Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Gevaarlijke reis naar beter vaderland

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Gevaarlijke reis naar beter vaderland

Amerikaanse kustplaats Plymouth houdt pilgrim-ideologie levend

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het is maar een klein stukje parkland. Gras, een paar bomen, een schuur, een zuilengang langs het pad. Onder de zuilengang bevindt zich een magische steen: Plymouth Rock. Op deze plek in de Amerikaanse kustplaats Plymouth zetten de Pilgrim Fathers in 1620 voet aan wal. Voor veel Amerikanen een bijna heilig oord.

Of het precies deze steen is, kan niemand met zekerheid zeggen. De man die ooit de rots aanwees, was de 95-jarige Thomas Faunce, zoon van een van de eerste kolonisten in Plymouth. Het verhaal gaat dat Faunce in een open wagen naar de plek reed. Daar zei hij dat acht van de oorspronkelijke passagiers hem hadden verzekerd dat dít de rots was.
Minder stellig is het informatiepaneel. Het meldt dat de rots verschillende keren is verplaatst en dat er stukken van zijn afgebroken. In de achttiende en negentiende eeuw verwijzen puriteinse schrijvers naar de rots: hier is het gebeurd, hier stapten de Pilgrim Fathers aan wal.

Zware storm
Met Pilgrim Fathers wordt een groep Engelse puriteinen bedoeld die zich begin zeventiende eeuw in Noord-Amerika vestigde. Zij hadden Engeland verlaten uit onvrede met de koers van de Engelse staatskerk.
In september 1620 vertrok vanuit Zuid-Engeland het schip de Mayflower, met aan boord 102 kolonisten. Meer dan de helft van hen had al in Amsterdam en Leiden gewoond, maar daar niet gevonden wat men hoopte. Volgens de pilgrims werden kinderen meegezogen in de grote losbandigheid van de Nederlandse jeugd. Ook bleek het voor hen heel moeilijk om de kost te verdienen in Holland.
De reis naar de nieuwe wereld was zwaar. Voor de passagiers was maar weinig ruimte en tijdens de 66-daagse reis stormde het vaak. Toen op een dag een van de dwarsbalken van het schip afbrak, ontstond paniek. Veel pilgrims dachten dat hun laatste uur geslagen was. Gelukkig lukte het de bemanning de balk te repareren, waarbij ze gebruik maakten van een huiskrik. Uiteindelijk arriveerde de Mayflower niet bij de Hudsonrivier, zoals gepland, maar honderden kilometers verderop, aan de noordkant van Cape Cod.
In het Pilgrim Hall Museum in Plymouth kunnen bezoekers een poster kopen, waarop precies te zien is welke mannen, vrouwen en kinderen aankwamen. Onderaan is dezelfde groep te zien, maar nu is aangegeven wie van hen de eerste winter niet overleefde: de helft van alle opvarenden!
Een geliefd toeristisch object in Plymouth is de Mayflower II, het nagebouwde schip, dat in de zomermaanden opengesteld is voor publiek. Spelers in kostuum portretteren dan de mensen die in 1620 met het schip meegingen. Leyden Street herinnert aan het Hollandse deel van de kolonisten. De straat, die eerder First Street heette, wordt algemeen beschouwd als de eerste straat van de nederzetting.
De geschiedenis van de eerste religieuze kolonisten houdt de gemoederen in Plymouth volop bezig. Op huizen vermelden bordjes wie de bewoners zijn geweest, en hoe lang ze er woonden. Afstammelingen van de Pilgrim Fathers adopteren een bankje in het park, om hun familie te presenteren.
Veel Amerikanen beschouwen het als een grote eer om van de Pilgrim Fathers af te stammen. Afstammelingen organiseren zich in actieve genealogische verenigingen met tienduizenden leden: de Pilgrim Edward Doty Society, de Pilgrim John Howland Society, de Society of Mayflower Descendants. Ook sommige Amerikaanse presidenten hebben hun wortels herleid tot de eerste bewoners van Plymouth. Zo stamt Barack Obama af van de Engelse separatist Thomas Blossom, die in 1629 van Leiden naar Plymouth vertrok.

Hollandse wieg
Pilgrim Hall Museum, dat zich presenteert als Americas oldest museum (since 1824), vertelt het verhaal van de Pilgrim Fathers aan de hand van voorwerpen uit die tijd. Te zien zijn bijvoorbeeld de stoel van William Bradford, een hoed uit de zeventiende eeuw, of de psalmboeken en Bijbels die de Pilgrim Fathers gebruikten - ze zongen graag en vaak. Susanna en William White namen uit Holland een wieg mee op de Mayflower. Hun kind, het eerste dat in de nederzetting werd geboren, kreeg de naam Peregrine (Pilgrim). Conservator Stephen ONeill spreekt graag in superlatieven over de voorwerpen. Heel speciaal, uniek, het enige exemplaar dat bewaard is gebleven.
De soms nostalgische verhalen gaan vloeiend over in een veel minder fraai hoofdstuk. Was de relatie tussen de kolonisten en de Indianen in het begin goed, de King Philips War gooide roet in het eten. Deze oorlog wordt beschouwd als een van de meest verwoestende oorlogen uit de Amerikaanse geschiedenis. Het was een oorlog die enkele Indianenstammen voerden tegen de kolonisten en hun geallieerde Indianen, in de jaren 1675-1676. De indianen verzetten zich tegen de voortdurende uitbreiding van de Britse koloniën ten koste van Indiaans land. De kolonisten noemden de opstand naar koning Philip, stamhoofd van de Wampanoag-indianen. De oorlog betekende het einde van de onafhankelijkheid van de Indianen. Tegenwoordig leven er nog zon 3000 Wampanoag-indianen in Zuidoost-Massachusetts en Rhode Island.

Gedroogde bessen en rijst
Het mooie aan de Plimoth Plantation is dat hier zowel het indiaanse als het Engelse perspectief goed uit de verf komt. Je kunt het verleden niet veranderen, maar het kan jou wel veranderen. Onder die slogan opereert dit interessante openluchtmuseum, waarin nederzettingen van de Pilgrim Fathers en van de Wampanoag-indianen zijn nagebouwd. Vanaf de heuvel heb je een schitterend uitzicht op de Cape Cod Bay.
Een bezoek aan Plimoth Plantation begint in het Visitors Centre. De videopresentatie Two Peoples, One Story laat de geschiedenis vanuit de twee invalshoeken zien: de Engelse kolonisten die een nieuw bestaan opbouwen, en indianen die moeten leren leven met vreemde indringers in hun gebied. Ook op historische menukaarten komen deze twee perspectieven terug. Je kunt in het restaurant eten als een pilgrim, met kalkoen, komkommersalade, kaas, fruit en brood. Het Wampanoag Social Feast bevat gedroogde bessen, aardbeien, rijst en mintthee.
In het indianendorp werken mensen in de tuin, of bereiden ze voedsel boven een open vuur. Een oude Indiaan vertelt verhalen uit vroeger tijden. De kolonisten van het Engelse dorp spreken een dialect uit de tijd van Shakespeare. Ook hier wordt gekookt op traditionele wijze, terwijl de kippen en geiten om je heen scharrelen. Ambachtslieden laten in de werkplaats zien hoe men in de zeventiende eeuw meubels en potten maakte. Hun producten (manden, schalen, aardewerk) kunnen in de museumshop worden aangeschaft.
Het beeld dat in Plymouth met het grote publiek wordt gedeeld is helder: hier aan de kust liggen de wortels van de Amerikaanse samenleving. En al waren de opvarenden van de Mayflower niet de eerste blanken op het Noord-Amerikaanse continent (er bestond al een Engelse gemeenschap in Virginia en een Spaanse kolonie in Florida), die feiten doen niets af aan de aantrekkelijkheid van de in Amerika zo populaire pilgrim-ideologie. Dit land begon met hardwerkende, gelovige mannen en vrouwen.

www.plimoth.org / www.pilgrimhall.org


Pilgrims in Leiden
De Pilgrims leidden van 1609 tot 1620 een rustig leven in Leiden. Ze hielden hun diensten eerst in het huis van hun dominee, later in een kamer van de universiteitsbibliotheek in een voormalige kapel. William Bradford was lid van het wolgilde en dominee John Robinson woonde op de plek waar later het Jean Pesijnhofje werd gebouwd.
Ter nagedachtenis is in 1997 het Leiden American Pilgrim Museum ingericht. Directeur Jeremy Bangs begon het museum in het oudste nog bestaande huis van Leiden, daterend uit 1370. Een tafel is gedekt, er ligt een vis van enkele honderden jaren oud. „Dit interieur laat zien hoe de pilgrim fathers leefden, zegt Bangs, terwijl hij kaarsen aansteekt. „Kaarsen overdag aansteken zouden de pilgrim fathers trouwens nooit doen. Dat is iets van de katholieken. Protestanten steken alleen s avonds kaarsen aan.
„De link van het gebouw naar de Pilgrim Fathers is indirect, legt Bangs uit. „We laten hier zien welk meubilair ze in die tijd gebruikten, hoe ze leefden. De enige directe link naar dit huis zou William Brewster kunnen zijn. Zijn kind overleed in Leiden en werd begraven in de Hooglandse Kerk. De koster woonde in dit huis, dus is het waarschijnlijk dat hij hier binnen is geweest om de begrafenis te regelen. Het zou natuurlijk mooi zijn als hier Pilgrim Fathers hadden gewoond, maar dat is niet zo.
Van de bezoekers komt zon 40 procent uit Amerika. Een voorbeeld is het echtpaar dat binnenstapt en meldt dat mevrouw nog van de pilgrims afstamt. In Leiden kunnen toeristen een pilgrim-route lopen. Ook is er in de Pilgrim Archives een expositie over de religieuze kolonisten ingericht.
www.rootsweb.ancestry.com/~netlapm / www.pilgrimarchives.nl


Thanksgiving Day
Thanksgiving Day is een nationale feestdag in de Verenigde Staten en Canada, waarop dank wordt gezegd voor de oogst en voor andere goede dingen. Traditioneel wordt de dag gevierd op de vierde donderdag in november.
Thanksgiving in de VS herinnert aan de Pilgrim Fathers. Zij hielden na hun eerste oogst in het nieuwe land een Thanksgiving Day. Het indianenopperhoofd werd daarvoor uitgenodigd. Hij bracht negentig gasten mee en enkele geschoten herten. Dat laatste was een welkome aanvulling op het gebruikelijke menu van kalkoen, maïs en bessen.
De indianen bleven drie dagen. Er werd gegeten, gepraat en muziek gemaakt. Dat gebeurt op Thanksgiving Day nog steeds. Het is een soort familiedag, waarop nog steeds kalkoen, cranberrys, maïs en aardappelpuree worden geserveerd. Thanksgiving wordt gevierd met de hele familie. Men legt grote afstanden af om bij elkaar te kunnen zijn. Vanwege de kalkoen wordt de dag ook wel Turkey Day (kalkoendag) genoemd.

In augustus verscheen het boek Strangers and Pilgrims, Travellers and Sojourners - Leiden and the Foundations of Plymouth Plantation, door Jeremy Bangs, een uitgave van de General Society of Mayflower Descendants, Plymouth, Massachusetts; ca. 925 blz.; ISBN: 0 930370 45 2.


Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 2 september 2009

Terdege | 84 Pagina's

Gevaarlijke reis naar beter vaderland

Bekijk de hele uitgave van woensdag 2 september 2009

Terdege | 84 Pagina's