Uit de literatuur

Als de ziele luistert...

Als de ziele luistert spreekt het al een taal dat leeft, 't lijzigste " gefluister ook een taal en teeken heeft: blaren van de boomen kouten ^^ met malkaar gezwind, baren in de stroomen klappen ^' luide en welgezind, wind en wee en wolken, wegelen ^^ van Gods heiligen voet, talen en vertolken 't diep gedoken Woord zoo zoet... als de ziele luistert!

Guido Gezelle

" zachtste ^* praten ^* idem "* verkleinwoord van: wegen

Kunnen we nog luisteren, lezer(es)? Of hebben we dat allang afgeleerd? Weet u dat luisteren een kunst is? Voorwaarde voor goed luisteren is stilte. En juist daaraan mankeert het in onze maatschappij maar al te zeer. Er is buitens - en binnenshuis vaak een overmaat van geluidshinder! Let eens op hoeveel mensen het luisteren verleerd zijn; ze "nemen" het woord, te pas en te onpas; vallen een spreker in de rede en luisteren in 't geheel niet naar wat er gezegd wordt.

In ons gedicht gaat het over een heel speciaal soort luisteren: het luisteren naar en in de natuur. En dan valt ons op dat Gezelle het niet heeft over de vogelenzang waarnaar hij zo graag luisterde, nee, hij bedoelt hier het simpelweg luisteren naar de minst opvallende natuurgeluiden: het lijzigste gefluister, d.w.z. de zachtste geluiden. Maar dat niet alleen. De dichter bedoelt hier een luisteren met de ziel, d.w.z. een door God geschonken eerbied en liefde voor Zijn Schepping: y4/i de ziele luistert. Met deze regel begint en eindigt het gedicht. Begin en eind sluiten als een cirkel, een cyclus. We spreken dan ook van een cyclisch gedicht.

Gezelle maakt dus onderscheid tussen het gewone luisteren en het luis­ teren met de ziel. Het laatste vindt hij het belangrijkst. Waarom? Wel, dan horen we in het veelstemmig koor van de natuur de stem van Hem, de Schepper van hemel en aarde. Hem zijn de winden immers gehoorzaam? Hij regeert tot in de kleinste bijzonderheden al wat beweegt en leeft!

Uit het gedicht spreekt dan ook grote eerbied voor het geschapene, meteen al aan het begin. Het is alsof hij met die eerste regel {als de ziele luistert) tot stilte en aandacht wil opwekken. Vervolgens vat hij in één zin alles samen. Die ene zin vormt het hele gedicht! Gezelle is zo onder de indruk van die machtige natuur, uit Gods hand voortgekomen, dat hij als het ware in één adem alles wil opnoemen.

Het gedicht munt uit door klankenschoonheid en ritme. Ik wijs slechts op: faal en teeken heeft, èlaren van de èoomen, bsxen in de stroomen. Bijzonder fraai en heel eerbiedig klinken de regels:

wind en wee en wolken, wegelen van Gods heiligen voet, falen en vertolken

't t^iep ge< /oken Woord zoo zoet... Alleen als de Heere onze ziel geeft te luisteren, zullen we 't diep gedoken, d.w.z. verborgen Woord van God, herkennen en bewonderen: als de ziele luistert! Het is niet toevallig dat achter de laatste regel een uitroepteken staat. Het geldt als een klemmende waarschuwing dat alleen de Heere dit luisteren ons schenken kan.

Gouda, - ^

J. Koppejan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen