CATHARINA DE MEDICI

1492. Columbus ontdekt Amerika. Met dit jaartal eindigt het tijdperk, dat we de Middeleeuwen noemen. Een bekende zin uit je geschiedenisboek, hè? Maar wat heeft Columbus nu met Catharina de Médici te maken? Wel in datzelfde jaar, dus in 1492 stierf Lorenzo de Médici, of zoals men hem vaak noemde: Lorenzo il Magnifico. Deze man was een talentvol dichter en een bekwaam zakenman. Hij bezat een scherp inzicht in de politiek. Je kunt je wel voorstellen, dat hij „De Schitterende" genoemd werd. En deze Lorenzo was de overgrootvader van Catharina de Médici, die eenmaal koningin van Frankrijk zou worden.

Naar men zegt heeft ze een strenge, harde opvoeding gehad. Als kind al mocht ze niet tonen, wat er in haar omging. Ze moest haar gevoelens leren verbergen voor anderen. Kwam het daardoor, dat niemand aan het Franse hof kon merken of ze zich ook beledigd voelde door de koning, die heel duidelijk liet blijken, dat hij niets om haar gaf? Had zij het scherpe inzicht van Lorenzo il Magnifico geërfd orn, toen zij regentes werd voor haar zoons, twee tegenstanders heel sluw tegen elkaar uit te spelen? Hoe het ook zij, deze Catharina, dochter van satan, zoals een ondertitel van een boek over haar luidt, heeft een bijzondere rol gespeeld in de geschiedenis van het Franse koninkrijk.

De Bartholomeüsnacht.

In 1533 huwde Catharina de Médici met Hendrik II, de kroonprins van Frankrijk. De toenmalige paus, Clemens VII, een familielid van Catharina, had in de totstandkoming van dit huwelijk een voorname rol gespeeld.

Het was in West-Europa een verwarde tijd. Karei V had de handen vol om de eenheid in zijn rijk te handhaven en de oorzaken van de verwarring (de ketters) uit te roeien. Zijn zoon Filipt' II deed voor hem niet onder. Ook in Frankrijk nam het aantal protestanten toe. Zij DE MEDICI werden Hugenoten genoemd er Hendrik II zou het Calvinisme met wortel en tak uitroeien. Maar zijn dood in 1559 maakte een einde aan dit voornemen. Een aantal aanzienlijke edelen wa? tot het Calvinisme overgegaan. Velen misschien wel uit persoonlijk belang. De voornaamste mannen in het land waren wei koning Anton van Navarre en zijn broer prins Lodewijk van Condé. Zij waren van het geslacht Bourbon en de opvolgers van de troon, als het nu regerende koningshuis zou uitsterven. De Bourbons werden de leiders van de Hugenoten. De familie de Guise (Frans, hertog van Guise en Karei, kardinaal van Lotharingen) werd hun geduchte tegenstander. Karei werd benoemd tot minister van financiën en zijn broer Frans was in 1559 opperbevelhebber van het Franse leger. In datzelfde jaar werd Gaspare! de Coligny, admiraal van Frankrijk, tijdens de slag bij Saint Quentin door de Spanjaarden gevangen genomen. De broers de Guise leken oppermachtig, zij regeerden Frankrijk. Ja ze gaan zelfs zover, dat ze de jonge koning Frans II er toe overhalen de beide Bourbons gevangen te zetten. Maar daar sterft Frans II (1560) en Catharina zet de de Guises aan de kant. Ze kan het wel zonder hen en de nieuwe koning, Karei IX (elf jaar oud) doet wat zijn moeder hem zegt. Tijdens zijn regering sterven stuk voor stuk alle voorname leidende figuren in Frankrijk. De koning van Navarre sneuvelt in 1562, Frans de Guise wordt in 1563 vermoord, in 1567 sterft maarschalk Montmorency, de vader van Gaspard de Coligny en in het jaar 1569 wordt de prins van Condé dodelijk getroffen. Als in 1570 de z.g., Eeuwige vrede wordt getekend, waarbij de Hugenoten een beperkte godsdienstvrijheid verkrijgen, zijn van al die voorname leiders nog twee in leven, Catharina de Médici en Gaspard de Coligny, de leider der Hugenoten. Hoe zal het aflopen? Is het Catharina ernst, als ze deze edelman terugroept naar het hof? Is ze werkelijk

vergeten, dat de Coligny haar zei, dat hij de dood van Frans de Guise beschouwde als een zegen voor het land, voor Gods kerk en voor zijn geslacht? Of...?

In 1572 zal het huwelijk voltrokken worden tussen Hendrik van Navarre, zoon van de in 1562 gesneuvelde koning Anton van Navarre en Margaretha, dochter van Catharina de Médici. Wat? ! Een zo voorname Hugenoot zou deze prinses trouwen? O, is daarom Gaspard de Coligny weer terug mogen komen aan het hof? Zou Catharina aan iedereen willen laten zien hoe goed zij het meent en dat ze zich verzoend heeft met deze grote leider van de Franse protestanten? Wat i: . ze toch sluw deze „dochter van satan". Aan het Franse hof zijn twee mannen, die - het niet onder stoelen of banken steken, dat ze De Coligny niet kunnen luchten of zien. Het zijn Hendrik van Anjou, de meest verwende en geliefde zoon van Catharina en Hendrik de Guise de zoon van de in 1563 vermoorde Frans de Guise. De admiraal heeft een grote invloed op de jeugdige koning Karei IX. En als De Coligny hem zegt toch een einde te maken aan de burgeroorlog, die Frankrijk te gronde zal richten en Spanje de oorlog te verklaren en de verdrukte Nederlanden te hulp te komen, luistert Karei welwillend naar de grijze admiraal. „De Nederlanden moeten bevrijd, koning. U kunt dan Vlaanderen bij Frankrijk inlijven, in Italië de Spanjaarden verdrijven en zodoende Milaan weer onder Franse heerschappij brengen", zegt De Coligny op stellige toon. De koning laat hem troepen werven en Lodewijk van Nassau krijgt, na een bezoek aan de Franse koning een brief mee, waarin staat, dat Karei IX de Nederlanden zal helpen. En als het bericht komt, dat Den Briel is ingenomen, juichen de Hugenoten. Toch zal De Coligny het niet winnen. Hendrik van Anjou, de broer van de koning, stelt alles in het werk het plan van De Coligny te verijdelen. En Catharina valt haar zoon niet af.

Dan komt deze gewetenloze „koningin Izebel" met zo'n goddeloos voorstel, dat het niet anders kan of de satan heeft het haar ingefluisterd.

Het is 18 augustus 1572. Met grote pracht en praal wordt het huwelijk tussen Margaretha en Hendrik van Navarre voltrokken. Bijna alle vooraanstaande Hugenoten zijn naar Parijs gekomen. Een groot feest zal worden gevierd de komende dagen.i Maar er dreigt onraad, vier dagen na de huwelijksvoltrekking wordt er een aanslag gepleegd op het leven van De Coligny. Hier weten Catharina en Hendrik de Guise meer van. Als de koning wordt geboodschapt, dat zijn moeder bevel had gegeven tot deze aanslag en dat alle voorname Hugenoten gedood moeten worden, omdat het allemaal verraders zijn, kan hij er niet tegen op. „Als ge in leven wilt blijven", zo verzekert Catharina hem, „zult ge hen allen moeten doden".

En dan begint die vreselijke „Parijse bloedbruiloft". Allen moeten gedood, alleen de bruidegom zal gespaard blijven. Hendrik de Guise krijgt de opdracht De Coligny te doden. Diens dood zal het teken zijn voor een algeheel bloedbad. Daar luiden de klokken en de vreselijke moordpartij begint. Niemand wordt gespaard en deze „bloedbruiloft" verspreidt zich over heel Frankrijk. Duizenden Hugenoten worden gedood, men denkt van meer dan 10.000.

Koningin af.

Na de dood van Karei IX was Catharina de machtigste vrouw van Frankrijk.

Haar lievelingszoon Hendrik bevond zich in Polen. (Hij was tot koning van dat land gekozen). Tot zijn terugkeer regeerde ze met vaste hand en ze was van plan de baas te blijven. Toen dan ook Hendrik van Anjou als Hendrik III, koning van Frankrijk de troon beklom, zei ze hem direkt de strijd met de Hugenoten aan te binden. Hij gaf toe, de burgeroorlog begon opnieuw. De Hugenoten rukten op naar Parijs en Hendrik III verloor. Hij moest vrede sluiten en de Franse protestanten mochten overal in het land hun godsdienstoefeningen houden, behalve in Parijs en nog enkele andere plaatsen., Catharina werd openlijk beschuldigd van het bloedbad in 1572 en deze door allen gehate koningin moest zien hoe het volk haar zoon, de koning, minachtte. Zij stierf enkele weken nadat Hendrik III in koele bloede de leider van de katholieken, de zo bekende Hendrik de Guise, had laten vermoorden.

Het was in januari 1589. Ook Hendriks dagen waren geteld. Hij werd in de zomer van datzelfde jaar door een monnik vermoord. Wat al leed, wat al verdriet heeft deze koningin veroorzaakt. Ze ging heen zonder betreurd te worden, het volk van Frankrijk achterlatend in de grootste ellende.

Mej. J. W. v. d. Berg.

Beste meisjes en jongens.

Jullie zult je nog wel herinneren, dat er in „Daniël" nr. 8 een „foto" van Willem Farel stond. Er werd van jullie een opstelletje over deze Hervormer verwacht. Zegge en schrijve twee zijn er binnengekomen! Eén van G. v. Hoef uit Barneveld., Gerda of Gerrit? En een opstel van Gerard de Rijke uit Vlissingen. Het laatste heeft een plaatsje gekregen in —16 zoals je ziet. Ook ontving ik een heel mooi opstel over Maarten Luther van Gertie Verhey uit Geldermalsen. Dat was heel goed Gertie en keurig verzorgd.

WILLEM FAREL

In het jaar 1532 zond men enige Reformatorische predikers naar de Zwitserse stad Genève. Onder deze predikers was een zekere Willem Farel. Deze Willem Farel was een vurig prediker en werd in 1489 in Frankrijk geboren. Samen met zijn vriend Viret bonden zij de strijd aan tegen de dwalingen van Rome. Maar Rome liet Farel niet met rust en pleegde moordaanslagen op hem.

Farel streed ook tegen de goddeloosheid in Genève. Drankfeesten, enz. waren aan de orde van de dag. Op de zondagen mochten de winkels openblijven. Maar gelukkig kwamen daar wetten tegen.

Ook was de geestelijke strijd zeer zwaar, die Farel te voeren had. Hij werd overal in tegengewerkt. Johannes Calvijn kwam hem helpen in zijn strija. In 1538 moesten Farel en Calvijn de stad verlaten, omdat zij wilden dat de kerk ook gezag moest krijgen. De bevolking was daar sterk tegen. Als ze gebleven waren, hadden er grote opstanden kunnen ontstaan, tussen de protestanten en de andere bevolking van Genève. En daarom verlieten zij de stadj Farel ging naar Neuchatel, een stad ten noorden van Genève. Daar is hij predikant gebleven tot zijn dood toe.

Gerard de Rijke.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen