Het Gebed des Heeren

GEESTELIJK LEVEN

Bidden in de Bijbel

Er wordt in de Bijbel geweldig veel gebeden. Denk alleen al maar eens aan de cultus of eredienst in de tijd van het Oude Testament. Maar niet minder centraal is de rol van het gebed in de samenkomsten van de christelijke gemeente in het Nieuwe Testament. Behalve van gebeden in gemeenschappelijk verband weet de Bijbel ook van het persoonlijke gebed. Vele persoonlijke gebeden, zowel van gelovigen uit het Oude als uit het Nieuwe Testament, zijn voor ons in de Schrift bewaard. Wie wat thuis is in de psalmen van Israël, weet wel dat het Psalmboek eigenlijk één groot gebedenboek is. De hebreeuwse titel tehillim = gebeden geeft dat ook treffend aan.

De reden dat we de Bijbel met recht een boek van het gebed mogen noemen heeft te maken met de unieke wijze waarop God en het door Hem uitverkoren volk met elkaar in relatie staan: die van het genadeverbond. God heeft Zelf dit verbond opgericht. Het is niet beperkt tot de tijd van het Oude Testament, maar loopt ook in het Nieuwe Testament door. In het Nieuwe Testament zelfs nog rijker en dieper in z'n ontvouwing dan in het Oude. Als volk van het verbond mag Gods volk zich daarom vol verwachting naar God toewenden, op vertrouwelijke wijze met Hem spreken, Hem zelfs Vader noemen, bij Hem op Zijn beloften ootmoedig pleiten, een horend oor en een ontfermend hart bij Hem weten en op Zijn verhoring hopen. Wie bidden wil leren moet daarom naar het Woord luisteren. In het Woord hoort hij de stem van een keur aan bidders. Zij roepen hem toe om hen in het gebed te volgen, want de God tot Wie zij bidden is de heilige en almachtige God. Op Hem mogen zondaren een dringend beroep doen. Ja, op vele plaatsen in de Schrift ontmoet hij bidders, die hem willen leren dat het in het gebed tot God er heel persoonlijk aan toe kan en mag, ja zelfs moet gaan. Want de God van de Bijbel is Persoon en wel in de volle zin van het woord. Hij wil op de wijze van een persoonlijke relatie met de mensenkinderen omgaan en trekt heel persoonlijk hun lot aan. De bidder kan in deze zo ongedachte en wondere relatie ook volledig op God aan, want naar het ontwijfelbaar getuigenis van de Heilige Schrift is God geheel en al betrouwbaar. Hij is trouw aan het Woord waarop de bidder zich beroept. Bidders in het Oude en Nieuwe Testament zijn voor ons ook in dit opzicht een wolk van betrouwbare getuigen. Zij hebben allen biddend wat aan God opgedaan. Bijbels gezien heeft bidden dus goede zin. De bidder, zo leert ons het doorlopend getuigenis van de Heilige Schrift, hoeft niet te vrezen dat z'n gebed in het niets verdwijnt, want God is de grote Hoorder van de gebeden. Het is daarom goed te begrijpen, dat door heel de Bijbel heen het gebed tot God - in het Nieuwe Testament ook tot de Heere Jezus - een centrale plaats inneemt.

Soorten gebeden in de Bijbel

Wanneer we de gebeden in de Bijbel met elkaar vergelijken, doet zich aan ons een rijke variëteit aan gebeden voor. Bidden gebeurt in de meest uiteenlopende situaties. Hier staat het water van verdrukking de bidder tot aan de lippen, ginds mag hij vrolijk zingen van Gods wondervolle uitreddingen. Dat geeft aan de verschillende gebeden een eigen kleur. Dat het gebed zo gevarieerd is, ligt, gelet op de grondgedachte dat bidden een gesprek met God is, ook wel voor de hand. In een gesprek kan immers allerlei aan de orde komen. En omdat God Persoon is, zo zagen we, kan het in het gebed er heel persoonlijk aan toegaan.

Wanneer we tot een indeling van de gebeden willen komen, moeten we wel bedenken dat in één en hetzelfde gebed verschillende gebedsuitingen aan de orde kunnen komen. Het Onze Vader bijvoorbeeld is daar een goed voorbeeld van. Toch mogen we wel zeggen dat in de diverse gebeden de accenten nogal verschillend kunnen liggen. Er zijn gebeden die we met de term smeekgebed kunnen aanduiden. In een smeekgebed brengt de bidder zijn persoonlijke nood voor God. Hij smeekt God om hulp en uitkomst. Gezien de vaak moeilijke levensomstandigheden waarin de gelovigen verkeren is het niet verwonderlijk dat het smeekgebed een centrale plaats in het gebedsleven heeft. De zondebelijdenis is een andere belangrijke uiting van het gebed. Daarin belijdt de bidder vooral persoonlijke zonden aan de Heere, maar hij kan dat ook uitbreiden tot een belijden van de zonden van zijn volk waarmee hij zich één weet. Juist de mens die zich zondaar weet voor God zal dit type gebed niet kunnen missen. We mogen vervolgens ook niet de voorbede vergeten. In de voorbede richt de bidder z'n aandacht vooral op de nood en op het welzijn van anderen. Ze strekt zich zelfs uit tot de vijanden van de bidder. Nauw verbonden met deze verschillende vormen van gebed is het eveneens in de Bijbel veel voorkomende dankgebed. In het dankgebed brengt de bidder de Heere dank voor de geschonken zonde vergeving, voor een bewezen uitredding tot de nood of voor het ontvangen van allerlei andere onverdiende zegeningen. Tenslotte noemen we nog de lofprijzing of aanbidding. Het bijzondere daarvan is dat de bidder zich niet tot God wendt om Hem een bepaalde nooddruft van hemzelf of anderen voor te leggen of om God dank te zeggen voor de gebedsverhoring, maar dat hij God prijst en aanbidt om Wie God Zélf is. Dan gaat het hem primair om de Gever van alle goede gaven.

We wezen er zojuist al op dat verschillende aspecten van het gebed soms in één gebed worden samengevlochten. Vele gebeden in de psalmen bijvoor- beeld laten dat zien. Hoogten en diepten, smeken en dankzeggen, loven en prijzen liggen soms dicht bij elkaar. We zullen bij de bespreking van het Onze Vader zien, dat in dit ons door Christus Zelf gegeven gebed bovengenoemde aspecten op volmaakte wijze met elkaar zijn verbonden. Heel het gebedsleven wordt daarmee door het Onze Vader omvat.

Uit het bovenstaande mogen we concluderen dat er geen levenssituatie is waarin het ons aan een passend gebed zou moeten ontbreken. Overal en altijd is de bidder voor Gods aangezicht. Over alles en nog wat mag hij met de Heere spreken. Hij mag z'n noden en al wat dies meer zij voor de oren van God uitspreken, zijn lof en aanbidding voor Hem uitzingen. Het ware geloofsleven heeft daarom als karakteristiek dat het een biddend leven is. De bidder mag voortdurend met God in gesprek zijn en in de verborgen omgang met Hem zich verheugen. Zo verstaan we het mooie Schriftwoord: idt zonder ophouden (1 Thess. 5 : 17). De Bijbel roept ons dus op tot een aanhoudend gebed. Wat een voorrecht en wat een troost intussen dat de bidder er nooit alleen voor staat. In iedere levenssituatie mag hij met de Heere in gesprek zijn en van Hem leren hoe hij handelen en wandelen moet. Want zijn God omringt hem van alle zijden en geleidt hem ook wanneer de Jordaan zich verheft en de golven van nood en dood hem dreigen te overstromen.

P. Vermeer, Wilsum (D)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen