Mag je genieten?

Ik neem je mee naar het Woord van God aan de hand van wat Calvijn zegt in zijn bekende “Institutie”. Hij schrijft over deze dingen in het kader van wat wel genoemd wordt de “christelijke vrijheid”. Het gaat dan over zaken die op zichzelf genomen ‘middelmatig’ zijn en die we nu eens mogen gebruiken en dan weer nalaten. Calvijn wijst op een valstrik voor ons geweten als het over deze dingen gaat. Wie erin terechtkomt, treedt een ingewikkeld doolhof binnen. Hij noemt enkele voorbeelden die met genieten te maken hebben:
„Indien iemand enige spijs die wat fijner is ongeoorloofd lijkt, zal hij tenslotte geen gewoon brood of grove spijzen met een gerust geweten voor God eten, namelijk wanneer hem in gedachten komt dat hij met nóg eenvoudiger spijzen zijn lichaam kan onderhouden. Als hij weifelt of hij een goed merk wijn mag drinken, zal hij vervolgens ook geen slechte wijn met een goed geweten drinken; tenslotte zal hij ook geen water dat lekkerder en zuiverder is dan ander water durven aanraken. Eindelijk zal hij zover komen dat hij het niet voor geoofloofd houdt om, zoals men zegt, over een dwarsliggend strootje te stappen.”

Niet uit het geloof
Een dergelijk leven leidt óf tot wanhopige verwarring en angst óf we werpen alles aan de kant en willen bij zulke zaken niet meer aan God denken. Dus aan de ene kant een heel benauwd leven en aan de andere kant een heel ongeremd leven. In het laatste geval vaak een ‘gespleten’ leven. We baden ons in weelde in ons ‘dagelijks leven’, terwijl we op godsdienstig gebied zogenaamd ‘streng’ zijn.
Het bijbelse uitgangspunt? Lees Romeinen 14 eens door. Er zijn dingen die als zodanig niet zondig zijn en met een gerust geweten genoten kunnen worden (vers 14). Maar als een of andere opvatting, zelfs al is die in zekere zin bijgelovig, ons bezwaren in de weg legt waardoor we het niet meer met een gerust geweten kunnen gebruiken, dan wordt wat naar zijn aard rein is voor ons bezoedeld. Zo lees je even verder: „Maar die twijfelt indien hij eet, is veroordeeld, omdat hij niet uit het geloof eet. En al wat uit het geloof niet is, dat is zonde.”
Zonder geloof kun je ten diepste nergens op een geoorloofde wijze van genieten!
Maar wordt dan alles afhankelijk gemaakt van je persoonlijke opvattingen en van je al of niet ruime geweten? Nee, want Gods Woord zegt ook heel duidelijk dat dingen die op zich helemaal niet zondig zijn wel zonde kunnen worden.

Overdaad schaadt
Het gaat om een juist gebrúiken van de dingen zonder erin op te gaan. Calvijn spreekt van een „middelmatig gebruik” van deze „middelmatige zaken”. Ik laat hem nog even aan het woord:
„Maar wanneer ze al te begerig nagejaagd worden, wanneer men trots op hen pocht, wanneer ze overdadig worden verkwist, dan is zeker dat de dingen die overigens op zichzelf geoorloofd waren door deze zonden verontreinigd worden (...). Ongetwijfeld: ivoor, goud en rijkdommen zijn goede gaven van God, tot gebruik voor de mensen toegestaan, zelfs door Gods voorzienigheid bestemd. En lachen, zich verzadigen, nieuwe bezittingen aan de oude en voorvaderlijke bezittingen toe te voegen, in muziek behagen te scheppen of wijn te drinken is nergens verboden. Dat is wel waar, maar wanneer een overvloed van die dingen ter beschikking staat, zich in genietingen te baden en zich daar midden in te storten, verstand en gemoed door tegenwoordige wellusten dronken te maken en steeds naar nieuwe te snakken, dat is zeer ver verwijderd van het wettig gebruik van Gods gaven.”

Je merkt dat ook in dit opzicht Calvijn op grond van de Bijbel met twee woorden spreekt en naar twee kanten toe de gevaren aanwijst. Ik hoop ook dat je merkt dat het lezen van Calvijn heel nuttig is (en voor veel meer dan deze dingen!). Het gaat bij genieten in de eerste plaats om de vraag wie of wat je hart heeft. God wil niet dat we ‘genieten’ van de zonde. Ook niet dat we Zijn goede gaven genieten zonder Hem als de Gever ervan te erkennen. Echt genieten is een geestelijke activiteit en heeft niets met het platvloerse leven te maken buiten God en zonder God.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen