Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Calvijn en de uitverkiezing

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Calvijn en de uitverkiezing

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het Calvijnjaar is ten einde.Veel is er gepubliceerd over Calvijn. Allerlei visies zijn over hem naar voren gebracht.Het is goed om nog eens te overdenken hoe Calvijn gesproken heeft over het heilgeheim van de verkiezing. Het is mijn voornemen om deze serie artikelen te eindigen met een persoonlijke toespitsing.Hoe moeten wij omgaan met het leerstuk van de verkiezing?Welke misverstanden zijn er ten aanzien van deze leer? Hoe krijgt de verkiezing een plaats in het leven des geloofs bij Gods kinderen?

De predestinatie in de Schrift
De uitverkiezing is een onderdeel van het besluit van de predestinatie. Het woord predestinatie betekent “voorbestemming”. God heeft van eeuwigheid besloten wat de eeuwige staat zal zijn van alle redelijke schepselen, engelen en mensen. Er zijn ook verkoren en verworpen engelen, de laatsten noemen wij duivelen. We hebben het in deze artikelen over de eeuwige bestemming vanmensen. Het besluit van de predestinatie valt uiteen in verkiezing en verwerping. Vandaar dat we spreken over een dubbele predestinatie. God heeft van eeuwigheid besloten wat onze eeuwige bestemming zijn zal. Eeuwig wel of eeuwig wee. In het Oude Testament is het volle licht over dit heilgeheim nog niet opgegaan. Het Oude Testament was immers de bedeling van de schaduwen. Toch spreekt ook het Oude Testament al op verschillende plaatsen over het boek des levens (Exodus 32:32; Psalm 69:29; 87:6; Jesaja 4:3; Daniël 12:1). Dit boek heeft allereerst betrekking op Israël, het verkoren verbondsvolk, maar ook verder op de weldaad van het eeuwige leven. We vinden de gedachte van de voorverordinering ook al in Spreuken 16:4; Jesaja 46:10; Jeremia 31:3. In het Nieuwe Testament gaat het volle licht op.We kunnen denken aan plaatsen waar gesproken wordt over Gods wil de Zijnen het eeuwige leven te geven (Lukas 12:32; Romeinen 8:28 en verder.; Efeze 1:4). Daarnaast zijn er de plaatsen die spreken over het boek des levens (Lukus 10:20; Filippensen 4:3; Hebreeën 12:23; Openbaring 3:5; 13:8; 20:12 en verder). Ook lezen we in het Nieuwe Testament over Gods wil zondaren het eeuwige leven te onthouden (Lukas 22:22; Romeinen 9:13 en verder, waar gesproken wordt over “vaten des toorns, tot het verderf toebereid”). Op verschillende manieren geeft het Nieuwe Testament uitdrukking aan het eeuwige plan van God ten aanzien van de verkiezing tot zaligheid (Handelingen 13:48; Romeinen 8:29; Efeze 1:4 en verder; 2 Thessalonicensen 2:13). Uit deze Schriftplaatsen wordt duidelijk dat dit besluit vastligt van “voor de grondlegging der wereld”. De veelheid van woorden die in Gods Woord wordt gebruikt, boodschapt de rijkdom van dit werk Gods.

Augustinus over de predestinatie
De uitverkiezing is dus een onderdeel van Gods eeuwig besluit ten aanzien van onze eeuwige bestemming. Over de leer van de uitverkiezing zijn altijd veel misverstanden geweest. Augustinus heeft de uitverkiezing al heel duidelijk geleerd. Hij was ervan overtuigd dat er een bepaald aantal uitverkorenen is. A.D.R. Polman beschrijft zijn opvatting als volgt: ”De predestinatie der heiligen bestaat in de eeuwige voorwetenschap en voorbereiding van Gods genadewerk, waardoor Hij bepaalde personen uit de verdoemdemassa (massa perditionis) uitverkiest en hen met bepaalde weldaden met onbedrieglijke zekerheid tot het eeuwige leven leidt.” (”Chr. Encyclopedie”, deel 1, Kampen 1956, blz. 385). Door de predestinatie weet God vooruit wat Hij Zelf doen zal. De verkiezing Gods is een vrijmachtig besluit. Het getal van de uitverkorenen staat op grond van Gods welbehagen absoluut vast. Augustinus benadrukt dat de Heere nooit van onrecht beschuldigd kan worden als Hij de één verkiest en de ander verwerpt, omdat alle mensen vanwege de erfzonde de eeuwige verdoemenis hebben verdiend. De verkiezing, aldus Augustinus, rust in Gods predestinatie en welbehagen en niet in vooruitgeziene goede werken.We worden niet verkoren omdat we heilig zijn, maar opdat we heilig zouden zijn (Efeze 1:4). Deze verkiezing geschiedt in Christus, het Hoofd van de uitverkorenen. Het is waar dat Augustinus de predestinatie vaak beperkt tot de verkiezing en de lijn niet doortrekt naar de verwerping, toch kent hij wel degelijk een dubbele predestinatie, tot zaligheid en tot verderf. Hij is daarbij wel van oordeel dat de predestinatie tot de zaligheid ongelijksoortig is aan die tot het verderf. Bij het eerste gaat het uitsluitend om Gods genadewerk, bij het tweede worden onze zonden in aanmerking genomen. Met andere woorden: Gods kinderen worden enkel uit genade zalig, maar als we verloren gaan, is het niet anders dan door eigen schuld. Aanvankelijk ging Augustinus, evenals meerdere kerkvaders, uit van de verantwoordelijkheid en vrijheid van de mens. Hij nam het op voor de vrije wil. Er is bij Augustinus heel duidelijk sprake geweest van een verdere ontwikkeling van zijn opvattingen. Het onderzoek van de Schriften heeft door de leiding van de Heilige Geest een wending in zijn opvattingen gegeven. Romeinen 9 is hierbij voor Augustinus van grote betekenis geweest. Daarnaast een Schriftwoord als 1 Korinthe 4:7: ‘En wat hebt gij, dat gij niet hebt ontvangen?’ Tegenover Pelagius is hij met kracht gaan verdedigen dat we aan Gods vrije genade alles te danken hebben. Genade is pas genade als zij uit genade geschonken wordt. De uitverkorenen zijn voorbestemd tot het eeuwige leven. Niemand wordt verlost dan door onverdiende barmhartigheid en niemand wordt veroordeeld dan door eigen schuld. De Heere heeft ons niet verkoren, omdat wij geloven, maar opdat wij geloven en opdat wij heilig en onberispelijk zouden zijn voor Hem.

Calvijn in de lijn van Augustinus
Calvijns predestinatieleer is duidelijk door Augustinus beïnvloed. Dat geldt overigens het geheel van de Reformatie. Vrijwel alle reformatoren wisten zich eensgeestes met de kerkvader Augustinus. In Calvijns ”Institutie” wordt Augustinus vele malen geciteerd. Er is daarom wel gesproken over een ”Augustinus-reveil”.We zouden ook kunnen spreken van een herleving van de machtige boodschap, die verkondigd werd door de apostel Paulus. In die boodschap wordt alle menselijke wijsheid en gerechtigheid er totaal buiten gezet, maar blijft het wonder over van Goddelijke verkiezing, waardoor het zwakke, het onedele en het verachte verkoren is tot roem van Gods genade alleen. Calvijn leerde in de lijn van de apostel Paulus en de kerkvader Augustinus zowel de verkiezing als de verwerping. In de leer van de dubbele predestinatie gaat het zowel over de verkiezing als de verwerping. Hij geeft dan de volgende definitie: ‘De predestinatie noemen wij het eeuwig besluit Gods, waardoor Hij bij Zichzelf heeft vastgesteld wat Hij wilde dat van ieder mens zou worden. Want niet allen worden met gelijke conditie geschapen; maar voor sommigen wordt het eeuwige leven, voor anderen de eeuwige verdoemenis voorverordineerd. Daarom, alnaarmate ieder tot het ene of tot het andere doel geschapen is, zeggen wij dat hij tot het leven of tot de dood gepredestineerd is’. (”Institutie”, III, 21, 5). Volgens Calvijn komen we hier in aanraking met grote en moeilijke vraagstukken (III, 21, 1). Ons ongeluk is dat we met ons verstand willen indringen in de leer van verkiezing en verwerping. Daar heeft Calvijn steeds weer voor gewaarschuwd. God is groot en wij begrijpen het niet. Zouden wij dan Gods besluiten kunnen begrijpen? Zou het leem de Pottenbakker ter verantwoording kunnen roepen? (Romeinen 9;20, 21). Hier past alleen aanbidding.

(wordt vervolgd)

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 januari 2010

De Saambinder | 16 Pagina's

Calvijn en de uitverkiezing

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 januari 2010

De Saambinder | 16 Pagina's