IJsvogels aan het werk

Vogels met veel blauw in hun verenkleed zijn er niet zoveel in Nederland. Natuurlijk, een Vlaamse gaai heeft een paar opvallende blauwe veertjes. En een pimpelmees heeft naast geel en wit ook prachtige blauwe kleurtjes. Soms doet de naam vermoeden dat een vogel veel blauw heeft, zoals bij de blauwe reiger, maar is dat toch niet juist. Deze vogel is grijs!
Er is eigenlijk maar één vogel die echt blauw is en dat is de ijsvogel. Mede om zijn oranje borst en compacte bouw behoort hij tot het mooiste wat je op vogelgebied in Nederland kunt tegenkomen. De kans daarop is het grootst als er een paar zachte winters zijn geweest, want als het echt gaat vriezen, gaan er heel veel ijsvogels dood.
Wil je een kans maken op zon ontmoeting, dan moet je in de buurt van stromend water zijn, want ijsvogels leven uitsluitend van visjes. Daar kun je ze dan in alle seizoenen tegenkomen.

Visje
Het is vroeg in het voorjaar, ongeveer half maart. De jachtopzichter zet me met de boot af op een soort eilandje. Hij brengt me bij een hutje vlak langs het water. Er zijn wat overhangende takken, waar af en toe ijsvogeltjes op komen zitten. Ongeveer honderd meter bij mijn kleine, ongemakkelijke zitplaats vandaan zijn ze begonnen met het maken van een gaatje in een steile oever. Daar moet hun nestje komen.
Ze zijn er vroeg bij. In deze tijd van het jaar kan het nog koud zijn, maar die blauwe vogeltjes trekken zich daar helemaal niets van aan. Vooral het mannetje graaft veel.
Af en toe komt hij op de tak voor me zitten en dan kan ik het zand aan zn snavel zien zitten. De kleur van zijn snavel is zwart, in tegenstelling tot die van zijn vrouwtje. Haar ondersnavel is roodachtig. Hij moet haar overtuigen van de juiste keuze van het gat dat hij bezig is te maken. Regelmatig inspecteert zij zijn vorderingen. Als zij uiteindelijk akkoord gaat met de plek, dan moeten ze samen voor nakomelingen gaan zorgen.
Ineens zit hij voor me met een visje in zijn snavel. Hij slikt dat visje niet door, maar plaatst het zo in zijn snavel, dat hij het haar kan aanbieden. En ineens zit zij naast hem op de tak. Maar voordat hij haar het visje kan aanbieden, duikt ze plotseling loodrecht naar beneden en vangt ze zelf een visje. Hij zit er wat beteuterd naar te kijken, maar ze slikt haar visje snel in en dan lust ze best nog een hapje. Ze moet immers beginnen met het leggen van ongeveer vijf eitjes en dus kan ze best wat extra voedsel gebruiken.
Het is toch wel heel bijzonder dat dat allemaal vlak voor mijn neus gebeurt en ik voel me een bevoorrecht mens.

Weggejaagd
Een paar weken later zit ik weer in hetzelfde, goed gecamoufleerde schuilplaatsje. Het paartje heeft met succes een broedsel met jongen grootgebracht en die zijn nu net uitgevlogen. Het hele stel blijft nog in de buurt van het nest en de jongen zijn voor hun visjes nog afhankelijk van de oudervogels. Die zijn dus nog steeds erg in de weer om al die opgroeiende jongen van vis te voorzien. Een geweldige inspanning.
Op een gegeven moment zit het vrouwtje voor me op de tak. Ze duikt en vangt een visje. Voor ze weg kan vliegen, zit er een jong naast haar op de tak. Het visje in haar snavel leeft nog en het arme diertje spartelt. Juist dat bewegen is voor haar een impuls om het visje hard op de tak te slaan. Als het diertje na de klap nog beweegt, haalt ze opnieuw uit en dat gaat door tot het diertje niet meer beweegt.
Al die tijd zit het jong met geopende snavel te wachten. Zij voert dat grote jong en vliegt daarna ogenblikkelijk weer weg. Het kind weer achter haar aan. Wat worden die oudervogels opgejaagd door hun kroost.
Eens moet dat jonge spul het echter zelf zien te redden. Dan worden ze door pa en ma weggejaagd uit hun territorium en dan moeten ze zelf in staat zijn om visjes te vangen. Het ouderpaar gaat direct aan een nieuw broedgeval beginnen.

Drie broedsels
Als het meezit komen de volwassen vogels tot drie broedsels per seizoen. Maar dan mag er geen tegenslag zijn. Al die jonge aanwas is nodig, want als er echt een strenge winter volgt, redt een groot deel van onze fraaie ijsvogels het niet. Daar waar het water dichtvriest, kunnen ze immers niet meer bij hun voedsel komen. Het volgende voorjaar zijn er dan bijna geen broedende ijsvogeltjes. Dat lijkt erg, maar als er een paar zachte winters volgen en ze hebben veel jongen per broedseizoen, dan is het gelukkig niet bijzonder dat je weer af en toe zon schitterende blauwe flits boven het water ziet scheren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen