TER OVERWEGING

ds. P.D.J. Buijs e.a. (red.), Goede moed Dagkalender 2004. Uitg. Buijten & Schipperheijn Amsterdam 2003, € 6,85.

Voor de tweede keer verschijnt dit bekende CGK-dagboek in een groter formaat dan eerder. Dat is door de lezers, zo wordt gemeld, met instemming begroet. Elke maand verzorgt een predikant een doorgaande lezing uit (een gedeelte van) een bijbelboek. Zo komen gedeelten uit Matteüs, Jozua, Hebreeën, Lucas, 1 Kor., Genesis, de ark, Psalmen, Galaten en Judas, 2 Kon., Amos de boeken van Samuël aan de orde. De redactie spreekt de hoop uit dat velen uit dit dagboek moed en troost zullen mogen putten, en we sluiten ons daar graag bij aan.

Huub Noordzij, Handboek van de Reformatie. De Nederlandse kerkhervorming in de zestiende eeuw. Uitg. Kok Kampen 2003, 512 blz. € 44,90.

Het is bepaald een knappe prestatie om als ‘liefhebber van de kerkgeschiedenis’ een handboek daarover te schrijven. Toch is dat wat hier voor ons ligt. Het boek valt in twee delen uiteen. Allereerst wordt de gang van de reformatie in de verschillende delen van de Nederlanden beschreven. Daarbij worden de gegevens voortdurend tegen het licht van de staatkundige ontwikkelingen gehouden. Vervolgens wordt een aantal thema’s behandeld die inzicht geven in de wijze waarop kerkelijke vergaderingen met de vragen van toen omgingen. Dat dit vaak ook de vragen van nu zijn, bewijst bijv. blz. 310 e.V.: de kerkelijke tucht. Hoe, wanneer en hoe lankmoedig? En de slecht bezochte middagdiensten blijken ook al niet nieuw te zijn (blz. 373v). Aan het slot van het boek vinden we de eerste worstelingen tot dat wat in de zeventiende eeuw tot de bekende synode van Dordrecht zal leiden. Het is al met al een interessant werkstuk geworden, dat bovendien gemak-kelijk leest.

ds. J. Westerink, Obadja en Micha. Profeten van de trouw van God. Uitg. Buijten & Schipperheijn Amsterdam 2003, 96 blz. € 9,50.

In het juninummer van 2002 besprak ondergetekende de bijbelstudie over Maleachi van de hand van ds. J. Westerink. Hij schreef toen dat hiermee diens ‘levenswerk’ voltooid was. In een vriendelijk gesprek enkele weken daarna wees de auteur erop dat er nog één boekje zou volgen. Ik heb nu de gelegenheid mijn fout te erkennen, want het bewijs ligt hier voor ons: de laatste bijbelstudies over de kleine profeten. De uitgever spreekt in zijn aanbiedingsbrief over ‘een groot project’ in totaliteit, en dat is het dan ook wel. Zoals in alle voorgaande boekjes is er sprake van duidelijke bijbeluitleg met een persoonlijk appèl op de lezer. En dat kan bij de profeten toch ook niet anders, als je bijbelgetrouw hun boodschap voor alle tijden wilt doorgeven?

W. B. Kranendonk en ir. B.J. van der Vlies (red.), Volgen of doorgaan. Het RD en zijn lezers. Uitg. Den Hertog Houten 2003,121 blz. € 13,90.

Ter gelegenheid van het afscheid van dr. C.S.L. Janse als hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad verscheen deze ‘feest’-bundel. Het bevat bijdragen van het gehouden symposium. Vanaf het begin was Janse hoofdredacteur; zijn visie is voor een goed deel beeldbepalend geweest voor de krant. Zijn sterke kanten worden geroemd, zijn zwakke niet geheel verzwegen - en dat is eerlijk (blz. 13). Het RD kampt altijd met een bepaalde spanning: hoe zal men omgaan met de diversiteit die de - soms zo licht geraakte - lezerskring kenmerkt? Zal men het blikveld wat verruimen? Zal men innerlijke conflicten in kerken toedekken? Wat is goed journalistiek beleid in dit alles? Deze vragen en de verschillende visies erop treft men in bundel aan. En dat maakt het zo boeiend: Van der Graaf en Velema enerzijds, Moerkerken en Scholten anderzijds. Er is huiswerk genoeg voor redactie en bestuur vanuit dit boek!

J.J.H. Post, Een sikkel in vreemde oogst? De juridische verhouding tussen hervormde gemeenten en de Nederlands Hervormde Kerk in het bijzonder bij fusie. Uitg. Groen Heerenveen 2003, 278 blz. € 24,50.

Bovengenoemd proefschrift, onlangs verdedigd aan de Vrije Universiteit, heeft in de dagblad- en kerkelijke pers sterk de aandacht getrokken. De auteur verdedigt de stelling dat de kerkordelijke structuur van de NHK in haar wortels presbyteriaal is, hetgeen o.a. gevolgen kan hebben voor de bezittingen van gemeenten die straks menen niet mee te kunnen gaan met de fusie tussen NHK en GKN. In ons blad volstaan we met deze korte aankondiging.

dr. W. Verboom, Het huwelijk in het licht van de Reformatie en

G.C. den Hertog, Gedeelde hoop. Israël en de kerk op de weg der verwachting. Reformatorische stemmen. Uitg. Willem de Zwijgerstichting 2003, 43 resp. 53 blz. ieder € 4,30, bij abonnement 2 jaarlijkse deeltjes voor € 7,-.

Een aankondiging van de twee in 2003 verschenen deeltjes van de bekende bovengenoemde stichting. De keuze voor de onderwerpen laat zien hoezeer deze stichting op allerlei terreinen geestelijke leiding wil stimuleren, juist dáár waar principiële discussie gaande is. Waardevolle bijdragen worden daartoe geleverd.

drs. J.H. Schrijver, Woorden schieten tekort. Het christelijk geloof tussen dogma’s en dogmatiek.

en drs. W.Chr. Hovius, Het geloof in ons hart. Kenmerken van persoonlijk vertrouwen.

Uitg. Kok Kampen (i.s.m. de Geref. Bond in de NHK) 2003, 76 resp. 86 blz. ieder € 8,95.

Het woord dogmatiek is belast. Er is dan ook moed voor nodig er toch over te schrijven, en dan nog wel in gesprek met ‘gewone’ gemeenteleden. Dit gebeurt in dit boekje, en met succes. Ds. Schrijver plaatst het begrip in de juiste kaders, en komt zo tot een ontvouwing van zijn gedachten, zoals dat in de ondertitel treffend is verwoord. Men kan in dit boekje terecht als men een stevige persoonlijke ondergrond zoekt voor het christelijk geloof; ook zij die geroepen worden tot de verkondiging van het Woord zullen er dingen in vinden die opscherpen (ik denk bijv. aan de opmerkingen over de catechismusprediking, blz. 15, over zondag 5 en 6 HC, blz. 43 en over de drie stukken als ontvouwing van de bijbelse boodschap, blz. 62).

Een volgende uitgave in deze nieuwe serie (die de naam draagt van Gereformeerd belijden) is het boekje van ds. Hovius. In 20 hoofdstukken bespreekt hij kenmerken van het christelijk geloof. Eerst wandelt hij daartoe het Nieuwe Testament door, vervolgens komt de relatie tot een aantal kernwoorden aan de orde: bevinding, wedergeboorte, uitverkiezing, zekerheid, bestrijding. In beide boekjes worden de hoofdstukken afgesloten met vragen voor een groepsgesprek.

Dr. J. Hendriks, Op weg naar de Herberg. Bouwen aan een open kerk. Uitg. Kok Kampen 2002. 160 blz. € 14,90.

Dr. J. Hendriks was universitair hoofddocent gemeenteopbouw aan de VU in Amsterdam. Aan het eind van zijn academische loopbaan schreef hij ‘De gemeente als herberg’. Het boek dat nu voor ons ligt, is te beschouwen als een vervolg hierop. Centraal staat de gedachte dat de kerk een herberg dient te zijn, waarin iedereen een eigen plaats kan vinden. Openheid en gastvrijheid zijn kernbegrippen. De theoretische achtergrond voor deze kijk op de kerk is in ‘De gemeente als herberg’ besproken. Nu worden handvatten voor de praktijk aangereikt. Dat levert een bonte verzameling voorbeelden op van kerk-zijn in grote openheid naar de wereld van vandaag. Er blijven wel vragen over na de lezing van dit boek. Is de kerk niet meer dan slechts een dak waaronder mensen elkaar ontmoeten rond allerlei religieuze vragen? Betekent gastvrijheid dat de kerk haar geloof ter discussie moet stellen? Wat mij betreft dient het geloof dat de gemeente bezielt, de bron te zijn van de gastvrijheid naar anderen.

Dr. M.J. Arntzen, Christus’ nederdaling ter helle, Uitg. Buijten & Schipperheijn Amsterdam 2000, € 6,15.

Met de kerk van alle eeuwen belijden wij in de Apostolische Geloofsbelijdenis de nederdaling ter helle. Over dit geloofsartikel wordt verschillend gedacht. De auteur zet de belangrijkste meningen op een rij. Verschillende kerkvaders uit de eerste eeuwen gaan ervan uit - mede op grond van 1 Petr. 3:19 - dat Christus na zijn sterven aan het kruis het evangelie verkondigd heeft aan hen die gestorven zijn. Dat roept de vraag op of er na het sterven nog een mogelijkheid tot bekering bestaat.

Dr. Arntzen sluit zich grotendeels aan bij de visie van Calvijn en vele anderen, die benadrukken dat Christus al tijdens zijn leven op aarde de helse smarten moest doorstaan, in het bijzonder aan het kruis. Christus doorstond het ergste lijden om zijn volk van alle helse smarten te verlossen. Het slot van het betoog heeft een bewogen toon. Het gaat er de auteur om in een tijd waarin het besef van de ernst van de zonde veelal uitgesleten is, te wijzen op de grote ernst van de zonde en de straf op de zonde: het eeuwige helse lijden ver van Gods aangezicht (2 Tess.1:9).

Studiebijbel, deel 1, Inleiding en Synopsis. Uitg. CvB Veenendaal 2003, 586 blz. € 72,- (bij intekening op de hele serie: € 60,-.)

Met het verschijnen van het deel ‘Inleiding en Synopsis’ is de behandeling van het Nieuwe Testament in de bekende serie ‘Studiebijbel’ afgerond. De 17 delen over het Nieuwe Testament geven veel achtergrondinformatie bij de bijbeltekst, niet alleen voor predikanten, maar ook voor de geïnteresseerde bijbellezer. Men is van plan de serie uit te breiden met tien delen waarin het Oude Testament wordt verklaard. Het deel ‘Inleiding en Synopsis’ geeft een algemene inleiding op het Nieuwe Testament. Achtereenvolgens komen aan de orde: de geschiedenis van het nieuwtestamentische tijdvak, de taal van het Nieuwe Testament en een aantal theologische kernthema’s. Geïnteresseerden (theologische studenten?) kunnen hun voordeel doen met de beknopte grammatica van het nieuwtestamentisch Grieks. Waardevol is ook de synopsis, waarin parallelle gedeelten uit de evangeliën naast elkaar in kolommen staan afgedrukt. In één oogopslag worden dan de overeenkomsten en de verschillen duidelijk tussen de vier evangelisten.

P. Bukowski, De Bijbel ter sprake brengen. Een basisvraag in het pastoraat. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2003, 104 blz. € 12,-.

De Duitse theoloog Peter Bukowski staat in de lijn van theologen als E. Thurneysen, R. Bohren en H. Tacke. Deze publicatie is in 1994 reeds in Duitsland verschenen, maar nu vertaald en inge-leid door dr. H.C. van der Meulen. Het gaat over een onderwerp dat voor de praktijk van het pastoraat, zowel voor ouderlingen als predikanten, van groot belang is: hoe laat ik de bijbel aan het Woord komen in het pastorale gesprek? Van verschillende kanten is er in het verleden reeds op gewezen dat het gebruik van de bijbel in het pastoraat kan ontsporen tot “verkondigingsdwang”. Het luisteren naar de ander komt daardoor tekort omdat de pastor (of ouderling) steeds naar openingen zoekt om de ander als het ware met bijbelteksten te bestoken. Als uitweg uit deze krampachtige houding pleitte men dan vaak voor een pastoraat waarin een goed gesprek op zichzelf al heilzaam was en de bijbel niet of nauwelijks nog openging. Bukowski gaat ervan uit dat de bijbelse boodschap heilzaam en zinvol is in alle levensomstandigheden. Daarom moet het Woord voluit aan het woord kunnen komen. Predikanten en ouderlingen hoeven zich echt niet te schamen om het evangelie in het pastorale gesprek in te brengen. Het gaat erom in het pastoraat een maximale luisterhouding te tonen naar de ander en tegelijk trouw te blijven aan de boodschap van de Bijbel. Bukowski werkt dat gegeven uit naar verschillende pastorale situaties en geeft daarbij tal van creatieve voorbeelden en praktische adviezen. Soms valt er op die voorbeelden wel eens wat af te dingen, maar in hoofdzaak laat de auteur zien hoe rijk het is wanneer de bijbel door het hele pastorale gesprek heen functioneert en niet alleen aan het begin of aan het eind.

W. Dekker en P.J. Visser (red.), Om de verstaanbaarheid. Over bijbel, geloof en kerk in een postmoderne samenleving. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2002, 271 blz. € 17,90.

Deze bundel is een vervolg op ‘Uitgedaagd door de tijd’. De eerste bundel verscheen t.g.v. het 65-jarig jubileum van de Hervormde Bond voor Inwendige Zending. In het vervolg dat nu op tafel ligt, krijgen eerder uitgezette lijnen een meer praktische toespitsing en uitwerking. De thematiek van deze bundel gaat ons allen aan. Iedere gemeente heeft te maken met de vragen: 1. hoe we zelf kerk zijn in onze moderne samenleving en 2. hoe we de boodschap van het evangelie op een verstaanbare manier kunnen doorgeven aan anderen om ons heen. Sommige bijdragen aan deze bundel bieden weinig nieuws. Andere opstellen geven meer stof tot nadenken. Zo laat prof.dr. G.C. den Hertog zien dat men ook binnen de gereformeerde theologie niet krampachtig hoeft om te gaan met de resultaten van modern bijbelonderzoek, mits men weet te onderscheiden waarop het aankomt. Dr. S. Paas pleit ervoor na een minimaal voortraject zo snel mogelijk de bijbel zelf te gaan lezen met mensen die belangstelling tonen voor het evangelie. Prof.dr. J. Hoogland toont aan dat het debat over normen en waarden in de huidige samenleving nog niet gewonnen is door terug te verwijzen naar de christelijke traditie van Europa. Hoogland knoopt aan bij D. Bonhoeffer en roept op tot een herkenbare christelijke levensstijl zodat christenen als zoutkorrels in de samenleving werken.

Kortom: deze bundel is opnieuw een stapje op de weg van de bezinning hoe we (meer) missionaire gemeente kunnen worden en het ook kunnen blijven.

Ds. M.J. Kater, In de branding. Uitg. Groen Heerenveen 2003, 91 blz. € 10,50.

Dit boek maakt deel uit van de serie ‘Jongerenprespectief’. De doelgroep bestaat uit jongeren van 16-21 jaar. Speciaal met het oog op hen gaat ds. Kater in op praktische vragen als: heb ik genoeg zondekennis? gelden Gods beloften ook voor mij? stille tijd? spijkerbroek of kostuum? hoe kan ik christen zijn op mijn reformatorische werkvloer?

Bert van der Kruk, Nirvana. Anders na de dood. Uitg. Kok Kampen 2003, 141 blz. € 12,95.

Dit boek is een vervolg op het KRO-programmaserie ‘Nirvana’ dat vanaf 2001 op de televisie is uitgezonden. Mensen van allerlei achtergrond en overtuiging vertellen op openhartige wijze wat het overlijden van iemand die zij liefhadden, in hun eigen leven heeft teweeggebracht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen