Bidden leren en... voorleven

Het allereerste woordje waarmee het werk van Koelman begint, is het woordje 'Bid'.AIs wij aan zouden moeten geven wanneer de opvoeding van kinderen begint, zouden we zeggen: bij de geboorte. Maar Koelman begint veel eerder: Bid de Heere vurig en aanhoudend voordat u in het huwelijk treedt... bid of de Heere u een bekwame en toegewijde metgezel wil toeschikken. Deze adviezen van Koelman staan in het licht van de voorbereiding op een goede opvoeding van kinderen: Men moet trachten een heilig zaad te verkrijgen. En daarom begint het bidden voor kinderen al vóór de geboorte.

•/oor de geboorte Als er enige indrukken zijn van de gevolgen van de zondeval, dan zijn er als de geboorte van een kind zich aankondigt, gevoelens van blijdschap maar ook van verantwoordelijkheid. Ons wordt een kind toebetrouwd met een ziel voor de eeuwigheid.Wie zijn wij dat we het kind goed leiding zullen geven, goed zullen opvoeden tot eer van God? In eigen kracht is dat onmogelijk.Wat groot om dan - net als de moeder van David-ons kind te mogen teruggeven aan Hem, Die het gaf. David zegt in Psalm 22 : I I Op U ben ik geworpen van de baarmoeder af; van den buik mijner moeder aan zijt Gij mijn God.

Of onze kinderen nu 0 of 10 of 20 jaar zijn, ze hebben biddende ouders nodig. Bid of de Heere deze uw kinderen naar lichaam en ziel onderZijn zorg en bescherming neemt en hun blijken van Zijn gunst en liefde geeft Bid of Hij hun vergeeft en hen in Christus Jezus door Zijn Geest met Hem verenigt en of Hij Zijn eigen instelling (namelijk van de doop) waarmaakt en bekrachtigt. Bid of Hij hen wederbaart, of Hij de oudeAdam, de verdorven natuur die zij van u ontvangen hebben, doodt, kruisigt en ten onder brengt (...). Bid of Hij hensterkt doorZijn genade, opdat zij in het opgroeien de wereld en het vlees en de duivel mogen weerstaan en overwinnen en de Heere mogen dienen in nieuwheid'des levens en in de troost van de Heilige Geest, al de dagen van hun leven (Koelman).

Leerschool Het gebed van ouders in het gezin is een voorbeeld voor het persoonlijk gebedsleven van kinderen.Wanneer een ouder bidt, hoort het kind hoe er gebeden wordt en kan het daarvan leren. Er zijn gezinnen waar nooit hardop gebeden wordt. Maar hoe kunnen we kinderen opvoeden in de vreze des Heeren als we hen niet voorgaan in het gebed? Veel vaders (en moeders) zijn erg beschroomd om hardop voor te gaan.Toch hoort het bij de taak van priester in het gezin. Het is goed als jonge mensen die gaan trouwen samen over dit onderwerp praten. Laat de man vanaf de eerste dag van zijn huwelijk aan tafel hardop voorgaan in het gebed. De praktijk leert dat het veel moeilijker is om er pas mee te beginnen als er kinderen zijn.

Formuliergebed Wanneer vader erg opziet tegen het doen van een vrij gebed, laat hij dan een formuliergebed bidden. Daaraan kan een aantal zinnen worden toegevoegd. In bepaalde omstandigheden zal dat niet anders kunnen. Stel dat een van de kinderen erg ziek is. De andere kinderen horen dat de dokter gebeld wordt. Zouden we ze dan niet moeten voorgaan in het zoeken van Gods aangezicht? En als er iemand jarig is, mogen we in het gebed de Heere danken voor deze dag. Het gaat niet om een lang gebed met veel moeilijke woorden.Juist in aanwezigheid van kinderen moet geprobeerd worden korten eenvoudig te bidden. Wat kan het bij kinderen een diepe indruk nalaten, als vader als hoofd van het gezin in alle eenvoudigheid elk gezinslid mag opdragen aan de troon van Gods genade.

Het geeft ouders en kinderen houvast wanneer het vrije gebed een herkenbare, bijbelse opbouw vertoont.We vinden dit terug in het Onze Vader.Vragen om een nieuw hart. Vragen om vergeving van onze zonden, danken voor wat we gekregen hebben, bidden om Gods hulp, voorbede voor gezin, familie, school, kerk, regering en maatschappij zullen zo concreet mogelijk in het gezinsgebed aan de orde komen. Het is belangrijk in het gebed steeds goed te beseffen dat we bidden tot de Heere.Wanneer er iets in het gezin is voorgevallen.gebeurt het wel eens dat in het gebed een beschuldiging naar het kind doorklinkt, er als het ware een 'preekje' voor het kind gehouden wordt. Natuurlijk krijgt het schuldbelijden een plaats en moet er gebeden worden voor bewaring van het kwaad, maar iaten we beseffen dat we in het gebed praten met de Heere en niet in de eerste plaats tegen onze kinderen.

Tot hiertoe ging het over het gebed door de ouders.Wanneer beginnen we met kinderen te bidden? Sommigen zeggen: wanneer het kind begrijpt wat bidden is. Maar

wanneer is dat? Het is belangrijk dat ouders er direct na de geboorte mee beginnen. Kinderen begrijpen dan niet bewust wat er gebeurt, maar onbewust wordt het hen toch meegegeven. Later begrijpt het kind stapje voor stapje beter wat er gebeurt. Het is verstandig hier meteen regelmaat in aan te bren.gen: 's morgens, voor en na het eten en s avonds.Voor het jonge kind heeft een gezongen gebed de voorkeur. Het van jongs af aan bidden met ons kind, is ook van > elang voor de ouder zelf. Ouder, opvoeder zijn, moet mmers ook geleerd worden. Op deze manier kan de oud-: r leren aan de godsdienstige opvoeding gestalte te geven. - let jongste kindje van familie De Groot is enkele maanden oud. Vloeder Annet bidt zelf voor elke voeding of de Heere de spijze ivil zegenen en 'haar' kind tot Zijn kind wil maken. Wanneer Nelleke groot genoeg is om zittend in de kinderstoel te eten, /ouwt moeder Nellekes handen, sluit ze haar ogen en bidt ze hardop 'Heere, zegen deze spijze, Amen'.

's Avonds voor het slapen gaan, zingen de andere vier kinderen van het gezin De Groot 'Ik ga slapen, ik ben moe'. Gerdine (7) enArine (5) bidden daarna een vrij gebed. Moeder De Groot vraagt hen vooraf waarvoor ze gaan bidden.AlsArine niet goed meer weet wat te bidden, helpt moeder haar weer verder. Moeder laat Arjan (3) een paar eenvoudige zinnen nazeggen. Ze is verbaasd als Robert (bijna 2) daarna ook z'n handen nog weer vouwt en zegt: "Ikke ook bidde."Ze begrijpt dat hij ook aan een vrij gebed toe is.

De meeste ouders beginnen met een formuliergebed (of versje) voor de kinderen. Indien mogelijk mag het daarbij niet blijven. Onze kinderen moeten leren wat hen bezighoudt aan de Heere voor te leggen.Vanaf de leeftijd van ongeveer twee jaar kunnen we onze kinderen na het gezongen gebedje na laten zeggen wat wij in enkele zinnen voorzeggen.Vanaf ongeveer de leeftijd van vier jaar kunnen we de kinderen zelf zinnen laten formuleren.We kunnen hen helpen door vooraf te vragen waarom ze de Heere willen en moeten bidden en waarvoor ze Hemwillen danken.We zullen als ouders hierin wel moeten aanvullen en bijsturen. Ons kind zal uit zichzelf vooral om aardse goederen vragen. Dat is niet verkeerd, maar ons leven staat in het perspectief van de eeuwigheid. Soms kunnen we overigens versteld staan van wat ons kind opnoemt. Tussen de ontwikkeling van kinderen bestaan grote verschillen. De genoemde leeftijden zijn dan ook slechts richtlijnen.Voor ouders de taak om te kijken wanneer het kind waar aan toe is.Wanneer ouders merken dat het zingen van het avondgebed voor oudere kinderen een sleur dreigt te worden, is het goed om te variëren met andere versjes. Er zijn boekjes met kindergebeden. Een zeer kritische houding is daarbij echter geboden.Vaak is de inhoud niet bijbelgetrouw.Vanaf de leeftijd van ongeveer tien jaar kunnen kinderen aangeven voortaan alleen te willen bidden. Het kind voelt het dan zo dat het persoonlijk gebed niet voor mensen hoorbaar uitgesproken hoeft te worden. We mogen en moeten ons als ouders dan terugtrekken. Ons kind staat immers in een persoonlijke verhouding tot God. Dat wil niet zeggen dat het gebed niet meer bespreekbaar kan zijn...

Morgengebed 's Morgens aan tafel zingt het gezin De Groot gezamenlijk een aantal coupletten uit het morgengebed'Wij danken U barmhartig God'.Vader bidt aan tafel een vrij gebed, v/aarin hij ieder persoonlijk opdraagt. Gerdine (7) enArine (5) bidden 's morgens zonder begeleiding van de ouders op hun slaapkamer. Elk gezin heeft zo eigen gewoonten op een bepaald gebied van de opvoeding. Dat geldt ook voor familie De Groot. Doordat het gezinsgebed 's morgens een grote plaats inneemt, laten de ouders de kinderen zonder begeleiding bidden. Het ene kind zal dit wel aankunnen, het andere niet. Het is voor ouders telkens weer belangrijk te peilen of de gewoonte die in het gezin geldt ook de beste voor de kinderen is.

MaaStijdgebed In het gezin De Groot is hst de gewoonte dat 's morgens en 's avonds met het eten vader hardop voorgaat in gebed. Meestal is dat een vrij gebed. Tussen de middag gaat moeder hardop voor. Gerdine kan sinds kort het 'OnzeVader' opzeggen. Ze heeft gevraagd of zij dat mag bidden in plaats van moeder.Vader en moeder De Groot hebben hier samen over gepraat. Ze geloven niet dat het goed is om het gebed van het (plaatsvervangend) gezinshoofd na te laten. Gerdine kan en mag de plaats van vader of moeder (als priester in het gezin) niet innemen. Daarom is afgesproken dat zij bij het eten op woensdagmiddag na het gebed van moeder hardop het 'OnzeVader'mag bidden.Arine en zij hoeven dan geen kindergebed voor hereten meer te doen.

Het is goed om onze kinderen, vanaf de leeftijd van een jaar of tien of wanneer zij dat aangeven, de gelegenheid te geven om zelf aan tafel een formuliergebed te bidden. Op deze manier krijgen zij een goede voorbereiding op hun taak als volwassene. Dat kinderen in verlegenheid kunnen raken, wanneer hen dat niet geleerd wordt, blijkt wel uit het voorbeeld hieronder.

In het gezinVan Zessen wordt nooit hardop gebeden door vader of moeder. De kinderen bidden tot twaalf jaar'Heere, zegen deze spijze, om jezus'wil, Amen'.Vanaf het moment dat ze op het voortgezet onderwijs zitten, hoeven ze niet meer hardop te bidden. Henk (20) vertelt ais hij hierop terugkijkt: "lk hoorde in de kerk dat je altijd moet bidden voor je eten, ook al ben je in een niet-christelijke omgeving.Toen ik op de MTS zat, bad ik

maar gauw voor mezelf: 'Heere, zegen deze spijze, om Jezus' wil.Amen.'Andere woorden had ik niet geleerd."

Opa De Groot is ernstig ziek. Hij is opgenomen in het ziekenhuis. Gerdine bidt: "Heere, wilt U opa weer thuis brengen en helemaal beter maken."Moeder Annet neemt het gebed van Gerdine over en zegt: "Heere, als U anders wilt en opa niet meer beter wordt, wilt U dan bij hem zijn en voor hem zorgen. Mag hij bij U in de hemel komen als hij moet sterven." We moeten er alert op zijn dat een kind iets vraagt, wat wel eens niet verhoord zou kunnen worden. Als Gerdine bidt of opa weer heter mag worden en opa zou sterven, dan zou Gerdine kunnen denken dat bidden geen zin heeft, omdat het niet helpt. En daarom is het heel belangrijk wat moeder Annet deed. In een gesprek achteraf kan moeder het een en ander nog verder uitleggen.

Uitleggen Bij het Iepen bidden, hoort ook een gesprek over het gebed.Wanneer ons kind het begrijpen kan, zullen we moeten uitleggen wat bidden is. Bidden is ootmoedig vragen aan en eerbiedig praten met de Heere. Dat geeft ook al aan dat we niet kunnen volstaan met alleen het aanleren, van formuliergebeden. Naarmate de kinderen ouder worden, zullen we meer en meer vertellen overWie de Heere is. Zo leert het kind tot Wie het bidt.We zullen ook moeilijke woorden uit het (formulier)gebed moeten uitleggen, zodat de kinderen begrijpen wat ze zingen of zeggen. Ook over het gebed dat vader in het gezin heeft gebeden, kunnen we met onze kinderen praten.We kunnen bijvoorbeeld vragen waarom er met'om Jezus' wil' afgesloten wordt.We kunnen ook voor het gebed vragen voor wie we voorbede zullen doen, of na het gebed voor wie we voorbede hebben gedaan. En zo zijn er nog meer gespreksonderwerpen om onze kinderen steeds bewust te maken van wat bidden is.

Voorbeeld Behalve door onze woorden, spreken we ook door onze daden. Het afraffelen van een formuliergebed of het'even bidden' maken veel stuk. Kinderen leren bidden is een tere zaak. De hele sfeer in het gezin is daarin erg belangrijk. Sfeer en leer horen bij elkaar. De eerste en diepste godsdienstige indrukken krijgt een kind niet zozeer door de woorden, maar door het leven van de ouders en de sfeer in het gezin. Het kind moet de inhoud van de leer ervaren als werkelijkheid in het leven van de ouders. Neem het begrip eerbied. Door de eerbiedige houding van de gezinsleden tijdens het bidden, ervaart het jonge kind wat eerbied is.Wanneer een kind (onder meer uit het gebedsleven van ouders) ervaart dat er in afhankelijkheid van de Heere geleefd wordt, voelt het dat de Heere regeert.Wanneer de Heere in het geheel van het dagelijks leven wordt betrokken, komt heel het leven in een ander lichtte staan. Dan leren kinderen ook dat je altijd en overal mag bidden. Wat een verantwoordelijkheid rust er op ouders!

.M.P.C. van Hartingsveldt-Moree

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen