De emerituskas, een ereplicht [1]

Ouderdom wordt als een zegen ervaren, maar ouder worden geeft soms problemen. Soms zijn er zorgen rond het alleenzijn. Ook kan een predikant op hoge leeftijd niet meer een gemeente dienen. De lichaamskrachten en de mentale spankracht zijn daarvoor te gering.

De emerituskas zorgt voor het verzamelen van geld voor oudere predikanten en predikantsweduwen. Ze verzorgt ook een bijdrage die men persoonlijk krijgt. Het is een belangrijke taak, ook omdat er steeds meer ouderen komen. Op dit moment zijn er 21 emeritus predikanten en 26 predikantsweduwen. Voor hen allen draagt de emerituskas de financiële zorg.

Kerkorde

Er moet uiteraard voor hen gezorgd worden. Die zorg is niet een gunst maar een dure plicht. De kerken hebben de plicht om voor de oude dienaren en hun achtergebleven weduwen te zorgen. In onze Kerkorde, die is opgesteld in de zestiende eeuw, is daarin reeds voorzien. We lezen in de Kerkorde dat de ‘dienaren die door ouderdom, ziekte of anderszins onbekwaam worden tot oefening van hun dienst… eerlijk in hun nooddruft… verzorgd worden’ (art 13 DKO). We zouden kunnen spreken van een ereschuld van de kerk aan dienaren die gediend hebben. Zoals ook in de samenleving ouderen verzorgd worden, zo ook heeft de kerk een dure plicht.

Uitgaven

De emerituskas heeft te maken met uitgaven en inkomsten. Laten we eerst eens kijken naar de uitgaven. De uitgaven zijn opgebouwd in twee delen. Eerst gaat het om het aantal personen dat geld ontvangt en daarna om het bedrag dat per persoon wordt ontvangen. Aan het einde van 2017 waren er in totaal 47 eenheden die een uitkering ontvingen.

Het is binnen onze gemeenten mogelijk dat predikanten op 70-jarige leeftijd een uitkering ontvangen, wanneer ze de status van emeritus bij de classis hebben aangevraagd en ontvangen. Dat hoeft niet, maar het is vanaf die leeftijd in principe mogelijk. De praktijk leert dat de meeste van onze predikanten daar ook gebruik van maken, uiteraard dus na toestemming van de classis met de deputaten art. 49 DKO. Ook weduwen van predikanten krijgen een uitkering. Zo mag de emerituskas dus helpen en bijdragen in de zorgen van de ouderdom. Ook een predikant is een kwetsbaar mens.

Er komt een fase dat hij de zorg voor de gemeente niet meer kan dragen. Het is goed als er dan een financiële voorziening mag zijn. Naast de AOW-uitkering krijgt een predikant dus een extra toelage uit de kas.

Uitkeringen

Ook de hoogte van de uitkering is van belang. De hoogte hangt mede af van het aantal jaren dat iemand predikant is geweest. Dit is begrijpelijk, omdat mensen die voorheen in het arbeidsproces werkzaam waren, daar vaak een pensioen hebben opgebouwd. Bij de emeritaatsuitkering wordt daar rekening mee gehouden. Gemiddeld genomen komt de uitkering voor een predikant uit op circa dertigduizend euro bruto per jaar. Voor een predikantsweduwe bedraagt de uitkering, ook weer gemiddeld genomen, zo’n twintigduizend euro bruto per jaar. Deze bedragen zijn afgeleid van het door de Generale Synode vastgestelde normtraktement voor predikanten.

Overigens gaat een predikant, als hij de actieve dienst verlaat, er financieel flink op achteruit. Bovendien moet hij vaak ook nog zorgen voor een woning, wat extra kosten met zich meebrengt. Sommige emeritus predikanten zijn gelukkig nog in staat om preekbeurten te vervullen. Die opbrengsten mogen zij behouden. Dat is ook redelijk, gegeven de hoeveelheid tijd die het houden van een preekbeurt (veelal elders) met zich meebrengt. En de arbeider is natuurlijk zijn loon waardig.

In totaal is er op dit moment circa 1 miljoen euro per jaar nodig om allen een bijdrage te kunnen geven. De komende tijd zal dit bedrag waarschijnlijk toenemen. De Synode heeft bepaald dat de uitkering wordt gegeven voor zover de middelen toereikend zijn. Er is dus geen garantie dat er ook echt geld komt. Dat zou de kas teveel een pensioenfonds maken en dat willen we niet. We hopen daarom dat de gemeenten hun plicht zullen blijven verstaan. Zoals dat tot nu toe het geval geweest is.

Ook predikanten worden ouder. De ouderdom gaat gepaard met gebreken. Het is goed als er dan op financieel terrein gezorgd kan worden. De emerituskas, die van het geheel van de gemeen ten is, probeert in deze zorg te voorzien. We hopen dat ook in de gemeenten ruim en royaal voor onze oudere predikanten en predikantsweduwen mag worden gecollecteerd en gegeven. De kerkenraden hebben hier een belangrijke taak. De ereschuld aan onze oudere predikanten en weduwen is geen gunst, maar een Bijbelse plicht.

(wordt vervolgd)

ds. W. Visscher, voorzitter deputaatschap Emerituskas

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen