Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Moet je je druk maken om een kwestie van één letter?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Moet je je druk maken om een kwestie van één letter?

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Bij de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS) krijgen we regelmatig brieven met opmerkingen over de bijbeltekst. Er zijn nogal wat mensen die verschillende bijbeluitgaven met elkaar vergelijken. Die brieven worden altijd nauwkeurig bestudeerd. Het is altijd mogelijk dat we op deze wijze attent gemaakt worden op een zetfout bij voorbeeld. Zo worden we van tijd tot tijd gewezen op Richteren 5:29: GBS, heeft u er wel erg in dat in uw laatste uitgaven een -s- vergeten is in het woord staatsvrouwen? Inderdaad, er staat bij de GBS staatvrouwen. En zo moet het er ook staan. Het is een voorbeeld van de problemen met die lastige verbindings-s. Is het nu geluidhinder of geluidshinder? Daar is in 1976 zelfs een hele discussie in de Tweede Kamer over geweest, compleet met een motie. De regel die Van Dale geeft, is simpel: je schrijft een s waar je die hoort. Dus we schrijven raadsvergadering en raadhuis. Maar is het nu raadzaal of raadszaal? Mag allebei, zegt Van Dale. We schrijven stadhuis, maar veel mensen hebben het over het stadshuis. Fout, zegt Van Dale, want een stadshuis is een huis dat in een stad gebouwd is. In een dorp is het weer net omgekeerd: het plaatselijke centrum voor bruiloften, partijen en andere culturele activiteiten heet dorpshuis, terwijl dorphuis de benaming is van een huis dat in een dorp gebouwd is. Enige regel is er niet in te bespeuren; ik heb al vaker opgemerkt dat Nederlands een van de moeilijkste talen ter wereld is.

Verschil
Neem in Van Dale de woorden die met "bond-" beginnen. De meeste hebben een -s-: bondsbestuur, bondsbureau, bondsdag, bondshotel, bondskanselier, bondsleger, bondsorgaan, bondswet. Maar daarnaast ook bondbreker, bondbreuk, bondgenoot, bondvolk, bondzegel. Je zou denken dat de woorden zonder -s- meer een bijbelse of theologische achtergrond hebben, terwijl de woorden met -s- meer te maken hebben met een wereldlijke bond (ANWB, statenbond, vakbond), al gaat dit weer niet op bij bondsman (Van Dale: „predikant van de Bond (geref richting in de Herv. Kerk)"). Toch zijn er woorden waarbij de -s- wel degelijk groot verschil maakt. In Zeeland hoefje aan niemand uit te leggen wat watersnood is. Waternood is precies het omgekeerde: gebrek aan water. Guido de Brés en Revius in Rotterdam zijn zusterscholen. In Brabant en Limburg vind je (misschien) nog zustersscholen, scholen waar nonnen les geven.

Edelvrouw
Een staatsvrouw is een vrouw die praktisch, in enige functie, deelneemt aan het politieke leven. Een politica zogezegd. Wordt die bedoeld in Debora's hed in Richteren 5:29? In de oude Statenbijbel staat staetvrouwen, zonder -s-, maar dat zegt op zichzelf nog niets; spelling kan veranderen. De Leidse vertaling, Obbink, Petrus Canisius, de Nieuwe Vertaling en de Willibrord hebben allemaal als vertaling "edelvrouwen". Het Boek heeft "hofdames", de Engelse Bijbel "ladies". Dat zegt wel genoeg voor de betekenis van het grondwoord. Met het ook voor de zeventiende eeuw onbekende en waarschijnlijk door de Statenvertalers zelfgemaakte woord staetvrouwen bedoelden zij geen vrouwen van de staat, maar vrouwen van staat. Staatvrouwen zijn geen vrouwen in de politiek, maar vrouwen van state, edele vrouwen van hoge stand. Zoiets is er ook in Psalm 45:10. De Statenvertalers voegden daar (cursief) het woord staetdochteren in. In het Hebreeuws staat alleen het woord "kostelijkheden", en dat wel volgens de kanttekening "in het vrouwelijke geslacht, zodat het van vrouwen moet worden verstaan." Vandaar moderne vertalingen "uw schonen", "uw geliefden", in het Engels: "honourable women". Ook hier gaat het weer niet om dochters van de staat als politiek begrip, maar om dochters van staat in de zin van stand, hoog aanzien. Daarom moet ook hier de in veel bijbeluitgaven ingeslopen -s- er weer uit. Een staatdochter is een adellijke of aanzienlijke jonge vrouw, van een hoge en verheven staat.

Letterzifterij?
Is dat letterzifterij? De Heere Zelfheeft gesproken met een plechtig voorwaar: „Want voorwaar zeg Ik u: Totdat de hemel en de aarde voorbijgaan, zal er niet één jota (het kleinste lettertje) noch één tittel (het kleinste lettertekentje) van de Wet voorbijgaan, totdat het alles zal zijn geschied." Mogen wij dan de jota en de tittel verwaarlozen onder het motto dat er wel belangrijker dingen in de Bijbel staan? Natuurlijk hebben we ons te hoeden voor een blind fanatisme, dat zich helemaal concentreert op het vooral maar zuiver bewaren van de allerzuiverste bijbelversie. In een zweetdoek, bij wijze van spreken. Dan zijn we met al ons bewaren niet meer dan de blinde farizeeërs en schriftgeleerden. Uit Psalm 119 kunnen we leren dat het rechte bewaren veel meer inhoudt. Mijn ziel bewaart Uw trouw getuigenis; dat heb ik lief, ook doe ik Uw bevelen... Maar toch is het waar: wie op de tittel en de jota acht geeft, ontdekt ook in die kleine dingen ontzaglijk veel dat de geest verrijkt.

Tussen de regels
Er zullen wel lezers zijn die tussen de regels door hebben begrepen, wat mij de laatste weken letterlijk dag en nacht bezighoudt. Ik heb daar bewust niet over willen schrijven in dit blad, op deze plaats, vlak voordat die belangrijke vergadering in Putten wordt gehouden. Het zij mij vergund aan het eind toch de wens uit te spreken, dat de SGP bewaard moge blijven voor staatsvrouwen, maar dat er nog wel staatvrouwen gevonden mogen worden. En dan denk ik niet zozeer aan vrouwen van staat in de zin van eer en aanzien, maar aan staat in die andere, meer geestelijke betekenis van het woord. Denk maar hoe Boston daarover heeft geschreven in diens "Viervoudige Staat". Dat is tenminste de bedoeling van het hoofdsbestuur geweest. En misschien is dan het voorstel van het hoofdbestuur waarover de partij komende zaterdag zal beslissen, hoe klungelig en krakkemikkig het misschien ook in elkaar mag zitten volgens de verstandigen en de wijzen in de SGP en vooral daarbuiten, toch zo slecht nog niet.i< />

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 22 september 1993

Terdege | 64 Pagina's

Moet je je druk maken om een kwestie van één letter?

Bekijk de hele uitgave van woensdag 22 september 1993

Terdege | 64 Pagina's