Op de knieën voor een islamiet

„Als we met zn allen gingen bidden voor hun bekering, zouden er wonderen gebeuren. Daar ben ik diep van overtuigd.

Aan de wand in zijn werkkamer en bidvertrek hangt een serie fotos van allochtone vrienden: moslims en ex-moslims. Ze kregen niet alleen een plaats in het huis van Jurjen ten Brinke, maar ook in zijn hart. Reden waarom hij na het afronden van zijn studie tropisch landgebruik aan de universiteit van Wageningen een onzeker bestaan bij stichting Gave verkoos boven een academische carrière.
De inwoner van Kampen, die binnenkort als missionair werker in Amsterdam-Noord zal gaan arbeiden, is net terug van een jaarlijks jongerenkamp van Gave, waar christenen en moslims elkaar ontmoeten rond de Bijbel. „Ik zie er altijd weer naar uit. Mensen ervaren dat God daar is. Ik heb brieven van moslims die me na afloop schreven: Het was de mooiste week van mijn leven. Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt. Er heerst een sfeer die voor de meesten van hen volkomen onbekend is. Je kunt er heel eerlijk spreken over God en over jezelf. Tijdens de bijbelstudies stimuleer ik dat ook bewust. Soms is het best even pittig voor ze, maar uiteindelijk waarderen ze die openheid enorm.

Agressieve religie
Veel vooroordelen over moslims, positief en negatief, zag Ten Brinke door zijn dagelijks werk omver vallen. „Neem het idee dat de familieband onder hen zo sterk is. Ik ken tal van gezinnen waarvan de leden elkaar nooit spreken. Vader woont in Amerika, een zus in Denemarken, een broer in Engeland, maar ze hebben zelfs nauwelijks telefonisch contact.
Wat hij wel bevestigd ziet, is de drang onder mannelijke moslims om zich te bewijzen. „Ten diepste is de islam een agressieve religie. Toen Aboe Jajah in Utrecht zijn eerste lezing hield voor de Arabisch Europese Liga, en hem werd gevraagd wat hij doet als hij een klap krijgt, was zijn antwoord: Dan mep ik keihard terug. Die mentaliteit is een belangrijke oorzaak van de eindeloze conflicten in het Midden-Oosten, ook tussen moslims onderling. Jij vernedert mij, dus ik sla terug. Niet alleen fysiek, maar ook verbaal. Ik spreek uit enige ervaring. Ik wil niet hardop herhalen wat ze soms tegen elkaar zeggen.

Is dat een uitvloeisel van de religie, of speelt ook de cultuur een rol?
„Natuurlijk speelt volksaard een rol. Arabieren en Perzen zijn van ouds een trots volk, maar het geweldsaspect staat niet los van de islam. Neem de huidige situatie in Irak. Bij de begrafenis van een sjiitische leider blaast een soenniet zich op: vijftig doden. Sjiïeten gaan onderling op de vuist: honderd doden. Zo gaat het dag na dag door. Het valt moeilijk vol te houden dat het niet in de aard van de islam zit om geweld te gebruiken. Wanneer hoor je vanuit islamitische landen een scherp protest tegen dit soort toestanden? Kennelijk vindt men het acceptabel.
De meeste moslims die ik ken, hebben een afkeer van geweld, maar daarin zijn ze in mijn optiek geen echte moslim. Uiteindelijk legitimeert de islam geweld. Sommige culturen versterken dat aspect nog. De Marokkaanse Berbercultuur is daar een voorbeeld van, en de Koerdische cultuur. De Marokkaanse jongeren in Nederland hebben ook nog eens te maken met de migrantenproblematiek. Laag opleidingsniveau, gettovorming, noem maar op. Hun kennis van de islam is vaak marginaal. Veel Marokkaanse jongeren bidden niet, gaan niet naar de moskee, drinken alcohol, gaan met allerlei meiden naar bed. Maar ze zijn en blijven moslim. Die gespleten houding tref je bij mensen uit het Midden-Oosten minder aan.

Wat hebben de moslims in Nederland bij alle variatie gemeenschappelijk?
„Hun opvatting over de Bijbel. Of ze nu uit Marokko, Egypte of Somalië komen, ze zullen allemaal zeggen: Jezus is niet de Zoon van God, de Bijbel is veranderd, Jezus is nooit gekruisigd, de Drie-eenheid kan niet bestaan, want God is één.
Als het om de Bijbel gaat, vraag ik altijd mij te bewijzen op welke punten de Bijbel is aangepast. Een van mijn beste vrienden was hulpimam in Iran. Ik heb hem gezegd dat ik moslim zou worden als hij het bewijs kon leveren, en heb dat met een handdruk bezegeld. We zijn nu twee en een half jaar verder, hij is het Woord gaan bestuderen, en christen geworden. Daar sta ik niet van te kijken. Als mensen werkelijk de Bijbel gaan onderzoeken, wil God dat zegenen. Overigens ben ik van mening dat getuigenis belangrijker is dan discussie. Het beste getuigenis is een christelijk gezinsleven. Zijn we bereid een deel van ons privé-leven daarvoor op te geven?

Hoe beoordeel je de islam als religie?
„Ten diepste is de islam een duistere, duivelse macht. De aantrekkingskracht ligt in de logica. Je moet doen wat de Koran van je vraagt. Als dat een keer niet lukt, dien je zelf je fouten te herstellen, in de hoop en de voorzichtige verwachting dat Allah vergeving zal schenken. Zo bezien is het christelijk geloof onlogisch. De Bijbel leert dat we op de knieën om genade moeten vragen, pleitend op de verdiensten van een Ander. Dat zit niemand in het bloed.

Komt het beeld dat de Nederlandse samenleving van moslims heeft overeen met de realiteit?
„Het probleem is dat de meeste Nederlanders alle moslims op één hoop gooien. Zoals moslims alles wat zich als christelijk aandient, vereenzelvigen. Een paar weken terug had ik een confronterende ervaring met een aantal Afghaanse jongens, die ik al twee jaar bezoek. Een van die knapen vraagt: Jurjen, is het waar dat de Anglicaanse Kerk in Engeland homobisschoppen heeft? Ik kon dat niet ontkennen. Op hetzelfde moment smeet hij zijn Bijbel van zich af, met de uitroep: Dan word ik nooit christen. Ik heb hem uitgelegd dat ik die opvatting en handelwijze van de Anglicaanse Kerk afwijs. Omgekeerd leggen moslims mij uit waarom ze de opvattingen van bepaalde islamitische leiders afwijzen.

Ontmoet je orthodoxe moslims die de djihad principieel afwijzen?
„Ik kom ze tegen, al moet ik eerlijk zeggen dat ik me dan afvraag of ze helemaal eerlijk zijn. De Koran betrekt de djihad in de eerste plaats op de innerlijke strijd die een moslim heeft te voeren tegen kwade gedachten en begeerten, maar niet uitsluitend. Daarnaast wordt verbreiding van de islam, desnoods met geweld, gepropageerd.

Een niet-christen kan ook van het Oude Testament zeggen dat het geweld legitimeert.
„Er is een essentieel verschil. Als je islam en christendom wilt vergelijken, moet je Allah tegenover God stellen en de Koran tegenover Jezus. Zoals God Zijn Zoon heeft gegeven, zo heeft Allah de Koran gegeven. Rechtstreeks uit de hemel. Mohammed brengt mij niet bij Allah, de Koran brengt mij bij Allah, zoals Jezus mij bij God brengt. Hoe wij het Oude Testament moeten lezen, heeft Jezus ons geleerd door het Nieuwe Testament, maar de Koran is volgens moslims in zijn geheel uit de hemel komen vallen, als de niet mis te verstane wil van Allah. Wat niet wegneemt dat er onder imams verschillen in interpretatie zijn. Je ziet dat moslims zich aansluiten bij een imam met opvattingen waarbij ze zich thuis voelen of waarmee ze zijn opgevoed.

Hoe vaak kom je moslims tegen die sympathie tonen voor geloofsgenoten die een gewelddadige invulling van de djihad voorstaan?
„Die kom ik in mijn kring van vrienden en bekenden niet tegen. Wel spreek ik moslims en ex-moslims die grote vragen hebben bij het beleid van Bush, maar die deel ik meer dan eens. Ook na de moord op Theo van Gogh heb ik geen adhesiebetuigingen gehoord, al vinden moslims vrijwel zonder uitzondering dat Van Gogh veel te ver ging in zijn provocaties. Je vindt onder hen geen voorvechters van de democratie in de zin dat je alles over iedereen moet kunnen zeggen. Dat past niet binnen hun denken. En evenmin binnen dat van mij.

Hoe beoordeel je de houding van Nederlandse politici richting moslims?
„Die vind ik nogal modieus. Sinds de moord op Theo van Gogh zijn ze vrijwel allemaal wel een keer naar de moskee geweest, om te laten zien dat ze zich met het onderwerp bezighouden, maar dat is iets anders dan je echt verdiepen in de achtergronden, de leefwereld en de maatschappelijke situatie van moslims. Hét grote probleem in Nederland is dat veel moslims tot de maatschappelijke onderlaag behoren. Dat schept een voedingsbodem voor fundamentalisme. Er moet alles aan worden gedaan om de maatschappelijke situatie te verbeteren.

Welke ruimte moet moslims worden geboden voor het praktiseren van hun religie?
„Dat wil ik niet onmogelijk maken, maar we hoeven het ook niet te bevorderen. Op dit punt ben ik uiterst rechts. Voor elke moskee in Nederland een kerk in een islamitisch land. Zon clausule spreekt me meer aan dan de regel dat elke vreemdeling pas het Nederlands staatsburgerschap krijgt als hij het Wilhelmus kan zingen. We worden het slachtoffer van onze eigen democratie. Orthodoxe moslims maken dankbaar gebruik van al onze democratische rechten, maar we moeten niet de illusie hebben dat ze zelf democratisch denken.

Hoe reëel is de angst voor islamisering van de Nederlandse samenleving?
„Zeer reëel. Machtsuitbreiding is inherent aan de islam. Bovendien zijn met name moslims uit het Midden-Oosten door hun cultuur dominanter dan West-Europeanen. Tegelijk ben ik ervan overtuigd dat we dit gevaar maar op één manier tegemoet kunnen treden. Anne van der Bijl zei op 12 september 2001: Moslimterroristen moet je liefhebben, die moet je omhelzen. Dan kunnen ze niets beginnen, want om te schieten heb je afstand nodig. Dat vond ik een heel diepe uitspraak. Als elke christen eens zou gaan bidden, werkelijk bidden, voor de bekering van één moslim. Gewoon die persoon in je omgeving, misschien de caissière van de supermarkt op de hoek. Heere, grijp hem, grijp haar in het hart. Ik ben er diep van overtuigd dat Nederland dan zou veranderen.
Jarenlang heb ik rondgedraafd van het ene adres naar het andere. Hier een belastingformulier invullen, daar voor iemand tolken, met een derde naar school. Prima, maar ik ben ermee gestopt, en richt me sindsdien op personen die echt op mn hart komen. Niet dat God afhankelijk is van mijn gebed, maar ik zie wel dat Hij vanaf dat moment vrucht heeft gegeven en dat moslims die ik ken tot verandering zijn gekomen. Als het gaat om de groeiende macht van de islam in Nederland, zie ik niet in de eerste plaats een taak voor de overheid, maar voor de kerk. Geloven we nog dat Jezus hét antwoord is, ook voor criminele Marokkaanse jongeren en voor een moslimterrorist?

Ds. W. Visscher van de Gereformeerde Gemeenten poneerde dat orthodoxe christenen en moslims ook een aantal zaken gemeen hebben, en op die punten kunnen samenwerken.
„Die opvatting deel ik. De Nederlandse overheid meent dat een seculiere staat normaal is. Dat getuigt van een enorme kortzichtigheid. In 95 procent van de wereld is een seculiere samenleving en overheid volstrekt abnormaal. Hier moet echter alle religie uit het publieke leven worden verbannen.
Als wordt beweerd dat christenen naar de rand van de samenleving worden gedrukt, is dat maar ten dele waar. Alle religie wordt naar de rand gedrukt. Daarom voelen orthodoxe moslims zich evenzeer bedreigd. Met ds. Visscher heb ik een grotere angst voor het liberale bolwerk en het seculiere denken dan voor de islam. Als we overtuigd zijn van het belang van bijzonder onderwijs, moeten we niet schuwen om samen te werken met moslims die dat ook vinden. Zoals christenen en niet-christenen al jarenlang samenwerken binnen de Nederlandse Patiëntenvereniging en de VBOK.

Zie je de betrokkenheid op moslims binnen de reformatorische kerken toenemen?
„Ik ben blij met een aantal initiatieven op dit gebied. Triest vind ik dat moslims die tot bekering komen vrijwel nooit een definitieve plaats vinden binnen een van de reformatorische kerken. Omdat die veel meer bezig zijn met het veilig stellen van de eigen identiteit dan met het praktiseren van de zaken waar het in het christelijk geloof werkelijk om gaat.
Gelukkig staat dat God niet in de weg. Hij gaat door met Zijn werk. Als je je alleen op de eigen zuil richt, zie je het niet, maar dagelijks worden moslim christen. Het geeft een bijzondere vreugde om dat van nabij mee te maken. Straks voor Gods troon zullen we er samen staan, uit alle tongen, naties en culturen. Om Jezus de Heere, de Zaligmaker, voor eeuwig groot te maken. En geloof me, dat wordt geen witte kerk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen