RECENSIES

Gerard Dekker, De doorgaande revolutie. De ontwikkeling van de Gereformeerde Kerken in perspectief. Ad Chartasreeks nr. 23. Uitg. Vuurbaak, Barneveld 2013. 144 blz., € 19,90.

De bekende emeritus godsdienstsocioloog aan de VU schreef dit boekje, waarvan de titel een knipoog is naar een eerder boek dat van zijn hand verscheen: ‘De stille revolutie’, over de ontwikkeling van de Gereformeerde Kerken in Nederland in de vorige eeuw.

Tot goed begrip: in de ondertitel van het boek dat we nu bespreken gaat het over de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) – dat had er voor de duidelijkheid wel bij mogen staan. In deze kerken deed lange tijd de ‘doorgaande reformatie’ opgeld: de vrijmaking van 1944 moest zich consequent vertalen in een maatschappelijk organisatieleven waarin de principes op louter vrijgemaakte leest werden geschoeid. Is er nu sprake van een ‘doorgaande revolutie’?

Dekker onderzocht of de veranderingen in de GKv van de laatste decennia overeenkomsten vertonen met de veranderingen in de vroegere Gereformeerde Kerken. Op grond van het materiaal dat hij onderzocht is hij van mening dat dat voor een belangrijk deel inderdaad het geval is.

Bij de presentatie van het boek is terecht als kritische noot geplaatst dat deze conclusie toch wel op een smalle basis berust, omdat dr. Dekker (anders dan in zijn eerdere boek) geen ‘veldonderzoek’ heeft gedaan, maar zich beperkt heeft tot literatuur over de geschiedenis van de GKv en jaaroverzichten in de jaarboeken. Daar moeten we wel mee rekenen. Niettemin is er veel dat tot nadenken stemt: de ontwikkeling in het denken over huwelijk, echtscheiding, samenwonen, vrouw in het ambt, bezoek tweede kerkdienst, liturgische verscheidenheid, omgang met de Bijbel. En onwillekeurig denk je aan ons kerkverband. Is er ook onder ons niet sprake van schuivende panelen? En wat zit daarachter?

Dekker geeft als socioloog aan het eind van zijn boek ook een eigen waardering van de ontwikkelingen. Maar dat is nog wel wat anders dan een Bijbelse taxatie. Waar staan we als kerken (GKv, CGK) in het licht van het Woord?

Karla Apperloo en Herman Selderhuis, God , Heidelberg en Oranje, 450 jaar Heidelbergse catechismus, Uitgeverij VBK Media, Utrecht 2013, 455 blz., € 39,95.

Ter gelegenheid van 450 jaar Heidelbergse Catechismus zijn er tentoonstellingen in Heidelberg en in Apeldoorn (paleis Het Loo). Dit schitterende boek biedt een groot aantal afbeeldingen (full color) van wat daar getoond wordt.

Verder wordt door diverse scribenten in een wetenschappelijk gedeelte uitvoerig aandacht besteed aan de geschiedenis en de theologie van de HC, de relatie tussen De Palts, Heidelberg en de HC en de betekenis van de HC in de Nederlanden.

Figuurlijk en letterlijk is dit een boek van formaat (25 x 29 x 3 cm, gewicht 2,5 kg).

P. van den Heuvel e.a, Een voortreffelijk werk. Handreiking voor ambtsdragers, Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer 2012, 125 blz., € 9,90.

De schrijvers zijn afkomstig uit de PKN (Ger Bond). Veel bijdragen stemmen in grote lijnen overeen met wat in onze kerken is verschenen.

Van groot belang zijn de artikelen over het maken van beleid en de communicatie in de gemeente. Beleid moet niet alleen in de hoofden van kerkenraadsleden zitten maar ook op papier staan. Dit beleid betreft materiële zaken maar ook immateriële zaken zoals pastoraat, catechese en jeugdwerk. Op deze wijze kan er goed met de gemeente gecommuniceerd worden. Deze benadering is niet in strijd met, maar een uitwerking van ons belijden dat God Zijn kerk sticht en onderhoudt.

Het is geen handboek maar een handreiking. Dus veel zaken zijn nog in te vullen gericht op de eigen gemeente. Voor kerkenraden die pas begonnen zijn met het brede onderwerp “gemeentegroei” een aanrader.

A. de Bruijne (red.), Open en kwetsbaar. Christelijk debat over homoseksualiteit. Uitg. De Vuurbaak, Barneveld 2012, 149 blz., € 19,75.

Deze bundel bevat de bijdragen van een congres dat op 20 januari 2012 werd gehouden aan de TU-Kampen. Naast de referaten van die dag zijn er nog verschillende artikelen aan toegevoegd waarin wordt teruggekeken op wat de sprekers geboden hadden en wat er in de discussies gezegd was. Het is zeer de moeite waard om van dit debat kennis te nemen. Niet omdat er nieuwe argumenten worden aangedragen, maar omdat de manier waarop we als kerkmensen van nu met de argumenten omgaan ook nadrukkelijk in beeld komt. Spreken we niet te vaak over homo’s en te weinig met hen? Overigens signaleert Ad de Bruijne dat het traditionele standpunt onder gereformeerde christenen (‘ze mogen het wel zijn, maar niet doen’) meer en meer verlaten wordt. Velen bepleiten een volledige acceptatie van homoseksuele relaties in de kerk. Daar is De Bruijne (met de meerderheid van de door hem ondervraagde predikanten) niet aan toe. Los van hoe men de argumenten voor zichzelf weegt, is wel duidelijk dat het debat over homoseksualiteit gevoerd moet worden in de kerken. Niet eens zozeer omdat de samenleving dat vraagt, maar vooral omdat broeders en zusters met een andere geaardheid dat waard zijn. In deze bundel kan men de voornaamste argumenten vinden.

F. van der Pol, Geloofstaal trekt haar spoor. 450 jaar Nederlandse Geloofsbelijdenis. Uitg. Kok, Kampen 2013, 240 blz., € 29,90.

In een prachtig geïllustreerde uitgave wordt het ontstaan en de betekenis van de Nederlandse Geloofsbelijdenis beschreven. Het is niet alleen een lees-boek met gefundeerde artikelen, maar ook een blader-boek met kleurrijke afbeeldingen die iets laten proeven van de sfeer van de tijd waarin deze belijdenis is ontstaan. Er wordt ingegaan op de vraag hoe het ertoe gekomen is dat dit geschrift in de Nederlandse kerken al snel erkend werd als een belijdenisdocument. Daarnaast wordt inhoudelijk ingegaan op de Schriftleer, Gods-leer, Christologie en de verhouding kerk en overheid.

Melito van Sardes, Als een lam. De oudste paashomilie, Uitg. Brevier, Kampen 2013, 80 blz., € 12,50.

Dit is een heel bijzonder boekje. Stel je voor dat je een paaspreek kunt lezen die zo’n 160 jaar na Christus is gehouden. Een preek dus uit de vroeg-christelijke kerk, gehouden door Melito, bisschop van Sardes zo’n kleine 2000 jaar(!) geleden. Hoe verkondigde men toen het grootste heilsfeit uit de geschiedenis? In een preek in zeven deeltjes (!) legt Melito uit wat Pasen betekent, en vooral hoe het zich verhoudt tot het Joodse Pesachfeest. Opvallend daarbij is hoe scherp hij laat zien wat de joden gedaan hebben met hun Messias. Hij doet dat bewogen en indringend, maar wie hem van antisemitisme beschuldigt, heeft hem zeker niet goed begrepen. Het boekje wordt ingeleid door professor Paul van Geest die de historische context verduidelijkt waarin deze preek is ontstaan. De vertaling van Vincent van Hunink laat goed zien van welke stijlmiddelen bisschop Melito gebruik maakte om zijn hoorders te overtuigen. Wie dit boekje leest, kan zich verwonderen en verheugen over de blijvende kracht van de Evangelieverkondiging door alle eeuwen heen! De vertaling leest als een trein en de uitgave is zeer verzorgd. Lezen dus!

Reinier Sonneveld, Het feest. Wat vier je met Pasen? Uitg. Buijten & en Schipperheijn Motief, Amsterdam 2013, 48 blz., € 3,50.

Dit is deeltje 6 in de serie De Kern waarin theoloog en publicist Sonneveld de kernvragen van het christelijk geloof kort en bondig behandelt. In dit boekje dus de betekenis van Pasen. In een moderne maar zeer aansprekende vorm stelt hij vragen aan de orde over het historisch karakter van het Paasgebeuren, de betrouwbaarheid van het Evangelie en de betekenis van Goede Vrijdag en Pasen. Vervolgens stelt hij de vraag wat dat ons nú te zeggen heeft.

Niet iedere traditionele kerkganger zal zich ogenblikkelijk thuis voelen bij de stijl en de aanpak van de auteur. Maar wie bedenkt hoe velen in ons land Pasen nog slechts met voorjaar en eieren associëren, moet dankbaar zijn voor deze heldere belijdenis van dit grootste heilsfeit uit het geloof van de kerk. Knap is het bovendien om in zo weinig pagina’s zoveel inhoud aan de orde te stellen. Het ware te wensen dat velen, met name on- en randchristelijke jongeren dit bevlogen verhaal lezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen