Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Heidelbergse Catechismus

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Heidelbergse Catechismus

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

(13).

De Catechismus in de kerkorde.

Voor de vierde maal is de Catechismus in het jaar 1563 gedrukt in de kerkorde, die Frederik III voor de Paltz heeft vastgesteld. In de voorrede voor deze kerkorde, die op 15 november 1563 gedagtekend is, zegt de keurvorst, dat hij die kerkorde in druk heeft laten verschijnen om gelijkvormigheid in de ceremoniën, de bediening der Sacramenten en andere godsdienstige handelingen te krijgen. Men vindt hier de nodige voorschriften voor de predikatie, voor de doop, de behandeling van de Catechismus, de Avondmaalsviering, de tucht enz. enz.

Waar over de Catechismus gesproken wordt, ' herinnert deze kerkorde eraan.

wat een Catechismus is en waarom er reeds vroeg gecatechiseerd is. Daarop wordt dan gezegd, dat ook thans de kinderen godsdienstig onderwijs moeten ontvangen, want dat dit ook reeds vroeg in de christelijke kerk de gewoonte was, „bis dass der leidige Sathan durch den Antichrist den Bapst die alle andere gute ordnungen, also auch diese zerrissen und an stadt derselben sein schmiervverck und backenstreich und andere grewel hat gezetzet, welche er die Firmung mennet."

Na deze niet zeer zachte uitval tegen het vormsel volgt het voorschrift op tle wijze, waarop de Catechismus moet behandeld worden.

Op alle zon-en feestdagen zal, voordat cle preek begint, een stuk uit cle Catechismus klaar en verstaanbaar door de Evangeliedienaar moeten voorgelezen worden, zodat het hele leerboek in negen zondagen uitgelezen is.

Op de tiende zondag moet de voorlezing plaats hebben van de Spreuken, waarin ieder aan zijn beroep herinnerd wordt. Ter verduidelijking zij meegedeeld, dat bedoelde spreuken in deze kerkordening achter de Catechismus staan.

Verder zal er iedere zondagmiddag uit cle Catechismus gepredikt moeten worden op een wijze, die nader wordt uiteengezet.

Onder andere wordt de prediker voorgeschreven, elke zondag een zeker aantal vragen, die in cle voorgaande en vooral bij de laatste prediking verklaard werden, en die tevoren op school of elders geleerd worden, door de jeugd te laten opzeggen, „om welke oorzaak wij hem in zondagen hebben laten delen, " zegt de kerkorde. „En als deze alzo in het bijzijn der gemeente door enigen opgezegd zijn, zal de prediker enige volgende vragen eenvoudig en kort verklaren en uitleggen, alzo dat hij cle Catechismus minstens eens in elk jaar uitpredike."

Het is duidelijk, clat kinderen cle Catechismus in cle volle kerk moesten opzeggen. Uit mijn eigen jeugd herinner ik mij, dat mijn vader dat als kind ook nog heeft moeten doen. Bij welke predikant clat was, herinner ik mij niet meer. Ik heb zo het vermoeden, dat de jeugd cle Catechismus toen wel goed gekend zal hebben, want het valt niet mee ten aanhore van de gehele gemeente te blijven steken. Maar genoeg hierover.

Het is ook duidelijk, dat de antwoorden, die opgezegd moesten worden, een vorige zondag reeds door de prediker verklaard en uitgelegd moesten zijn.

Tenslotte is het uit de aangehechte woorden uit de kerkorde duidelijk, clat de verdeling in 52 zondagsafdelingen gemaakt is, niet voor de predikers, maar voor de leerlingen, die de antwoorden op moesten zeggen.

In deze Paltzische kerkorde is de Catechismus naar de derde uitgave (zie vorige artikel) overgedrukt. De 80e vraag en antwoord komt er dus precies zo in voor als in de tegenwoordige uitgave. Bij de bewijsplaatsen uit de Heilige Schrift zijn alleen de hoofdstukken aangegeven, niet cle verzen. De vragen zijn niet genummerd. Vandaar de afdelingen in zondagen voor de leerlingen (zie hierboven).

De verdeling in 52 zondagen was aan de rand afgedrukt. Bovendien vindt men aan de rand de verdeling in 10 leesafdelingen (lectiones). De predikant moest immers, vóór het begin van iedere preek, een gedeelte van de Catechismus voorlezen?

Het bekende woord aan de lezer (zie vorige artikelen) uit de eerste drie uitgaven is hier weggelaten.

Aan het slot van deze uitgave „volgen die Sprüch der heiligen Schrift, darauss ein jeglicher in seinem stand erlernen mag, was ihme in seinen Beruff zu thun gebüre." Deze herinneringen vormen de inhoud van de 10e leesafdeling. De Catechismus zelf is dus in 9 lectiones verdeeld.

De kerkorde, waarin behandelde Catechismusuitgave voorkomt, is uitgegeven onder de titel: Kirchenordnung, Wie es mit der Christlichen Lehre, heiligen Sacramenten, unnd Ceremoniën, inn des Durchleuchtigsten — Herrn Friderichs Pfaltzgraven bey Rhein — gehalten wirdt. Gedruckt zu Heidelberg, durch Johannem Maier, im jahr MDLXIII.

Deze uitgave is opnieuw uitgegeven in 1565, 1567, 1569, 1576 enz.

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 april 1960

Daniel | 8 Pagina's

De Heidelbergse Catechismus

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 april 1960

Daniel | 8 Pagina's