Wat zijn psychosomatische ziekten?

Ieder mens staat van tijd tot tijd onder druk en heeft te maken met spanningen. We kennen allemaal wel situaties waarin we ons hart sneller voelen kloppen of onze spieren gespannen en pijnlijk aanvoelen. En wie heeft nooit' ns vlak voor een examen buikpijn of diarree gehad? Wie van ons stond nooit' ns met het zweet in de handen bij een spreekbeurt op school? Bijna iedereen kent wel mensen met maagzweren, hartkloppingen, buikpij nklachten of hyperventilatie als gevolg van te veel psychische of emotionele druk in het leven. Deze voorbeelden laten zien, dat er verband bestaat tussen psychische spanningen en lichamelijke klachten. Een lichamelijke aandoening die het gevolg is van langdurige psychische druk noemen we een psychosomatische ziekte. Deze ziekten hebben tegenwoordig veel aandacht van de medici, omdat men beseft hoe belangrijk de plaats van deze aandoeningen is in ons huidige levenspatroon. Er komen steeds meer mensen met psychosomatische klachten. Vooral huisartsen weten hierover mee te praten. Een belangrijk deel van hun dagelijks werk besteden ze aan het behandelen van mensen die letterlijk ziek zijn van de spanningen.

Bijnieren
Nu is dit geen nieuw verschijnsel. Al in de Griekse oudheid besefte men dat er een evenwicht moest zijn tussen lichaam en geest als voorwaarde voor een goede gezondheid. In onze eeuw heeft de Canadees Selye belangrijk werk gedaan, dat heeft geleid tot een beter begrip van het ontstaan van psychosomatische aandoeningen. Hij heeft aangetoond dat emoties, angst en schrik, ingrijpende reacties teweeg brengen in ons lichaam via een sterk verhoogde afgifte van hormonen uit de bijnieren. Deze hormonen brengen ons lichaam in staat van paraatheid bij dreigend gevaar. Stelt u zich voor, dat u in het oerwoud plotseling een tijger tegenkomt. U schrikt enorm en u bemerkt een aantal lichamelijke reacties: het hart bonst u in de keel, het zweet breekt u uit, u verstijft van schrik, u ziet bleek van angst en u hijgt. Kortom: het lichaam wordt in staat gesteld om te vechten of te vluchten. Zo'n reactie op dreigend gevaar is heel nuttig, hoewel er ook situaties zijn, waarin ditzelfde mechanisme de dood tot gevolg kan hebben. Denkt u maar aan een hartverlamming bij plotselinge heftige schrik of emoties.

Persoonlijkheid
Als het gevaar geweken is, valt de spanning, als het goed is, van ons af: ons hart gaat weer rustig kloppen, de spieren ontspannen zich, de diepe en snelle ademhaling verdwijnt, etc. Wanneer we voortdurend in ons leven beren en tijgers zien of anderszins stress ervaren, ontstaat er in ons lichaam een langdurige toestand van verhoogde hormoonafgifte door de bijnieren. Het al of niet ervaren van stress in bepaalde situaties hangt overigens sterk af van iemands persoonlijkheid: voor de één is een ontmoeting met een muis bijna net zo bedreigend als voor een ander een ontmoeting met een tijger. Als iemand door psychische oorzaken lichamelijke klachten krijgt, komt dit vaak niet door de psychische druk op zichzelf, maar door de manier waarop die persoon ermee omgaat. De één krijgt een maagzweer van bepaalde werkzaamheden, waarbij de ander zich prima en ontspannen voelt.

Veranderingen
In een situatie van langdurig verhoogde afgifte van bijnierhormonen, treden belangrijke lichamelijke veranderingen op: in de maag wordt de zuurproduktie te hoog, wat een maagzweer tot gevolg kan hebben, er ontstaan chronische spierspanningen met als resultaat hoofdpijn en rugklachten, het maag-darmstelsel kan van streek raken met als gevolg chronische buikpijn, diarree, spijsverteringsstoornissen en darmontstekingen. Het hart raakt op hol, zodat er verschijnselen als hartkloppingen, pijn op de borst en hoge bloeddruk ontstaan.

Een niet te onderschatten gevolg van langdurige stress is een verhoogde vatbaarheid voor infecties door een minder goed functioneren van het afweersysteem: de produktie van antilichamen tegen binnendringende ziektekiemen loopt terug. We kunnen dit ook makkelijk constateren om ons heen: psychisch gespannen en overbelaste mensen zijn veel vaker verkouden, grieperig, enz. Kortom: voortdurende stress kan onze gezondheid in gevaar brengen. Wat moet nu het advies zijn aan mensen met psychosomatische klachten? Zorgen voor minder spanningen en stress? Natuuriijk, maar dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. U bent al een eindje op de goede weg als u zich realiseert, dat er een verband kan zijn tussen uw lichamelijke klachten en bepaalde moeilijke levensomstandigheden.

Overgeleverd
Veel mensen komen namelijk terecht in een vicieuze cirkel: ze voelen zich lichamelijk niet in orde, worden dan bang voor het bestaan van een ernstige ziekte, wat weer tot gevolg heeft dat de klachten toenemen, etc. etc. Zelfs de beste specialisten zijn niet in staat deze mensen van hun klachten af te helpen. En dat is begrijpelijk, want de onderiiggende angst en onzekerheid verdwijnt niet, hooguit tijdelijk met wat kalmerende middelen. Moeten we hier ook niet constateren dat er massa's mensen zijn die zich overgeleverd voelen aan het noodlot en zich een speelbal voelen van onberekenbare machten? Kunnen wij nog rust vinden in het geloof dat ons leven, en ook onze gezondheid en ziekte, in Gods hand liggen en dat er niets gebeurt buiten Zijn wil om?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen