Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Horen depressies en geloof bij elkaar?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Horen depressies en geloof bij elkaar?

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

<br />

Op allerlei wijze krijgt de hulpverlening aan mensen die in psychische nood zitten de laatste tijd veel aandacht. De nood lijkt steeds groter te worden. Het lijkt soms wel alsof de algemene verbetering van de lichamelijke gezondheidstoestand in onze samenleving omgekeerd evenredig is aan de verslechtering van de psychische gezondheidstoestand. Daarom is het een goede zaak dat er ook in eigen kring thans hulp geboden kan worden en dat bezinning plaatsheeft. De zorg voor de zieke, ook de psychisch zieke mens, is echter niet alleen een medische zaak, maar ook een onderdeel van het pastorale werk. Op een eigen wijze hebben predikant, ouderling en diaken hier een taak. Gelukkig wordt ook door de medische hulpverleners, zeker in onze eigen kring, het belang van goede pastorale begeleiding vaak beklemtoond. Van groot belang is wel een juiste afbakening van het terrein, hoe moeilijk ook, juist hier Immers, waar is sprake van psychische en waar van geestelijke nood? De medische hulpverlener kan en mag niet de taak van de pastor overnemen. Omgekeerd evenmin. Als het goed is, vullen ze elkaar aan. Dat betekent ook dat ze naar elkaar verwijzen.

Helderheid
Met grote waardering denk ik nog altijd aan de psychiater die tegen zijn patiënt die in grote geestelijke nood was, maar tegelijk leed aan depressieve gevoelens, zei: „Ik mag je helpen op mijn terrein. En als God de hulp zegent, zul je niet alleen je depressie kunnen verwerken, maar zul je ook de vragen op geestelijk terrein in een juister licht zien. Maar bij die vragen kan ik je niet helpen. Dat is iets tussen God en jou. En daar kom ik als psychiater niet tussen." Allereerst moet er helderheid zijn over de begrippen die we hanteren. Het ontbreken daarvan kan tot grote verwarring leiden en belet ons ook het juiste zicht op de eigen taak van de hulpverlener en van de pastor Van een gevaarlijke begripsverwarring is mijns inziens sprake als het werk van de Heilige Geest in het ontdekken van zondaren niet alleen vergeleken wordt met een depressie, maar er zelfs mee geïdentificeerd wordt, zoals onlangs gebeurde op een bezinningsdag, al werd er aan toegevoegd dat niet iedere depressie een geestelijke depressie is.

Tot in de wortel
Ik wil graag de goede bedoeling honoreren die ik meen te herkennen: Het geloof is een zaak die de mens raakt tot in de wortels van z'n gevoelsleven. Als een mens gaat inleven dat hij zondaar is en voor Gods rechterstoel gedaagd wordt, trekt dat diepe sporen. Sporen die uiterlijk een beetje te vergelijken zijn met de sporen die een depressie trekt. Toch meen ik dat er een diepgaand verschil is, tot in de wortel toe. Een depressie is een ziekte, het bevindelijk leren kennen van onze ellende is een geestelijk proces, dat niets met ziekte te maken heeft. Mij ontbreekt de ruimte hier uitgebreid in te gaan op het verschil. Toch wil ik er een paar dingen van zeggen. Het diepste verschil zit in de gerichtheid van het hart van de mens. Door de zonde is de mens allereerst gericht op zichzelf en wordt hij geleid door zijn eigenliefde. Dat kan hem in conflict brengen met anderen, maar ook in conflict met zichzelf, zeker wanneer door welke oorzaak dan ook, zijn gevoelsleven ontregeld raakt. Dat kan tot een depressie leiden, waarbij gevoelens van schuld, machteloosheid en minderwaardigheid vaak een grote rol spelen.

Eigen ik
Maar hoe onwaardig en schuldig men zichzelf ook acht, men blijft gericht op het eigen ik: De juiste zelfacceptatie ontbreekt, omdat men zou willen zijn wat men niet kan zijn. Een buitensporig zelfmedelijden kan het gevolg zijn. Hoogmoedig leven voor zichzelf, desnoods ten koste van een ander, en ontmoedigd terecht komen in een depressie, het draait beide om de spil van het eigen ik, Hoe heel anders is het met iemand die door de Heere ontdekt wordt aan zichzelf. Diens hart wordt naar God gericht. Dan krijgt juist de eigenliefde een dodelijke knak en komt er van meetaf liefde tot God en tot de naaste in het hart. Dat trekt diepe sporen in het gevoelsleven. En dat kan bij sommige mensen tijdelijk ook leiden tot een depressie (soms door het ontbreken van goede pastorale zorg!). Maar dit is dan een begeleidend verschijnsel. Ook dan kan zelfmedelijden immers nog zo'n grote rol spelen: De oude mens geeft zich niet vanzelf over aan de leiding van Gods Geest! Maar dan is er toch ook altijd iets dat zo heel anders is. Dat is de nieuwe mens, die buigt onder Gods wet en hartelijk zijn rechtvaardige toorn over de zonde aanvaardt en een hartelijke droefheid kent naar God, die een onberouwelijke bekering tot gevolg heeft. Dan heeft de pastor de ruimte om te wijzen op Hem Die gekomen is om de zonde te verzoenen en om door Zijn Geest het leven te vernieuwen. Tegelijk zal hij, als er ook sprake is van depressiviteit, kunnen verwijzen naar deskundige hulp.

Radeloos
Maar een depressie op zichzelf maakt nog niet geschikt voor genade. De droefheid naar God wordt soms zo smartelijk gemist bij depressieve mensen die bezet worden door een mateloos schuldgevoel. Op het ontbreken daarvan moet in pastorale begeleiding in alle voorzichtigheid gewezen worden, niet als iets dat de mens uit zichzelf dient op te brengen, maar als iets dat de Heilige Geest werken kan en wil. Anderzijds moet voorkomen worden dat de depressieve schuldgevoelens nog geïntensiveerd worden en de patiënt gaat denken dat zijn depressie nog niet diep genoeg is, zodat hij radeloos gaat rondtasten in zichzelf. Ik heb het bovenstaande geschreven omdat ik uit eigen ervaring meen te weten dat deze zaken anders benaderd moeten worden. Maar ook omdat ik bevreesd ben dat anders wel eens het kind (een bijbelse visie op het werk van de Heilige Geest) met het badwater (een verkeerde benaming en een mogelijk verkeerde benadering) zou kunnen worden weggegooid. Waar geloof en depressiviteit kunnen wel samen gaan, maar komen uit verschillende wortels.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 22 mei 1991

Terdege | 72 Pagina's

Horen depressies en geloof bij elkaar?

Bekijk de hele uitgave van woensdag 22 mei 1991

Terdege | 72 Pagina's