Bewoners vertellen over de hofstee van hun geslacht

Ergens een stenen brugje over, wegje inrijden en dan een zijweggetje links; daar ongeveer moet de boerderij staan die we zoeken, luidde de verklaring van een Maaslander. Gelukkig duikt j uist als we over het brugje zijn een rode PTTautoop. 's Kijken... ja, bij het derde, nee het vierde brugje rechts moeten we links. En dan helemaal achteraan, daar is het. Vol goede moed rijden we richting vierde bruggetje. Hier links. Er staat een huis, maar er loopt ook een karrespoor het land in. Dat moeten we hebben. Maar voor dat karrespoor staat een hek. En een hond. Zou-ie vals zijn? Zodra het portier open is steekt de herder zijn snuit naar binnen. Hij blaft niet. Blaffende honden bijten niet... Dicht die deur! Ten slotte durft de fotograaf het aan. Warempel, het beest doet niks. Maar er komen wel twee paarden op het geopende hek aan stappen. Instappen, rijden, hek dicht, doorrijden. Hobbelend komen we bij een tweede hek, een eind verder. Dat durf ik wel openen. En kijk, even verder: dat moet de boerderij zijn die we zoeken. Duifpolder 6, Maasland. Wie kon bevroeden dat dat hier zou zijn. ,, Eenzaam? Ik ben hier geboren, dus ik ben eraan gewend'', reageert Paul van Dorp laconiek. Zijn moeder, met wie hij de t> boerderij (foto blz. 41) bewoont, denkt er wat anders over. Ze zou wel naar een kleinere, nieuwere woning willen. ,,Da's wat gerieflijker he." Haar man, inmiddels overleden, is hier geboren. Zo'n drie generaties Van Dorp hebben er gewoond. ,, We hadden een veeteeltbedrijf', vertelt Paul, die een schildersbedrijf heeft. ,,Allesisnogwel intact, maar ik heb er nooit interesse voor gehad.

Met een boogje
Het pand, waar geen gasleiding naartoe voert (,,We stoken op huisbrandolie"), dateert van 1645.,,Tenminste, de oudste stenen. De stal is in 1961 herbouwd, die was aan vervanging toe. Vroeger hebben er twee kleine hooibergjes gestaan, die zijn dertig jaar geleden vervangen door een grote. Als Paul er wat in komt, weet hij best veel over het huis te vertellen. Zijn moeder bladert ondertussen in het boek. ,,Aan de achterkant van het huis zit een muur, die loopt wel' n halve meter met een boogje naar buiten." ,,Diezalooit wel 's recht gestaan hebben", vermoedt mevrouw Van Dorp. Paul denkt van niet. ,,Ik denk dat ze gewoon het waterpas effe kwijt waren, want er zitten geen scheuren in de muur. Je kunt zien dat er vroeger andere ramen en deuren in ons huis zaten, met toogjes en zo. Dat is op de muren nog te zien. Misschien zijn er honderd jaar geleden al wel andere ramen in gezet." Aan renovatie of restauratie denkt Paul niet.,,Dat gaat in de prijzen van nieuwbouw lopen. Je moet het of niet of goed doen." We stappen op. Eh... die hond daarvoor... ,,Nee, die doet geen vlieg kwaad."

Monumentenzorg
De familie C. Oosteriee is weggetrokken van de boerenstee aan de Oostgaag 49 (foto blz. 41) waar meneer werd geboren. ,,Het huis staat onder Monumentenzorg, dan moetje de buitenkant laten zoals die is. Zelf wonen die lui in een moderne bungalow, ze weten precies hoe 't moet, en wij konden in dat ouwe huis blijven. We mochten er niet eens een bungalow achter laten zetten", bromt Oosteriee wat bitter. Zijn vrouw, die 24jaar op de boerderij (anno 1603) heeft gewoond —sinds haar huwelijk— vertelt dat er in de opkamer nog een bedstee was. ,,Toen wij getrouwd zijn is-t-ie eruit gehaald. De hooiberg hadden wij als garage in gebruik, maar aan de buitenkant lieten we wat hooi of stro staan, dan leek het nog een hooiberg. De mensen die er nu wonen hebben van binnen heel wat verbouwd. Er is nu cv, wat mijn woonkamers waren zijn slaapkamers, een deel van de stal is woonkamer, met vloerverwarming. .. Je kent het niet meer terug."

Napoleon
Aan de zijkant van het huis, op aquarel noch foto te zien, zitten twee dichtgemetselde ramen. Oosteriee laat het zien op een nog oudere tekening van de woning. ,,In de tijd van Napoleon moest je belasting betalen aan de hand van het aantal ramen, snap je. Toen zijn ze waarschijnlijk dichtgemetseld. Later is er wel een raam naast gemaakt. Die schoorsteen rechts is in '53weggehaald. Destalmuur daar was slecht; er moest een nieuwe muur gezet en de architect vond dat de schoorsteen toen weg moest. Dat ding zat er al vanaf het begin, maar zo'n man weet het natuurlijk beter..."

Onverdeelde boedel
De boerderij aan Westgaag 74 (foto blz. 37) ziet er erg vervallen uit. Een bordje met'' Onbewoonbaar verklaard' ' zou er niet misstaan. De eigenaars van het pand, Gerrit van Woerden (38) en eega, wonen ernaast. Min of meer toevallig. Gerrits vader en zijn oom, vrijgezel, voerden vroeger het veeteeltbedrijf. ,, Het werd wat moeilij k voor m'n oom met al die kinderen, dat gaf wel eens wrijving. Toen ik zes was zijn we van de boerderij gegaan, al deed mijn vader het werk erwel.M'n oom heeft er 25 jaar alleen gewoond, woonde in één kamertfe en deed er verder niets aan. Er werd bijna niet gestookt. Toen ik geboren werd was er trouwens al achterstallig onderhoud, want' t was een onverdeelde boedel van m' n vader en zijn broers. Een jaar of vijf terug is m' n oom overleden, nu woont er al die tijd niemand meer." Van Woerden, de vijfde generatie die op de boerderij zit, had eerst nog plannen om het spul te restaureren. ,,Maar in de laatste winter heeft de stal er goed van langs gehad, die is nu echt af. De stal gebruik ik nog min of meer voor' t bedrij f en dat wordt gevaarlijk. De kinderen spelen nooit in het huis, 't zit altijd op slot. Het is onverantwoord, je zakt hier en daar door de vloer."

Krakers
,, Waarschijnlijk ga ik het tegen de vlakte gooien. En als ik' t opbouw komt er echt wel iets in modernere stijl", denkt Van Woerden. Zij; ,,Er komen nog steeds mensen aan de deur die het helemaal zien zitten om het te restaureren; dat snap ik niet." Hij: ,,Ze vallen niet allemaal op het gebouw; sommigen met een dikke portemonnee alleen op de plek. Maar de meesten toch wel. Van krakers heeft het huis nog geen bezoek gehad. ,,Zelfs voor krakers is dit niet aantrekkelijk", meent mevrouw Van Woerden. ,,Dat ken je wel zeggen", beaamt haar man. Hij werpt nog een blik op de aquarel en verklaart dat hij ,,dat gevalletje" er nooit voor heeft zien staan. ,,Links is het allemaal nog ongeveer hetzelfde. De hooiberg is in '54 afgebroken. Dat er een naam op stond weet ik al niet meer. Mijn vader nog wel: op het ene hek stond Toren, aan de andere kant Zicht.

Gelukkig er af
Westgaag 100 (blz. 36 en 37) ziet er verlaten uit. Toch maar aanbellen; tenslotte hebben we van tevoren gemeld dat we komen. Stilte. Niets te horen of te zien. Nog eens bellen. Er slaat geen hond aan, er aait geen poes langs onze benen. De regen valt gestaag neer. Als we teruglopen en de fotograaf zich omdraait om een foto te maken, zien we opzij van het huis een oude man. Dat moet een van de I bewoners—een broer en O een zus, werd ons verteld— zijn. De oude baas, P. Moerman, kijkt nog helder uit zijn ogen en zijn gehoor blijkt navenant te zijn. Als hij de oude aquarel ziet komt zijn tong wat los. ,, Dat melkhokje voor is afgebroken, dat was te oud. Er zitten voor nu twee raampjes. We wilden eigenlijk één groot raam, maar dat mocht niet. Dus dan maar twee kleine.'' Kennelijk staat de boerderij onder Monumentenzorg? Moerman glimlacht. ,,Hij heeft op de lijst gestaan, maar we hebben hem er gelukkig af gekregen.'' Aan nieuwbouw heeft hij nooit gedacht. ,,Daarben'knu te oud voor." En zijn vader? ,, Ik was acht toen m' n vader stierf, dus..." Nog steeds voert hij het veelteeltbedrijf, koeien. Zijn vader had vroeger ook een stukje akkerbouw, herinnert hij zich. In het boek staat inderdaad dat ,,bij deze zeventiende-eeuwse boerderij sprake is van een gemengd bedrijf." Het meisje op de aquarel moet volgens Moerman wel familie van hem zijn. Hij denkt hardop wat na, maar nee, wie, dat weet hij niet.

Kachels
Als we bij Westgaag 102 (foto blz. 40) aanbellen, stokt de adem in onze keel. Een allesbehalve vriendelijk geblaf weerklinkt en een woeste hondekop verschijnt voor het raam naast de deur. Even later horen we het geluid van de andere zijde van de deur komen. Dan gaat de deur open. Mevrouw Barendregt heeft het beest opgesloten. We slaken een zucht van verlichting. Een gesprek is echter nauwelijks mogelijk vanwege het luide gebas dat in de grote woonkeuken doordringt. De gevangene is het allerminst met zijn opsluiting eens. De vrouw des huizes staat op, loopt naar de deur en een seconde later stormt de woesteling op ons af. Met een gebiedende stem wijst zijn bazin hem echter de buitendeur en ogenblikkelijk gehoorzaamt hij. ,,Zo hoort het", vindt mevrouw Barendregt. ,, Ik ben hier niet geboren'', vertelt ze. ,,Ik heb ervan '37 af gewoond, daarvóór woonden er drie oude mensen. In '37 is die uitbouw afgebroken, die stond hier ongeveer, 's Zomers woonden ze daarin en misschien maakten ze er kaas." Ze peinst even en vervolgt dan: ,,Paszagikineen advertentie staan bij een huis:,, Wordt nog met kachels verwarmd". Ik dacht: dat is nü wat aparts! Cv vindje nu zo gewoon. Maar vroeger had je alleen kachels. Ik geloof dat hier in '78 of '79 cv is gekomen, gelijk met de melktank."

Oude huizen
Na enig nadenken komt er weer wat boven. ,,Voor Westgaag 102, Maasland. Bij vergelijking van de aquarel (uit 1933) en de foto (onder) valt direct op dat de boenhoek en de verbinding daarvan met het huis zijn afgebroken. Het middelste raam in de zijgevel is vervangen door een deur. Zowel de daken van het woon- als van het bedrijfsgedeelte zijn in 1933 al met pannen gedekt, wat zeker niet altijd het geval zal zijn geweest. Een gevelsteen in de voorgevel dateert de hofstee op 1780, wat overeenkomt met een ingrijpende verbouwing die plaatshad na een grote brand. PIm. 1978 is het huis voorzien van cv en werd een melktank geplaatst. In de voorgevel zijn twee ramen aangebracht. heb je nu twee ramen; daar zaten er geen. Waar nu de deur is, waren twee ramen en de deur zat in 't midden. Er stonden wel drie hooibergen, nu eentje. Misschien is er nog een koekoek bij gekomen. En een douche en een wc natuurlijk, naar verder is alles hetzelfde, ook de opkamer is er nog." Mevrouw Barendregt kent het boek met aquarellen wel. Ze heeft het zelfs in huis gehad.,,Mijn dochter heb 't meegenomen naar Canada.' k Heb daar ook een zoon, maar die gaf er niks om, al die oude huizen. Hij hoefde geen boek. Ik woon hier met twee zoons; een doet het bedrijf. Veeteelt. Heel vroeger was ergeloof ik wel 100 hectare land bij, toen was er ook bouwland." De zoon die het bedrijf runt raast net op zijn trekker voorbij het raam. Zijn moeder verklaart: ,,Deeen heeft een vrouw die geld kost, en hij heeft een trekker. Ieder z'n plezier."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen