diaken biedt, doet hij in opdracht van Christus en dus gebonden aan het gezag van Gods Woord.

De echte diaconale gezindheid zal blijken uit de woorden van troost. De diaken spreekt op grond van het evangelie van Christus. Naast de hulp aan de mens, aan het gemeentelid, zal de diaken ook de gemeente betrekken in de hulpverlening, de gemeente stimuleren en toerusten. Het diaconaat heeft iets geheel eigens.

Zij, die van helpen hun beroep maken, zullen het diaconaat dan ook nooit overbodig kunnen maken.

Er zijn raakvlakken tussen diaconaat en maatschappelijk werk.

Beider werkterrein ligt in de hulpverlening.

Het helpen van de mens in nood, de gezinnen in nood, kan de taak zowel van de diaken als van de maatschappelijk werker zijn.

Dat zij het beiden niet op dezelfde manier doen, zal u gebleken zijn uit de voorgaande beschrijving. Ook het benaderen van hen die hulp nodig hebben, zal anders gebeuren. De diaken kan ongevraagd zijn hulp aanbieden, terwijl de maatschappelijk werker ten allen tijde gevraagd moet worden.

Als er dan raakvlakken naar voren komen in de praktijk van het helpen, waarom is er dan geen intensievere samenwerking tussen diaconaat en maatschappelijk werk? Inderdaad zou er een intensieve samenwerking moeten zijn; de praktijk wijst echter anders uit. Zowel de interkerkelijke stichtingen als de niet-levensbeschouwelijke stichtingen klagen over de zeer gebrekkige samenwerking.

Hoe komt dit?

Ik dacht dat één van de redenen kan zijn, dat de binding van het maatschappelijk werk met het achterland, welke er althans in interkerkelijke stichtingen was, steeds minder wordt. Zelf werk ik in een chr. geref. stichting voor maatschappelijk werk en de samenwerking is daar duidelijk beter dan in die stichtingen waar minder binding is met het kerkelijk achterland.

In de aanhef heb ik al gezegd, dat als we willen samenwerken, we eerst moeten weten wat de ander, met wie we gaan samenwerken, doet en waarom hij dat doet. Tevens moeten we elkaar eerst leren kennen in onze arbeid.

Zodra we weten, welke taken de ander heeft, waar het terrein van de één begint en van de ander ophoudt, zodra we weten waar deze terreinen elkaar overlappen, pas dan kunnen we samenwerken en het doel voor ogen houden: de hulpvrager helpen.

Maar zodra ieder op zijn terrein denkt heer en meester te zijn, kan er van samenwerking weinig sprake zijn.

Er moet nl. een vertrouwensrelatie zijn tussen diaken en maatschappelijk werker, beiden het doel beogend de mens in nood te helpen.

Het draait om de hulpvrager!

Op de raakvlakken, welke er duidelijk zijn, moeten we elkaar de vrijheid geven. De diaken evengoed als de ouderling en de predikant, komt in de gezinnen en speurt de nood op. Speciaal de diaken zal zorgzaam moeten zijn vanuit zijn ambt.

Hoe kunnen we nu als diaken en maatschappelijk werker vruchtbaar samenwerken?

Voorop wil ik stellen, dat het nooit zo mag zijn, dat óf de maatschappelijk werker of de diaken bang zou zijn voor een stukje machtsverlies. Helaas komt dit in de praktijk wel voor.

Maar na dit negatieve nu wat positieve punten.

In de eerste plaats zou de diaken de maatschappelijk werker kunnen benaderen als iemand, die hem van advies kan dienen.

De diaken kan zo gebruik maken van de kennis en het inzicht op sociaal terrein van de maatschappelijk werker. Dit kan geheel los staan van een eventuele verwijzing.

Ik doel hier dus op een éénmalig advies. Zijn er in een gezin moeilijkheden en de diaken ziet niet nadrukkelijk de weg om deze tot een oplossing te brengen, dan kan de maatschappelijk werker worden ingeschakeld, echter pas, nadat hij dit met de betreffende persoon of met het gezin heeft besproken en de weg dus vrijgemaakt heeft om een eventuele hulp te laten accepteren.

Dit is duidelijk dan een taak van de diaken, van iedere verwijzer.

De maatschappelijk werker zal altijd bij een verwijzing, zowel vanuit het diaconaat als vanuit het pastoraat, vragen of de hulp gewild is.

Het kan ook zijn, dat de hulpvrager via spreekuur of telefonisch contact regelrecht de hulp inroept van de maatschappelijk werker.

In zo’n geval kan het ook gebeuren, dat de maatschappelijk werker de diaken nodig heeft, advies aan hem vraagt enz. Ook dit zal door de maatschappelijk werker eerst met de hulpvrager doorgesproken worden.

Over en weer kunnen diakenen en maatschappelijke werkers elkaar dus helpen en bijstaan, soms alleen in het meedenken met elkaar, de andere keer in het geven van adviezen of helpen in concrete noodsituaties.

De maatschappelijk werker kan de diaken ook helpen in zijn taak om te zoeken naar bepaalde voorzieningen als het zoeken van pleeggezinnen, gezinsvoogden en vrijwilligers.

Ook kan het voorkomen, dat de maatschappelijk werker de diakenen wil inschakelen, als er gemeenteleden zijn, die behoefte hebben aan contacten. Via de diakenen kunnen de gemeenteleden actief gemaakt worden in een stuk hulpverlening binnen de gemeente.

Ik hoop, dat uit het bovenstaande is gebleken, dat maatschappelijk werker en diaken niet tegenover elkaar staan, maar naast elkaar, omdat beiden op hetzelfde terrein een gedeelte van hun taak uitoefenen.

Al doen beiden dan hun arbeid vanuit een andere opdracht, ze ontmoeten elkaar als het goed is, in dé opdracht van Christus.

Graag zou ik nog enkele punten willen noemen, waaraan de diakenen aandacht zouden kunnen geven, om daardoor een meer vruchtbare samenwerking te verkrijgen.

1. Het samenwerken zou doelmatiger kunnen zijn als iedere diaconie één vaste contactpersoon zou aanwijzen, welke alle Problemen en verwijzingen met de maatschappelijk werker kan bespreken. Regelmaat in deze contacten zou zeer nuttig werken.

2. De diaken en de maatschappelijk werker moeten er van af, alleen contact met elkaar zoeken, als men elkaar nodig heeft voor een hulpvraag. Tussentijdse besprekingen kunnen zeer doeltreffend zijn, alleen al om elkaar leren kennen.

De maatschappelijk werker wil graag een diaconie, die het maatschappelijk werk zinvol weet in te schakelen.

3. Laten we, zowel de diaken als de maatschappelijk werker, altijd duidelijke afspraken maken. Het moet niet zo zijn, dat de diaken de maatschappelijk werker naar een gezin ”stuurt” en omgekeerd. Een voorafgaand gesprekje kan zeer verhelderend werken en men weet dan wat men van elkaar verwachten mag. Dit kan misverstanden voorkomen.

Dit waren zo enkele suggesties, welke een goede samenwerking tussen diaken en maatschappelijk werker alleen kunnen bevorderen.

Het gaat in dit alles alleen maar om de hulpvrager, niet om de belangen van diaconaat of maatschappelijk werk.

Het gezin of de persoon welke in nood verkeert, daaraan zijn de belangen van diaken en maatschappelijk werker dienstbaar.

Hoe meer men elkaar waardeert en erkent in het anders-zijn en in het anders-benaderen, hoe meer harmonie er bereikt zal worden in het samenspei.

Ieder heeft wel een eigen terrein, een eigen taak. Het doel zal echter altijd zijn en moeten zijn, om die ander, de mens in nood en die God op onze weg plaatste, te helpen, om Christus wil.

Dit artikel werd u aangeboden door: Christelijk Gereformeerde Kerken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 december 1978

Ambtelijk Contact | 16 Pagina's

Maatschappelijk werk en diaconaat, is er samenwerking?

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 december 1978

Ambtelijk Contact | 16 Pagina's