Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

DE GAULLE

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

DE GAULLE

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

BUITENLANDS OVERZICHT

door B. Stolk

„Aangaande de dagen onzer jaren, daarin zijn zeventig jaren, of zo wij zeer sterk zijn tachtig jaren; en het uitnemendste van die is moeite en verdriet; want het wordt snellijk afgesneden, en wij vliegen daarheen".

Hoe zijn deze woorden van Mozes, de man Gods, weer duidelijk bewaarheid. Immers, geheel onverwachts vernamen wij deze week de tijding dat generaal De Gaulle, die in zijn leven zo vele vijanden met sukses had bestreden, overwonnen was door ons aller vijand, de dood.. Voor dat een hartinfarkt 's avonds om half acht een eind aan zijn leven maakte, had hij die dag zoals gewoonlijk aan zijn memoires gewerkt, ja 's middags nog een wandehng met zijn vrouw gemaakt. Het overiijden van Frankrijks oud-president wijst er ook ons weer op dat wij hier geen blijvende stad hebben. Wij mochten het leven daarom zoeken en vinden in Hem, Die de dood verslonden heeft tot overwinning en Die heengegaan is om voor de Zijnen een plaats te bereiden.

De Gaulle als militair

Met de dood van Charies de Gaulle heeft Frankrijk een groot staatsman verioren; een leider, aan wie het veel dank verschuldigd is.

In 1890 werd hij te Rijssel geboren, als zoon van een hoogleraar in de geschiedenis. Na, een officiersopleiding op de beroemde akademie St. Cyr, waar hij behoorde tot de beste studenten, kon hij als kapitein zijn militaire kapaciteiten tonen in de eerste wereldoorlog. In deze strijd werd hij driemaal gewond en raakte hij in krijgsgevangenschap. Hij trachtte vijf keer uit de Duitse kampen te ontsnappen; zijn lengte en zijn uitspringende adamsappel waren hem echter telkens noodlottig.

In de tweede wereldoorlog voerde hij als generaal het bevel over een gemotoriseerde divisie. De Duitse overmacht bracht de Franse regering tot een spoedige kapitulatie. De GauUe wilde echter van geen overgave weten. Hij week uit naar Engeland waar hij zich met zijn zevenduizend militairen a\s „leider van de Vrije Fransen" moest waar maken. De kern van zijn radio-oproep van 18 juni vanuit Londen tot de Fransen luidde: „Frankrijk heeft een slag verloren, maar Frankrijk heeft de oorlog niet verloren".

Presidentschap voor korte duur

In 1944 keerde hij met het invasieleger terug naar zijn vaderiand en werd hij hoofd van de voorlopige regering. Hij wilde van zijn macht gebruik maken om Frankrijk staatkundig te hervormen. Tientallen jaren achtereen reeds, zowel voor als tussen de wereldoorlogen, was Frankrijk het land van de politieke chaos en malaise; door de grote macht van het parlement werd het land voortdurend geteisterd door vele kabinetskrisissen. De Gaulle wilde thans een grondwet, waarin een demokratie met een sterk uitvoerend gezag van de president vastgelegd was.- Daar hij voor zijn denkbeelden niet voldoende steun kreeg, was zijn presidentschap van de „Vierde Republiek" van korte duur. In 1946 trok hij zich terug op zijn landgoed te Colombey-les-Deux- Eghses „om zich in reserve te houden". Een ander motief voor zijn plotselinge aftreden kan wellicht zijn dat hij, de grote nationalist, die zich altijd heeft ingezet om de grootheid van Frankrijk te manifesteren, zich niet wilde vereenzelvigen met een Frankrijk, dat Amerikaanse hulp moest accepteren om ekonomisch niet te gronde te gaan.

De Algerijnse kwestie

In 1958 had men de generaal weer nodig in verband met de Algerijnse kwestie, waaraan Frankrijk dreigde dood te bloeden. In de Franse kolonie Algerije werd reeds vier jaren een vrijheidsstrijd tegen het Franse bewind gevoerd. Hoewel de Franse regering vrij gemakkelijk toegaf aan de vrijheidsbewegingen in de Algerijnse buurlanden Marokko en Tunis, wilde ze de veel oudere kolonie Algerije geen zelfstandigheid verienen. Algerije werd n.l. niet als een kolonie beschouwd, maar als een deel van Frankrijk, met een eigen vertegenwoordiging in het Franse parlement. In Algerije woonden dan ook één miljoen Fransen naast negen miljoen Algerijnen. Vele Algerijnse arbeiders werkten ook in Frankrijk.

Vele Fransen eisten daarom de handhaving van een Frans Algerije. Daar de regering in Parijs, veriamd door de vele. kabinetskrisissen, niet flink genoeg optrad tegen de Algerijnse opstandelingen, zag het Franse leger in Algerije slechts één man, die het land kon redden: generaal De Gaulle. De spanning steeg ten top, toen in de mei-dagen van 1958 het leger in Algerije dreigde een invasie in Parijs uit te voeren. Reeds werden de vliegvelden in de hoofdstad in staat van verdediging gebracht tegen de parachutisten.

Voor de tweede maal redder van het vaderland

Toen brak het ogenblik aan, waarop De GauUe twaalf jaren gewacht had; president Coty gaf hem de opdracht een nieuwe regering te vormen. De GauUe verklaarde zich bereid de macht op zich te nemen; hij werd premier met grote volmachten. Deze gebruikte hij om Frankrijk een niéuwe grondwet te geven, waarmee de „Vijfde Republiek" werd ingeluid. De grondwet van 1958 heeft Frankrijk een sterk centralistisch gezag gegeven. De uitvoerende macht ligt geheel in handen van de president, die naar eigen welgevallen ministers benoemt en ontslaat. Evenals in de Verenigde Staten zijn de ministers niet aan het parlement maar aan de president verantwoording verschuldigd. De macht van de president werd dus in 1958 sterk uitgebreid ten koste van die van het parlement.

De nieuwe grondwet werd bij volksreferendum met grote meerderheid goedgekeurd, waarna De GauUe in 1959 zélf president werd. Het is één van de grote verdiensten van De GauUe, dat hij met deze grondwet Frankrijk sinds 1958 de politieke rust heeft geschonken die het zo hard nodig had. De tijd van de kabinetskrisissen (in de twaalf jaren van de „Vierde Republiek", dus van 1946 tot 1958, volgden niet minder dan 25 regeringen elkaar op) was voorbij. Het referendum bleef voor De Gaulle een geliefd middel, waarmee de president rechtstreeks een beroep deed op „de wil van het volk".

De Gaulle contra het leger In Algerije

Wat de Algerijnse kwestie betreft heeft De GauUe de moed gehad om de zaak af te wikkelen op een wijze, die in het belang van het land was maar die juist lijnrecht inging tegen de oplossing die het leger in Algiers voorstond. Het gevolg was in 1960 een nieuwe rebeUie van het leger, maar nu tegen De GauUe, die zij aan de macht gebracht hadden en die hen nu zo teleurstelde. Evenmin als in 1940 kapitu- Icerde De GauUe ook thans. Hij deed via de televisie een beroep op alle Fransen zich achter de regering te scharen. Na deze indringende rede, uitgesproken door de president in generaalstenue, stortte de opstand ineen. Na twee referenda in Frankrijk en één in Algiers werd tot de onafhankelijkheid besloten. Dat De GauUe deze kwestie heeft opgelost zonder dat Frankrijk hierdoor in een burgeroorlog werd gestort, is het grootste politieke wapenfeit dat hij als president van de „Vijfde Republiek" heeft tot stand gebracht.

Strijder voor grandeur van Frankrijk

De GauUe heeft ook zijn fouten gehad, fouten die veelal voortvloeiden uit zijn strijd voor de grandeur, de grootheid van Frankrijk. Om Frankrijks mUitaire en economische onafhankelijkheid van de Verenigde Staten te illustreren, distanciëerde hij zich steeds verder van Amerika. Uit een dergelijk streven is ook te verklaren dat hij Engeland verschillende malen de toegang tot de E.E.G. geweigerd heeft, dat hij Franse divisies aan de Navo onttrok en dat hij nauwere betrekkingen met Rusland aanknoopte. In dit verband sprak hij in 1965 over een „Europa van de Atlantische Oceaan tot aan de Oeral". In 1967 vervreemdde hij de Canadese regering van zich door zijn uitroep op een staatsiebezoek aan dat land: „Vive Ie Quebec libre" („Leve het vrije Quebec"), een kreet die ook door het terroristische bevrijdingsfropt wordt gebruikt.

De GauUes kracht als staatsman lag in de buitenlandse politiek; de binnenlandse politiek had maar matig zijn belangstelling. Dit kostte hem verleden jaar het presidentschap, nadat in mei 1968 reeds grote onlusten in Parijs uitgebroken waren wegens ontevredenheid over de sociale toestanden in het algemeen. In april 1969 eindigde abrupt de loopbaan van deze uitzonderiijke staatsman, die het destijds zeer zwakke Frankrijk weer een plaats heeft gegeven in de internationale politiek.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 november 1970

De Banier | 12 Pagina's

DE GAULLE

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 november 1970

De Banier | 12 Pagina's