Dr. S. Pfeifer: „Ik kwam vaak collega's tegen die dachten dat het geloof schizofreen maakte"

Pfeifer vindt het niet vreemd dat het moorddrama met de sekte van de Zonnetempel, afgelopen oktober in Wallis, zich juist in zijn land afgespeelde. In Zwitserland, waar officieel driekwart van de inwoners lid is van een kerk, ontstaat de laatste jaren meer en meer een geestelijk vacuüm, zegt Pfeifer. De snelstgroeiende psychotherapeutische hulpgroepen zijn de New Age-groepen. Steeds meer Zwitsers zoeken hun heil bij dit soort esoterische therapieën, die een gedachtengoed als basis hebben dat haaks staat op de bijbelse boodschap. ,,Het aantal aanhangers van " reïncarnatietherapie wordt groter. En het aantal mensen met een occulte belasting neemt evenredig toe."
Pfeifer maakt zich eveneens zorgen over de volgens hem slechte manier waarop in Zwitserland het christelijk geloof wordt gecombineerd met psychotherapeutische hulpverlening. Hii verwonderde en ergerde ziCh al enkele jaren aan de ongenuanceerde . .. uitlatingen van sommige christenen over psychisch zieken. Sommige christenen denken dat psychische problemen bij gelovigen niet voor mogen komen. Als het geloof maar sterk genoeg is, kunnen dergelijke problemen nooit de kop opsteken, luidt hun redenering. Ook aai de tegenpool van deze denkwiize -nameliik dat nietchristelijke pscychiaters en psychologen vinden dat juist het geloof de veroorzaker is van vele psychische aandoeningenergerde Pfeifer zich. ,,Ik kwam vaak collega's tegen die dachten dat het geloof schizofreen maakte.''

Vertrouwen
Om een bijbels gefundeerd antwoord op deze opvattingen te geven schreef Pfeifer in 1988 het boek "Die Schwachen Tragen" (de zwakken dragen), dat onlangs in het Nederlands verscheen en al snel herdrukt moest worden ("Psychische stoornissen en bijbelse zielszorg", uitg. Groen en Zoon). Het is ook al vertaald in het Engels, Frans en Tsjechisch, en waarschijnlijk volgen binnenkort een Kroatische en een Roemeense vertaling. Het boek is een pleidooi om het geloof te integreren in de behandeling van christenen met psychische problemen. ,,Ik merk sinds het verschijnen van dit boek dat er meer vertrouwen bij patiënten is gekomen om psychische hulp te krijgen en tegelijkertijd het geloof te behouden", stelt hij tevreden vast. Pfeifer heeft zelf alle gelegenheid om de in zijn boek verwoorde ideeën in praktijk te brengen. Sinds zeven jaar geeft hij leiding aan Sonnenhalde, waar zo'n honderd mensen werken. De kliniek in Riehen, zes kilometer van Bazel, is met zeventig bedden de grootste christelijke kliniek van Zwitserland.

Alternatief
In 1900 werd dit psychiatrische ziekenhuis opgezet door het protestantse diakonessenhuis van Riehen. Het complex bestaat uit vier huizen waar de patiënten zijn ondergebracht. Ieder huis fungeert als een eigen leefgemeenschap. In eerste instantie was er alleen plek voor vrouwen, maar sinds enkele jaren kunnen er ook mannen terecht. ,,God heeft vrouwen en mannen geschapen, waarom zouden ze dan niet allebei hier terecht kunnen?" De patiënten stellen aan het begin van hun verblijf samen met een begeleider een dagindeling vast. Voor bijna iedereen hebben persoonlijke gesprekken, creatieve therapie en groepsactiviteiten daarin een vaste plaats.
Het personeel op Sonnenhalde wordt geïnspireerd door het christelijk geloof. Pfeifer: ,,We proberen hier het pastoraat in de behandeling te integreren." De kliniek wil een christelijk alternatief bieden voor de reguliere psychische hulpverlening. Verkondiging van het evangelie, pastoraat, gebed, voorbede en daadwerkelijke zorg zijn op Sonnenhalde de kernzaken, zo staat in de statuten. Pfeifer benadrukt echter dat deze zaken wel de kern vormen vanwaaruit op Sonnenhalde wordt gewerkt, maar dat het de patiënten niet wordt opgelegd. Zo is het voor patiënten, die soms ook van niet-christelijken huize zijn, niet verplicht aan de dagelijkse gebedstijd mee te doen. ,,Het personeel bidt soms ook met patiënten, maar alleen als ze daar om vragen.''

Grote ogen
Daniël Gerber uit Argau kan uit eigen ervaring vertellen over het onbegrip van veel reguliere psychiaters voor het geloof. De 27-jarige Zwitserse jongen merkte vanaf oktober vorig jaar dat hij steeds depressiever begon te worden. Daardoor kreeg hij het idee dat zijn geloof afbrokkelde en God voor hem niet meer bestond. Na een aantal weken zocht hij professionele hulp in de reguliere psychiatrie. ,,Als ik bij die psychiaters begon over mijn geloofsproblemen, keken ze me met grote ogen aan. Daarna gingen ze weer over tot de orde van de dag. Ze wisten niet hoe ze met mijn geloofsvragen moesten omgaan." Na een aantal weken onderbrak hij de behandeling en kwam in Sonnenhalde terecht. Hier heeft hij het gevoel dat hij geaccepteerd wordt en dat er gesproken kan worden over geloofskwesties: „Het christendom is hier op Sonnehalde het centrum van alles." Daniël, die te horen heeft gekregen dat hij last heeft van een zogenoemde endogene depressie, had het de eerste maand in Sonnenhalde geestelijk erg zwaar. Na vier weken ging het geleidelijk iets beter. Daniël: „Ik ben in elk geval erg dankbaar dat ik hier terecht ben gekomen."

Zending
Dr. P.H. Westdijk is verantwoordelijk voor de "ambulante" tak van de kliniek in Riehen. Hij behandelt de cliënten die niet opgenomen hoeven te worden en alleen langskomen voor een consult. Westdijk, die in Soest heeft gewoond, verhuisde in 1981 samen met zijn Zwitserse vrouw naar Bazel om er de zending in te gaan.
Maar toen de afgestudeerde medicijnenstudent merkte dat de meeste Zwitsers de aanwezigheid van buitenlanders slecht kunnen waarderen, zocht hij een beroep waarbij hij meer praktische hulp kon bieden. Er was een tekort aan psychiaters in het kanton Bazel. Nu staat Westdijk in dit kanton sinds drie jaar aan het hoofd van de ambulante afdeling, die circa honderd mensen in zijn bestand heeft staan.
Westdijk beaamt dat veel Zwitsers geestelijk grotendeels losgeslagen zijn. Ook hij signaleert, net als zijn collega Pfeifer, een toename van het aantal New Age-activiteiten bij het Zwitserse volk. Toch komen mensen die hier psychische problemen van hebben gekregen niet veel bij hem terecht: „In die wereld hebben ze inmiddels hun eigen psychotherapeuten." Ongeveer veertig procent van Westdijks patiënten is christen. Soms bidt hij met hen. Bij de rest van zijn clientèle komt God soms wel, maar meestal niet ter sprake. „De mensen komen naar me toe omdat ze een probleem hebben, niet omdat ze willen horen over het geloof"

Oppervlakkig
Westdijk, die is opgegroeid in de Gereformeerde Kerken (synodaal), noemt zich een „calvinist in hart en nieren". Hij is gegrepen door de ideeën van onder meer de theoloog Bavinck en de christelijke filosoof Dooyeweerd, die als inspiratiebron geldt voor de wijsbegeerte der wetsidee, de denkrichting die in reformatorische kringen veel wordt bestudeerd. „Dooyeweerd biedt een aantal ethische principes waarop je een moraal kunt ftinderen. Een hecht theologische ftindament heb je hier in Zwitserland helemaal niet. Ik erger me soms wild aan de onzin van die professoren aan de universiteit van Bazel."
Kerkelijk voelt hij zich niet erg thuis in Zwitserland. Hij ergert zich eraan dat veel Zwitserse christenen „het zelfbeschikkingsrecht van de mensen op de eerste plaats hebben gezet, en niet de soevereniteit van God." Zelf is hij lid van de Zwitserse Hervormde kerk, net als zijn collega Pfeifer. Omdat zijn kerk een landskerk is, wat onder meer inhoudt dat de predikanten door de staat betaald worden, schrijven de hogere kerkelijke autoriteiten zijn gemeente regelmatig voor dat er bijvoorbeeld oecumenische kerkdiensten moeten worden gehouden. Verder mist hij een kerkeraad die meehelpt aan het pastorale werk zoals kerkbezoeken. Er is wel een kerkeraad, maar die houdt zich alleen bezig met organisatorische zaken. „Veel kerkdiensten in dit land zijn erg oppervlakkig", luidt zijn conclusie. „In Zwitserland heerst bij velen helaas een grote geestelijke leegte."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen