Kerkgeschiedenis

4. In deze tijd (omstreeks 1560) gingen ook enkele families, behorende tot de hoge franse adel, tot de Hugenoten over. Wij noemen uit hen Condé, maar bovenal Gaspard de Coligny, heer van Chatillon.

Bij dezen voegen we de naam van Jeanne d' Albret (= Johanna van Novarra) de moeder van Hendrik van Navarra (de latere Koning Hendrik IV).

De hoge adel lag voortdurend met elkaar overhoop, waarbij het ging om de heerschappij in Frankrijk. Door de vorming van deze Hugenotenpartij onder deze hoge adel, die ook haar politiek karakter niet verloochende ontstond tegelijk een dito roomse partij onder leiding van het geslacht de Guise.

Dat moest op strijd uitlopen, een binnenlandse strijd van godsdienstig-politiek karakter met al de weeën er van.

5. De Hugenoten-oorlogen (1562-1598) Deze oorlogen werden met onderbreking gevoerd: in totaal 8. En het ging in deze kringen aan de zijde der Hugenoten om 2 zaken: erkenning van hun belijdenis en het verkrijgen van politieke invloed. Door de laatste hoopten zij nog eens buiten de vervolging te geraken. In 1559 was Hendrik II gestorven en opgevolgd door de minderjarige Frans II (1559—1560) de gemaal van Maria Stuart We zullen deze vrouw later nog eens ontmoeten in de schotse kerkgeschiedenis, in het leven van John Knox. Onder deze koning oefenden Frans en Karei de Guise een onbeperkte heerschappij uit. Wel was een samenzwering tegen hen gesmeed, maar deze mislukte en reeds een jaar later overleed de koning. Hij werd opgevolgd door de minderjarige Karei IX (1560-1574) onder regentschap van zijn moeder de beruchte Catharina de Medicis.

Zij haatte de Guises met dodelijke haat wegens hun heerszucht en trachtte een ander adellijk geslacht, de Bourbons tegen hen uit te spelen.

Zij ging nog verder en bewerkte in 1561, dat de Hugenoten zouden geduld worden! Alles politiek. Het ging om haar macht; en zij haatte de ketters. Haar ware aard zou in 1572 wel aan het licht komen.

Reeds in 1562 werd het duidingsedict door het vreselijke bloedbad van Vassy, toen Frans de Guise een overval deed op Hugenoten.

Met dit feit was de eerste Hugenotenkrijg ontbrand. In 1570 scheen de lucht op te klaren. Er kwam een vrede tot stand.

Deze vredesluiting was vooral bewerkt door jeanne d' Albret en de Coligny. De Coligny verscheen zelfs aan het hof en kwam in hoog aanzien. Alles veinzerij.

Er werd door Catharina de Medicis een val opgezet. Ze wilde cle Hugenoten met één slag vernietigen. Ter bezegeling van haar zgn. goede bedoelingen en vriendschap gaf zij toestemming, dat haar

dochter Margaretha van Valois, zuster des Konings, in het huwelijk zou treden met één der Hugenoten aanvoerders, Hendrik van Navarra, gelijk bekend de zoon van Jeanne d' Albret.

Het zou een grootse bruiloft worden daar in Parijs. Van alle kanten kwamen Hugenotenedelen om aan het feest deel te nemen.

Toch was er één, die de zaak niet vertrouwde: en dat was koningin Johanna, de moeder van de bruidegom. Zij was heel niet ingenomen met dat gemengde huwelijk. Het was alles zo spoedig omgekeerd! Dat gaf te denken!

De sluwe Catharina merkte dat maar al te goed op. Zou Jeanne d' Albret ten slotte nog een spaak in 't wiel steken? Dat moest voorkomen worden.

Plotseling stierf deze edele vrouw; naar men zegt door vergiftigde handschoenen, haar door Catharina de Medicis ten geschenke gegeven.

Sommige Hugenoten werden wantrouwend. Nog meer werden zij dat, toen op 22 aug. 1572, een dag voor de bruiloft een moordaanslag gepleegd werd op de Coligny, terwijl hij op straat liep.

In een leegstaand huis vond men wel een rokend pistool, maar van de dader geen spoor.

De Hugenoten schrikten op. Maar Koning Karei spoedde zich naar de woning van de gewonde. De woorden, die hij sprak zijn bekend: „Gij hebt de wonde en ik de smart." Hij zwoer die onverlaat vreselijk te zullen straffen. Maar deze is natuurlijk nooit gevonden.

Dat Catharina de hand gehad heeft in dit gruwehverk, is ongetwijfeld.

Een andere vraag is of Karei op het moment van zijn bezoek geveinsd heeft. Sommigen beweren van neen; maar dat Catharina, beducht voor de invloed van de Coligny op haar zoon, door allerlei leugens en bedrog hem tot de wildste haat tegen de Hugenoten heeft opgezet is zeker. Van de bijstand der roomse partij kon zij zeker zijn in het grootste gruwelstuk, de massamoord op de Hugenoten in de nacht van 23 op 24 aug. 1572 (de Bartholomeusnacht.)

Deze tart alle beschrijving. Duizenden, tienduizenden, het juiste getal weet men niet, zijn op de gruwelijkste wijze vermoord, eerst binnen Parijs, in de volgende dagen ook in de provincies. Rome en Madrid juichten en prezen God met hun lofgezangen voor deze moord. De paus betuigde zijn bijzondere tevredenheid over de moordenaars!

Dat was nu de Contra-Reformatie in optima forma.

God is echter geen ledig toeschouwer van deze gruwel geweest. Na die nacht waarin Karei IX zijn wapen richtte op zijn arme, vluchtende onderdanen, had hij rust noch duur meer. De wildste dromen had hij, de vreselijkste beelden aanschouwde hij, drongen zich aan hem op. Een hel vóór de hel. Zo is hij in 1574 heengegaan om voor zijn Rechter te verschijnen. Vreselijk!

Het valt licht te begrijpen dat de Hugenoten weer naar de wapenen grepen. De laatste kamp werd gevoerd. Hun aanvoerder was nu Hendrik van Navarra. Weer was het een periode van doodslag enz., waarin niet het minst de Jezuïten hun duistere rollen speelden.

Karei IX was opgevolgd door Hendrik III. Ook hij had het te kwaad met de Guises. Eindelijk vluchtte hij naar een Hugenotenkamp, waar hij door een monnik Jacques Clément werd vermoord. (1589).

De troon van Frankrijk stond leeg.

P. J. Lamoré,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen