Brieven over belangen van Kerk en Staat

Waarde Vriend!

Als ge dezen ontvangt, zal D. V. slechts enkele dagen daarna onze synode te Leeuwarden vergaderd zijn. Zooals gij weet, zal maandag 17 Aug. die vergadering met voorafgaande inleidingsrede aanvangen, om den daaraanvolgenden dag hare werkzaamheden te beginnen. Dat meer dan ooit veler aandacht op den thans te houden synode gevestigd is, behoef ik nauwlijks te herinneren. Ieder weet, hoe onder meer de zoogenaamde „Vereenigingskwestie” aan de orde komt. Een onderwerp, waarover drie jaar lang zooveel gesproken en geschreven is, en waarmede de belangen van elke plaatselijke gemeente en die van ieder lidmaat der kerk zoo nauw betrokken zijn, moet aller belangstelling verlevendigen. Drieërlei openbaring hebben we onder ons volk sinds lang waargenomen. Vooreerst een zekere ongevoeligheid, waar de gedachte in uitgesproken wordt, had men al dat geschrijf en gepraat maar voorkomen, door het onderhavige onderwerp stil te laten rusten, nadat ‘ meer dan genoeg is gebleken, dat er twee beginselen aan ‘t woord zijn, welke toch geen van beiden getoond hebben tot verandering als zoodanig bereid te zijn. Ten 2de een toenemend verlangen bij anderen naar vereeniging, waaronder sommigen zoover gaan, dat zij vereenigen willen tot eiken prijs. Een derde groep, zoo onder Doleerenden als Christ. Gereformeerden toont zich ongerust, dat door invloed van enkele personen iets tot stand zal komen, wat allerlei scheuring en verdeeldheid, inplaats van te heelen, zeer zal doen toenemen.
Hierbij kan nog genoemd een zekere achterhoede, onder beide kerkelijke corporatiën gevonden, welke zich vrij sterk heelt uitgesproken, dat de Doleerende partij Doleerend, en de Christelijk Gereformeerde, Christelijk Gereformeerd wenscht te blijven, ook al zouden anderen combineeren.
Gij ziet hieruit, mijn vriend! voor welk een moeielijke en gewichtige zaak onze synode komt te staan.
Moge er in de gemeenten veel en ernstig gebeden worden, dat de Heere met Zijnen Geest en genade die Vergadering moge leiden in en tot hetgeen Hem welbehagelijk is.
Actie, zegt het spreekwoord, werkt reactie.
Zoo hoorde ik dezer dagen, dat men naar aanleiding van een zeker petitionement, een contra petitie wilde in ‘t leven roepen. Ik voor mij heb daaraan geene behoefte en ik hoop, dat niet één Christ. Gereformeerde zoo iets op touw zal zetten. Wie zoo iets omtrent een zoo hoog belang van Christus kerk beginsel noemt, dien laat ik gaarne dit beginsel houden. Hoe ik over de zaak zelf denk, weet ge. Naar vereeniging niet slechts met doleerende, maar ook met Ned. Herv. en Oud Geref. broederen dorstmijn hart. Maar nooit en nimmer verlang ik vereeniging, met wie ook, waarbij de daden Gods, in onze geschiedenis geopenbaard, verloochend moeten worden. Of men mij hierom smaalt of prijst, is mij hetzelfde. De Heere kent mijn hart en weet mijne bedoelingen. Kerkelijk en kerkistisch zijn voor mij altijd twee.
Op staatkundig gebied leven we in Nederland op dit oogenblik evenzeer in het onzekere als op kerkelijk terrein. Het blijft vooralsnog slechts bij allerlei geruchten omtrent de vraag, wie als Ministers in de Nieuwe Kamer zullen optreden. De toestand, waarvoor onze beminde Koningin Regentes geplaatst is, is hoogst moeielijk. Ministers komen en gaan i maar ‘t Hoofd van den staat blijft. Op ‘t gebied van wetgeving maakt de meerderheid in de Staten-Generaal haar verordeningen, en ‘t hoofd van den Staat is schier zedelijk gedwongen elk wetsvoorstel te bekrachtigen. Nu moet men een weerhaan gelijk zijn, om even gemakkelijk wetten van revolutionaire als van antirevolutionaire strekking te kunnen onderteekenen. Denk U dan dat Domela Nieuwenhuis, de hoofdleider der Socialisten, eene koning was en Dr. A. Kuyper Minister van Eeredienst, en dat D. N. de wetten, door K. voorgelegd, moest onderteekenen, welk eene verhouding zou dit zijn?! Zeg nu niet, dat de eerste geen koning zou kunnen zijn, omdat de Socialisten tegen het koningschap zijn, en dat Dr. K. geen Minister van Eeredienst zou kunnen zijn, om de eenvoudige reden, dat wij geen afzonderlijk departement voor Eeredienst meer bezitten.
Ik spreek slechts bij vergelijking, om aan te toonen welke moraal ei’ in steekt, dat volgens ons huidig parlementair stelsel, het hoofd van den Staat, bij elke verandering in den stand der partijen, hoofd en hart moet omdraaien naar die zijde waar de meerderheid is.
Dit is de wijsheid van de 19e eeuwsche politiek!
En wij hebben haar wel te onderscheiden van hetgeen de Heilige Schrift leert, nl., dat de vreeze des Heeren het beginsel is der ware wetenschap.
Gave God, dat dit door ons volk meer geloofd en betracht werd!

Met broedergroete,
t. t.

P.S. Bij het sluiten van mijn brief, verneem ik uit het „Handelsblad” dat zeer spoedig de vorming van een liberaal Ministerie verwacht kan worden, waarin de heeren Van Tienhoven, van Amsterdam en Tak van Poortvliet zitting zullen nemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen