Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

LEZEN OP HET GEVOEL

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

LEZEN OP HET GEVOEL

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Belang van het gevoel

Wij kunnen ons nauwelijks indenken wat een blinde mist. Hoeveel informatie doen wij met onze ogen op? Allerlei kleuren en vormen die op ons een visuele indruk achterlaten, zijn voor een blinde niet waar te nemen. Een tekening, die ons erg veel kan mededelen, is voor een blinde niet meer dan een vel wit papier, tenzij de vormen zo krachtig zijn afgedrukt, dat er een reliëftekening ontstaan is. Het blijkt namelijk zo te zijn, dat het gevoel van een blinde vaak veel beter ontwikkeld is dan van een ziende. Neem de proef maar met een Nederlands bankbiljet. Kunt u voelen hoeveel stippen erop staan? Bij mij lukt dat wel met een nieuw, maar op een veelvuldig gebruikt biljet zijn de stippen voor mij bijna niet waar te nemen met het gevoel. Een blinde is hier echter geheel van zijn gevoel afhankelijk en juist voor deze mensen is de stippencode op onze bankbiljetten aangebracht.

Reliëfletters

Iemand die niet kan lezen, heeft, zeker in de huidige maatschappij, een grote achterstand in het verwerven van informatie. Vele dingen worden ons schriftelijk medegedeeld. Denk maar aan de krant, rekeningen en ook de invloed van boeken. Is een blinde hiervan nu helemaal verstoken? Gelukkig niet. Zoals reeds aangehaald, het gevoel van een visueel gehandicapte is meestal veel fijner ontwikkeld dan van een ziende. Dit gegeven is reeds enkele eeuwen bekend en in het blindenonderwijs toegepast. Boeken voor blinde leerlingen waren van extra groot formaat, en alle letters waren in reliëf aangebracht. Kunt u het zich voorstellen? Ongeveer zoals het schrift op onze munten, zo werden hele boeken geschreven. Blinde leerlingen moesten dit schrift leren lezen. Ook hadden ze een letterdoos, waarmee ze konden leren schrijven. Dit was de belangrijkste manier om blinden te leren lezen, tot de Franse tijd.

Barbier als ontwerper van alfabet

In de Franse tijd komt er enige ontwikkeling in het blindenonderwijs. Dit is mede een gevolg van de veroveringsdrift van Napoleon. Zijn officieren moesten vaak in de schemer, of in het donker bij onvoldoende licht verslagen van een dagtocht maken. In die tijd leefde de Fransman Nicolas Marie Charles Barbier de La Serre. Vanwege zijn adelijke afkomst week hij tijdens de revolutie uit naar Noord-Amerika. Hier verbleef hij bij de Indianen. De Indianen hebben het systeem van seinen met rookballen. Ook in Europa is een dergelijk communicatiesysteem een tijdlang in gebruik geweest, maar terwijl de Indianen in Noord-Amerika het systeem uitgebreid hebben, is het in West-Europa in onbruik geraakt. Toen Napoleon de macht goed in handen had, kwam de eerder genoemde Fransman terug en ging als Charles Barbier verder door het leven. Het was voor hem een irriterende gedachte dat de verslagen van de officieren niet vlekkeloos opgesteld waren, en ook als de vijand ze in handen kreeg, waren ze door hem te lezen. Hij zocht en vond een manier van schrijven die in het donker met weinig kans op fouten geschreven kon worden en die niet door ieder te ontcijferen was.

In plaats van de gebruikelijke 26 letters en 10cijfers, ontwierp hij een systeem met 36 puntjes, die door middel van een sjabloon precies met tussenruimte van steeds ruim 2mm. geschreven konden worden. Elke punt in het dambord-achtige stramien stelde een klank voor, dus geen letter.

Kritiek op Barbier

Toen dit systeem in 1821 op de blindenschool in Parijs ingevoerd werd, was iedereen die er mee te maken kreeg enthousiast. Eindelijk was het mogelijk dat blinden in een redelijk tempo konden leren lezen en schrijven. Iedereen was uiterst tevreden hierover, behalve één van de leerlingen van de blindenschool: Louis Braille. Als kind van 3 jaar was deze jongen blind geworden. Toen Louis 10 jaar was, werd hij naar het blindeninstituut in Parijs gezonden. Hier was het dat hij kennis maakte met het systeem van Barbier. Hij ontdekte dat het systeem van Barbier niet volmaakt was om als alfabet voor blinden toegepast te worden. Na korte tijd met dit systeem gewerkt te hebben, gaf Louis Braille te kennen dat hij met de ontwerper wilde spreken. Barbier was echter te trots om op dat moment als algemeen geacht, bejaard persoon een leerling van het blindeninstituut te woord te staan. Omdat Louis Braille overtuigd was,

dat het alfabet van Barbier verbeterd kon worden en moest worden, begon Louis Braille zelf aan de verbetering van het alfabet van Barbier, om het tot een echt blindenalfabet om te vormen. Mede met de hulp en waardering van leraren en vrienden, die hem hun kritiek niet spaarden, bleef hij 8 jaar lang bezig aan dit alfabet om het om te vormen tot wat wij nu kennen als het Braillealfabet. Wat was de kritiek van Louis Braille dan op het werk van Barbier? Braille vond het werk van Barbier nog te moeilijk. Niet voor hemzelf, maar onder de blinden waren en zijn er ook velen met een gemiddelde intelligentie. Voor dezen was het alfabet van Barbier te moeilijk. Die maakten te makkelijk vergissingen bij het lezen van een verhaal in het alfabet zoals dat door Barbier omgezet was in punten.

Het Braillealfabet

Braille begon aan het versimpelen van het puntensysteem van Barbier. Al vanaf het begin dat Braille aan de verbetering werkte, had hij zich ten doel gesteld om het hele alfabet met slechts 6 stippen weer te geven. Volgens hem moest dat mogelijk zijn. Na 8 jaar studeren en proberen was hij inderdaad zover dat hij het hele alfabet kon onderbrengen in een systeem van 6 punten, 2 rijen van 3. Velen hebben later gepoogd om verbeteringen aan te brengen in het Braillealfabet. Al deze pogingen hebben echter gefaald. Wel is in onze eeuw een steno-systeem voor het Braillealfabet ontwikkeld. Evenals het normale steno, is het Braillesteno erop gericht om de meest bekende woorden met een enkel teken weer te geven.

Reeds in 1852 werd in Zwitserland een drukpers voor het Brailleschrift gemaakt, zodat in 1866 de Bijbel in Brailleschrift compleet was. De hele Bijbel in Brailleschrift is een boekwerk van 32 grote delen geworden.

Met het Brailleschrift zijn de blinden van West-Europa geholpen. Omdat het Brailleschrift gebaseerd is op de klanken die in de West-Europese talen voorkomen, is het tot nu toe nog niet gelukt om voor talen die geen overeenkomst in klank vertonen met de West-Europese, een alfabet voor blinden te ontwerpen.

Ook onze cijfers en zelfs bladmuziek kunnen in Brailleschrift omgezet worden, zodat blinden zich ook op deze gebieden kunnen bezighouden en hun belangstelling bevredigen.

Invloed moderne techniek

Misschien hebt u zich reeds afgevraagd: Waarom wordt het Brailleschrift nog steeds geleerd'? Met de communicatiemiddelen van de laatste jaren is het toch steeds minder noodzakelijk geworden om de blinden te leren lezen? Met geluidsbandjes zijn blinden toch evengoed geholpen? Mijns inziens geldt hiervoor hetzelfde als voor het bestaansrecht van de krant als nieuwsbron. Het geschrevene kan herlezen worden als het niet direct goed begrepen wordt. Ook is men zelf veel vrijer in de keuze wat gelezen wordt, men is veel onafhankelijker. In een boek wordt makkelijker een bepaald deel overgeslagen of herlezen, dan wanneer een bandje afgedraaid wordt. Bij een bandje is het, zeker voor een blinde, veel zoeken als hij halverwege de band een deel herlezen, ofwel opnieuw beluisteren wil.

Toch worden er door veel blinden wel geluidsbandjes gebruikt. Bijvoorbeeld voor de persoonlijke correspondentie. Het is veel

eenvoudiger om een bandje in te spreken en dat te verzenden dan om een brief in braille te schrijven. Bij het verzenden van Brailleschrift hoeven we niet bang te zijn voor hoge portokosten: tot een gewicht van 7 kg. worden deze namelijk gratis door de PTT naar de plaats van bestemming gebracht.

Met een goede kennis van onder meer het Brailleschrift staan er verschillende beroepen voor de blinden open. Verschillende beroemde organisten waren blind. Ook zijn er leraars aan blindenscholen die evenals hun leerlingen blind zijn. Zo zijn er nog enkele andere beroepen die voor blinde mensen geschikt zijn.

De grootste problemen komen voor bij de mensen die op latere leeftijd pas blind geworden zijn. Bij deze mensen zijn de vingers vaak te ongevoelig geworden om de fijne tekens van het Braillealfabet te lezen. En dan zijn geluidsbandjes een mogelijkheid om toch bepaalde kennis zelfstandig op te doen.

Dit artikel werd u aangeboden door: KOC Visie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 mei 1985

Criterium | 60 Pagina's

LEZEN OP HET GEVOEL

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 mei 1985

Criterium | 60 Pagina's