Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Werken met een huiscomputer kost geld, tijd en geduld

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Werken met een huiscomputer kost geld, tijd en geduld

Leerzame hobby die pas later rendement op kan leveren

16 minuten leestijd Arcering uitzetten

De huiscomputer, die enkele jaren geleden slechts door een handjevol pioniers werd aangeschaft, is bezig aan een snelle opmars. Per jaar worden er in ons land zo'n 100.000 verkocht. Nog dit jaar zal in één op de dertien gezinnen een computer staan. Vanwaar deze belangstelling voor dit apparaat? Alleen voor de spelletjes die je ermee kunt doen of juist voor de praktische toepassingen? Terdege nam de proef op de som met een Philips thuiscomputer. Vader en drie kinderen bogen zich over toetsenbord en beeldscherm om eruit te halen wat erin zit. En dat viel mee en tegen. Conclusie: wie geen tijd heeft moet er niet aan beginnen.

Daar staat hij dan, net uitgepakt. Om me heen een enomne rommel van lege dozen en grote witte stukken piepschuim. Ik weet nu al dat ik het nooit meer zo ingepakt krijg als het hele spul weer naar meneer Philips terug moet. Ik probeer erachter te komen waar alle snoeren voor dienen. De gebruiksaanwijzing geeft gelukkig een duidelijk overzicht van de aansluitprocedure en na wat gefriemel met stekkers,,hangt" alles aan elkaar. Ik heb nu voor me staan: een toetsenbord, een beeldscherm en een cassetterecorder. Ik heb al eens opgevangen dat een computer alleen werkt als hij gevoed wordt met een bepaald programma. Dat staat dan weer op een gewone cassette die draait in een cassetterecorder. Dat klinkt allemaal erg simpel dus het lijkt me volledig verantwoord de handleiding dicht te laten en eventjes een cassette te proberen. Cassetterecorder open. . . m' n druk op de ejectknop heeft echter geen resultaat, het klepje blijft hermetisch gesloten. Om nu gelijk maar met een brievenopener te gaan wrikken is wat al te voorbarig. Dan toch maar even in de handleiding kijken. Daar stuit ik eerst op het punt,, voeding". Het blijkt dat ik maar liefst zes  batterijen aan moet schaffen om het ding aan de praatte krijgen.

Laden
Maar hoe moet nu het bandje erin? Nog eens proberen. Geen resultaat. Toch maar die brievenopener. . . nee, het zijn spullen van een ander, eerst maar batterijen kopen. Het plaatsen van deze stroombronnen lost gelijk m'n probleem op: zodra de laatste batterij in zijn holletje glijdt vliegt met een flinke tik het klepje open. De cassette kan erin. Ik kan gaan,, laden'', zoals dat in vaktermen heet. Daar ben ik tenminste net achter gekomen door toch maar eens een blik in de handleiding te werpen. Vervelend nu toch dat ik zo ongeduldig ben, ik wil altijd direct beginnen. Laat ik eerst dat aardrijkskundeprogramma even proberen, dat lijkt me erg leerzaam. Ik moet tenslotte zien te bewijzen dat een computer wel iets meer is dan een ding om louter spelletjes mee te doen. Ik doe het bandje in de recorder, geef het juiste commando in en druk op de retumtoets. . . zowaar: de zaak gaat draaien! Een groen lampje met daaronder het woord ,,dataflow" licht op. Dat ziet er veelbelovend uit. Je moet wel geduld hebben om rustig te wachten tot het bandje uitgedraaid is. Het duurt hooguit enkele minuten, maar ik zal in de loop der tijd merken datje bij het laden van elk nieuw programma je ongeduld nauwelijks kunt bedwingen, waardoor die paar minuten enorm lang lijken te duren. En dan rep ik nog niet eens van de popelende kinderen om me heen.

Vragen genoeg
Wat kun je nu doen met zo' n ding, heb j e er wel wat aan? was mijn argwanende instelling toen ik besloot de proef op de som te nemen. Dat er meer dan voldoende spelletjes te koop zijn was me bekend. Maar heeft pa ook nog wat aan zijn investering van al gauw zo'n anderhalf duizend gulden als de kinderen uitgespeeld zijn? En zou het waar zijn dat moeder haar boodschappenbriefje in de toekomst in de computer op gaat slaan en haar recepten met een achteloos gebaar van de printer scheurt? Kortom, is een thuiscomputer alleen maar leuk als aangename tijdverdrijver of wordt hij straks bijna onmisbaar als praktische hulp in de gezinshuishouding? Of, ook een veel gebruikt argument, loopje als volwassene-in-wording straks op school en bij sollicitaties hopeloos achter als je niet vanaf je vierde jaar vertrouwd bent geraakt met toetsenbord en beeldscherm? Vragen genoeg. Ik heb niet alle antwoorden kunnen vinden tijdens mijn ontspannende en meer serieuze omgang met m'n VG-8020, maar ik ben er wel een hoop wijzer van geworden.

Programmeren
Hiervoor vertelde ik al iets van de spellefles die met de computer gespeeld kunnen worden. Ik ga daar nu niet verderop in. In een apart verhaal bespreek ik straks een aantal cassettes, zowel met spelletjes, als met meer praktische of educatieve programma's. Op die cassettes staat bepaalde informatie die tijdens het laden door de computer in zijn werkgeheugen wordt opgeslagen. Is dit gebeurd dan kan er gespeeld, gewerkt of geleerd worden. Een programma kost altijd minimaal twee tientjes en vaak nog heel wat meer. Het is echter ook mogelijk zelf een programma te schrijven. Dat is niet alleen veel goedkoper, maar ook veel leuker. Ik dorst me daar de eerste weken nog niet aan te wagen, maar toen ik eenmaal aan het proberen ging bleek het erg mee te vallen. Het is zelfs zo eenvoudig dat mijn zoon van tien al heel snel zelfstandig aan het programmeren sloeg! Goed, het waren wel geen ingewikkelde verzinsels, maar het principe had hij gauw door.

Vaste regels
Het programmeren gebeurt in een bepaalde taal met vaste regels en commando's. Wie zondigt tegen deze regels zal zijn programma niet draaiend krijgen, maar wie logisch denkt en stap voor stap werkt zal er meestal wel uitkomen. Philips levert bij de computer een boekje met 155 instructies in MSX-basic, de taal waarmee de computer werkt.

Tijd en geduld
Iemand die het programmeren eenmaal onder de knie heeft kan in principe elk programma schrijven dat hij wil. Er zijn wel enkele belangrijke voorwaarden aan verbonden: je moet logisch kunnen denken en je moet beschikken over een flinke dosis tijd en nog meer geduld. Hoe langer ik met de computer omging, hoe meer ik ontdekte dat dat geldt voor de hele computerhobby. Het ligt anders als je alleen maar kant-en-klare programmatuur koopt en daarmee aan het werk gaat, maar ook dan zul je in het begin er heel wat tijd en geduld in moeten steken, naast het nodige geld natuurlijk. Kun je er eenmaal vlot mee omgaan dan kan de computer tijdbesparend werken, maar vaak bedenk je dan weer opnieuw toepassingen die toch weer extra tijd kosten. Tijdens het laden verschijnt soms de mededeling ,,load error" op het scherm, een ladingsfout. Dan zit er niets anders op dan de band terug te spoelen en opnieuw te laden. En ook dat kost weer tijd en geduld. Wie zelf een programma heeft geschreven en dat wil bewaren, zal dat vanuit het werkgeheugen van de computer op een bandje moet zetten. Dit heet, ,saven''. Ook dan moetje maar weer hopen dat het goed gaat, anders zal het opnieuw moeten gebeuren. Dat gedoe met bandjes is helaas elke keer weer nodig, want zodra de computer uitgeschakeld wordt is het werkgeheugen leeg. Het geheugen van een huiscomputer kan bovendien slechts één programma tegelijk bevatten, dus als je even genoeg hebt van spelletje 1 en je wilt spelletje 2 gaan doen dan moetje dat laatste spel eerst laden, waardoor 1 uit het geheugen verdwijnt. Wil je na een half uurtje toch spel 1 weer gaan doen dan zul je dat opnieuw moeten laden. Het duurt allemaal niet zo lang, 2-5 minuten per spellading, maar toch blijft het irriteren, zeker als het laden nog een keer fout gaat ook. Dit bleek in het gezin Boer zo goed bekend te zijn dat mij n zoon van drie (!) zei toen ik alleen het beeldscherm uitschakelde: ,,De computer mag niet uit hè?". ,,Neenee", zei ik haastig. ,,Dat moetje alles weer opnieuw laden hè?", merkte hij begrijpend op. . .

Disk drive
Vanzelfsprekend heeft de techniek wel een oplossing voor het ladingsprobleem. Behalve via een cassetterecorder kun je ook laden vanuit een disk drive, vrij vertaald een,,schijfaandrijver". De programma's staan in dat geval niet op een cassettebandje, maar op zogenaamde, ,floppydisks", platte schijven in een speciaal hoesje. Het laden van programma's die op schijf staan is een kwestie van seconden in plaats van minuten. Waarom koopt dan niet iedereen zo'n ding in plaats van een cassetterecorder? Heel eenvoudig, er zit een prijsverschil tussen van zo'n achthonderd gulden. . . Daar komt nog bij dat de meeste kant-en-klare programma's wel op cassette verkrijgbaar zijn, maar lang niet altijd eveneens op schijf. Net zoals dat bij de bandjes het geval is zijn er ook lege schijven te koop, waarop zelfgemaakte programma's bewaard kunnen worden. Het,,saven" opschijf gaat razendsnel, evenals het opzoeken van een bepaald programma. Als een cassette meer dan één programma bevat moetje aan de hand van de tellerstand de juiste plaats opzoeken en dan laden. De disk-drive zoekt zelf, na het intikken van de naam, het juiste programma en laadt dat in enkele seconden. Er is nog een derde manier om snel met een programma aan de slag te kunnen. De VG-8020 heeft twee sleuven waar zogenaamde ,,rom-packs" ingestoken kunnen worden. Op zo' n insteekmodule staat een compleet programma, waarmee onmiddellijk gewerkt kan worden. Het wordt dus niet geladen, maar blijft in de sleuf zitten zolang dat nodig is voor het gebruik. Vooral als de computer als typemachine wordt gebruikt (daar is een speciaal tekstverwerkingsprogramma voor nodig) is een printer onmisbaar. Alles wat op het beeldscherm aan tekst zichtbaar is of gemaakt kan worden, drukt hij netjes af op gewoon papier of op speciale kettingformulieren.

Muziek
Wat kun je nog meer met de thuiscomputer doen? Wat dacht u van muziek maken? Daar is geen speciaal programma voor nodig, het commando ,,PLAY", gevolgd door wat letters levert al een acceptabel wijsje op. De toets a staat voor muzieknoot a, de b voor de b, enz. De Philips-computer heeft een driestemmige toongenerator van acht octaven. Toch al met al een omslachtige manier van musiceren. Tekenen is ook mogelijk met de computer. Lijnen, cirkels, grafieken, diagrammen, al of niet in kleur, het kan allemaal. Maar ook nu geldt weer; steek er eerst een hoop tijd en geduld in (of een kant-en-klaar programma) voordatje resultaat verwacht.

Spelletjes
Het wordt denk ik tijd dat ik eens stop met alleriei technische opsommigen, en naar de praktijk terugkeer. Wat kun je nu in een gezin met een computer doen? De toepassingen zijn in drie categorieën te verdelen: ontspannend, leerzaam en praktisch. In de ontspannende sfeer zijn er volop spelletjes te koop, die echter vaak het uitschakelen van de een of andere tegenstander als thema hebben. Er zijn ook wat vriendelijker vormen, zoals het redden van drenkelingen of het vliegen in een Boeing. Daarover later meer. Behendigheidsspelletjes zijn ook zeer geliefd: het opvangen van bepaalde dingen, tennissen, een muis insluiten in zo kort mogelijke tijd, autorace, enz.

Educatief
In het leerzame of educatieve genre komt er, net als op spelgebied, steeds meer MSX-programmatuur beschikbaar. Aardrijkskunde, rekenen, wiskunde, het is allemaal via de computer te leren. Ik meende zelf wel een programma te kunnen ontwerpen om mijn zoon van zeven de tafels te leren. Nadat ik na enkele uren zwoegen met een verhit gezicht mijn vrouw verheugd vertelde dat het gelukt was, zei ze koel: ,,In die tijd had je Martijn zelf alle tafels kunnen leren. Dat lijkt me wel zo gezellig." Beschaamd boog ik het hoofd. De teleurstelling werd nog groter toen mijn zoon na een goed kwartier op het programma uitgekeken was en vrolijk buiten ging spelen. Maar de voldoening over het zelfgeschreven programma bleef! Gelukkig hebben mijn kinderen voor de aardrijkskundeprogramma's meer belangstelling en spelenderwijs doen ze daarmee toch heel wat topografische kennis op. Het omgaan met computers als zodanig acht ik op zich een belangrijk aspect. In een maatschappij die in toenemende mate geautomatiseerd raakt is het beslist een voordeel als je al op jeugdige leeftijd met elektronische apparatuur geconfronteerd wordt, zij het dan op speelse wijze. Het is niet voor niets dat op steeds meer scholen de computer zijn intrede doet.

Praktisch
Tot slot dan het praktische nut van de huiscomputer. Dat een redacteur heel veel gemak kan hebben van een elektronische typemachine thuis zal duidelijk zijn. Ook mensen met een ander beroep waarvoor veel geschreven moet worden zullen veel met zo'n apparaat kunnen doen. Er zijn verder programma's te koop die het mogelijk maken een naam- en adreslijst in de computer in te voeren, waarna door intoetsen van de naam alle gegevens in één keer zichtbaar worden. Je kunt de gezinsfinanciën bijhouden; moet het belastingbiljet ingevuld worden dan rollen er vrij gemakkelijk alleriei handige gegevens uit de computer. Wil je weten watje per maand aan bepaalde posten uitgeeft dan rekent hij dat even uit, mits. . . je altijd alle uitgaven wel intoetst en de juiste rubriek aangeeft! Een huisvrouw kan haar recepten op cassette of schijf opslaan en makkelijk weer terugvinden, maar doet ze het ook? De penningmeester van de schoolvereniging kan, evenals de secretaris, heel veel gemak hebben van een huiscomputer; voorzien van het juiste programma levert hij moeiteloos alle gevraagde financiële overzichten, ledenlijsten op alfabet, per plaats of per straat, enz. Maar de secretaris zal wel eerst al de gegevens over zijn leden in moeten voeren. Heeft hij deze klus eenmaal achter de rug dan zal hij waarschijnlijk verbaasd staan over het gemak dat de computer hem biedt: in één keer een lijst met alle leden die nog niet betaald hebben, een uurtje printen en hij heeft alle adressen op een plaketiket om het verenigingsblad te versturen, enz.

Hobby's
Een boekenliefhebber kan al zijn boeken intikken en bijhouden wat hij aan wie uitleent, wanneer hij welk boek voor welke prijs kocht, en dergelijke gegevens meer. Een muziekliefhebber kan titel en componist van al zijn muziekstukken die hij op band of plaat heeft staan in de computer opslaan en daarna snel opzoeken waar wat staat. In principe kan elk kaartsysteem vervangen worden door opslag in de computer. En dat brengt nu juist het meeste werk mee: alle gegevens moeten eerst ingevoerd worden.

Onmisbaar?
Wie bereid is in de aanloopfase er veel tijd in te steken zal later alleen maar gemak hebben van zijn keuze. Er is wel een belangrijke voorwaarde: er moet voldoende ruimte zijn voor computer, beeldscherm en andere apparatuur. Het is zelfs mogelijk dat we overeen aantal jaren niet meer buiten een huiscomputer kunnen, dat we bijna verplicht zijn hem aan te schaffen. Reeds nu is het mogelijk via het beeldscherm bestellingen te doen bij postorderbedrijven of vakantiereizen te reserveren. Experimenten met elektronisch betalen lopen al enige tijd. Misschien is een computer straks net zo onmisbaar als nu een giroof bankrekening. Zover is het nog niet, maar het lijkt in ieder geval niet verstandig deze ontwikkelingen maar over ons heen te laten komen, zonder enige bezinning.

Verslaving
Zitten er principiële kanten aan het huidige gebruik van een huiscomputer? Ja, maar niet meer dan aan het lezen van boeken of het beluisteren van muziek. In het apparaat zelf zit geen kwaad, net zo min als er in een tv-toestel op zich verborgen verieiders verscholen zitten. Natuurlijk zijn er computerprogramma's te koop die de toets der bijbelse kritiek niet kunnen doorstaan. Natuurlijk bestaat het gevaar dat iemand zich zo verwoed op zijn computerhobby stort dat hij alles om zich heen vergeet en ook op zondag niet van het apparaat af kan blijven. Is er verschil met lezen of andere hobby's? Als u geen tv bezit en u wilt toch een computer aanschaffen dan moet u daar een monitor (beeldscherm) bij kopen. Daarmee zijn echter geen televisiebeelden te ontvangen. Het argument dat iemand met een huiscomputer een tv in huis haalt gaat dus niet op. Het gevaar van verslaving is zeker aanwezig. Wie zich vastbijt in een programma kan in de verieiding komen daarvoor uren nachtrust op te offeren. In het gunstigste geval zal de gezelligheid in de huiskamer en de sfeer in het gezin eronder lijden. Men spreekt niet voor niets over ,,computerweduwen", vrouwen die hun man haast nooit meer spreken omdat hij elk vrij ogenblik achter het scherm zit. Gelukkig zijn dit natuuriijk uitzonderingen, die de regel van normaal nuttig gebruik bevestigen. Ik kan u wel vertellen dat ik met mijn zoon van tien heel wat gezellige ogenblikken achter de computer heb doorgebracht en dat wij elkaar op volwassen wijze de hand schudden als een bepaald trucje gelukt was. Zoiets schept een band, waar moeder niet van weet.

Wat is MSX?
MSX betekent IVlicrosoft Extended Basic. Dat is een bepaalde taal waarmee de computer werkt, ontwikkeld door Microsoft. Alle programma's die voor MSX geschikt zijn draaien op elke MSX-computer, ongeacht het merk. Tot voor kort was het zo dat elk merk zijn eigen programma's had, onderling verwisselen was uitgesloten. Dat gold ook voor alle randapparatuur als disk drive en printer. MSX doorbreekt deze beperking, maar hef is bepaald niet zo dat merken als Commodore en Sinclair (die niet met dit systeem werken) zich door MSX laten verdringen. De strijd om de huiscomputermarkt is nog volop gaande en de deskundigen zijn het er nog lang niet over eens of MSX het eenheidssysteem van de toekomst zal worden. Feit is wel dat er naast Philips ook grote Japanse merken met een MSXcomputer zijn gekomen en dat er in snel tempo software (programmatuur) voor MSX bijkomt.

Wat hebt u nodig?
Het minimumpakket bestaat uit de computer zelf, een tv-toestel of losse monitor en een cassetterecorder. Voor het schrijven van dit verhaal maakte ik gebruik van een Philips MSX-computer, de VG-8020. Bij V&D en Dixons is deze computer te koop met cassetterecorder en een bandje met programma's voor een kleine negenhonderd gulden. Het type VG-8010 is wat eenvoudiger, vooral wat het toetsenbord betreft, en komt als startpakket op bijna zeshonderd gulden. U moet in beide gevallen wel een monitor kopen of een tv-toestel gebruiken, indien aanwezig. In zwart-wit (eigenlijk groen-wit of amber) kost een Philips monitor ca. ƒ 450,-, in kleur ruim duizend gulden. Voor wie het direct groots op wil zetten: een disk drive komt op elfhonderd gulden, printers zijn te koop vanaf ƒ 450,-, Het zal de liefhebbers waarschijnlijk bekend zijn, maar voor de volledigheid vermeld ik het er even bij: de VG-8020 heeft een werkgeheugen (RAM) van 64 Kbyte, de VG-8010 32 Kbyte, Met meer technische gegevens zal ik u niet vermoeien, uw leverancier vertelt er graag meer over. De Philips-computer is niet de goedkoopste van de MSXcomputers die momenteel verkrijgbaar zijn, maar qua uitvoering van het toetsenbord ziet hij er degelijk en duurzaam uit. Vooral de VG-8020 is een fraai ogend en prettig te bedienen apparaat. Zijn opvolger- de Philips MSX2- is inmiddels al te koop. Deze is o.a. voorzien van een ingebouwde disk drive en kost zo'n ƒ 1800,-. Dat wil echter niet zeggen dat de VG-8020, die tot de MSX1 -lijn behoort, daardoor in één klap verouderd is.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 16 april 1986

Terdege | 64 Pagina's

Werken met een huiscomputer kost geld, tijd en geduld

Bekijk de hele uitgave van woensdag 16 april 1986

Terdege | 64 Pagina's