BOEKENNIEUWS

De Nederlandse Belijdenisgeschriften,in authen­tieke teksten met inleiding en tekstvergelijkingen door J. N. Bakhuizen van den Brink, oud-hoogleraar der Rijksuniversiteit te Leiden. Tweede druk.

In dit boek worden de originele teksten gegeven van de Ned. Geloofsbelijdenis en de Heidelberger Catechismus en de Dordtse Leerregels. Prof. Bakhuizen van den Brink heeft in 1940 de eerste druk uitgegeven, maar nu in de tweede druk zijn er door hem tal van verbeteringen aangebracht.

In het inleidende hoofdstuk, dat de vroegste geschiedenis van de Geloofsbelijdenis beschrijft, zijn nu, dankzij het voortgezette onderzoek, aangevuld met belangrijke gegevens over de hervormingsbeweging in de Zuidelijke Nederlanden, met name te Doornik waar Guido de Brés zijn belijdenis over de muur van de citadel heeft geworpen in de nacht van 1-2 september 1561. Een exemplaar van de eerste uitgave is in bezit van de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage. Er zijn nu echter nieuwe exemplaren gevonden uit de jaren 1561 en 1562 (in de Beierse Staatsbibliotheek te München). Hierdoor is een wijder beeld" ontstaan van de verbreiding van de geloofsbelijdenis in die eerste jaren. De belijdenis wordt gegeven zowel in de latijnse vertaling en dan de authentieke tekst zoals die op de Dordtse Synode 1618-1619 is vastgesteld.

In hoofdstuk 2 gaat het over de Heidelbergse Catechismus, over de oorsprong, de latijnse vertaling, de nederlandse vertaling. Hoofdstuk 3 handelt over het oordeel van Dordrecht. Met hoofdstuk 4 begint het over de tekstuitgaven, algemeen en de nederlandse uitgaven, de voorgangsters, de formulieren van eenheid, de authenticiteit en de bijbelcitaten. Wat de bijbelcitaten betreft, de belijdenisgeschriften dateerden al van lang voor de verschijning van de Statenvertaling, aanvankelijk zijn de bijbelteksten gewoon meevertaald uit het Frans en uit het Duits. De Dordtse Synode heeft ze gegeven uit de Deux-des Bijbel, die toen het meeste gezag had.

Bij blz. 60 beginnen dan de oorspronkelijke teksten. Allereerst van de Ned. Geloofsbelijdenis. Van Guido de Brés in 1561, in het oorspronkelijke Frans en in de Nederlandse vertaling van 1562. De linkerbladzijden bevatten in de eerste kolom de Franse Geloofsbelijdenis (1559), ook wel genoemd de Confession de La Roebelle of de Confessio Gallicana. Guido de Brés heeft deze geraadpleegd. De overeenkomst is zodanig dat Bakhuizen van den Brink schrijft: Het Convent van Wezel, 1568, hield onze Belijdenis voor identiek met de Franse, een curieuze vergissing. De tweede kolom op de linker bladzijde bevat de oorspronkelijke Franse tekst van de Ned. Geloofsbelijdenis, vastgesteld door de Nat. Synode te Dordrecht 1619. De rechterbladzijden bevatten ook 2 kolommen, nl. de eerste bevat de Latijnse tekst van de Ned. Geloofsbelijdenis en de tweede de authentieke Nederlandse tekst van de Geloofsbelijdenis, vastgesteld door de Synode van Dordrecht 1619. Wat de Heidelberger Catechismus betreft, allereerst wordt opgenomen de voorrede van de Keurvorst van de Palz voor de eerste druk en die in de Kerkorde van 1572, in het Duits. Daarna wordt op de eerste kolom van de linkerbladzijden de catechismus opgenomen in het Duits zoals hij in de kerkorde was opgenomen. De tweede kolom bevat dan de latijnse tekst van de Catechismus. De rechterbladzijden geeft de Nederlandse tekst uit het Formulierenboek van Richard Schilders, Middelburg 1611. Deze tekst moet wel ter tafel geweest zijn op de Synode van 1619, maar er is daar geen authentieke tekst vastgesteld. De uitgave in Schilders 1611 moet daarom als de authentieke tekst beschouwd worden.

Het laatste deel van dit boek bevat de authentieke uitgave van het Indicium van de Nat. Synode te Dordrecht 1619. Dit zijn de Canones of de Leerregels tegen de Remonstranten. In de zittingen van 23 april 1619 werden de Leerregels voorgelezen en in drie afschriften door de leden der Synode ondertekend; het exemplaar voor de Staten-Generaal, met handtekeningen en approbatie, berust onder de Autographa der Synode in het oud Synodaal Archief der Ned. Herv. Kerk te 's-Gravenhage. Verder stuurden de Staten-Generaal kopieën naar de provincies, welker goedkeuringen daarop langzaam binnenkwamen. Deze leerregels werden gedrukt in 3 talen: Latijn, Nederlands en Frans. Prof. Bakhuizen van den Brink geeft op de linkerbladzijden de latijnse tekst en op de rechterbladzijden de hollandse tekst. Als aanhangsel wordt dan nog de vijf punten van de Remonstrantie gegeven, ook in het nederlands en in het latijn.

Dit boek bevat tevens afdrukken van de oorspronkelijke titelbladzijden van de Ned. Geloofsbelijdenis in het frans, van de eerste uitgave van de Catechismus te Emden, van de uitgave van de Geloofsbelijdenis in het nederlands.

Dit boek is een belangrijk boek wat betreft de originele teksten zoals de Formulieren van Enigheid zijn vastgesteld en uitgegeven. Latere auteurs hebben getracht door aanpassing aan spelling- en taalgebruik van hun tijd de Belijdenisgeschriften beter verstaanbaar te maken, zeker ook wel nodig voor bruikbaar maken in kerk en catechese. Er kan ook een gevaar in schuilen wat betreft de veranderingen van de inhoud. Daarom is het een' voortreffelijk werk geweest van de professor dit boek uit te geven waarin alles te vinden is in de originele tekst, zoals ze door de kerkelijke vergaderingen zijn vastgesteld.

De uitgave is van Ton Bolland, Prinsengracht 493, Amsterdam, Tel. 020 - 221921. De prijs is ƒ 45, —. Het aantal bladzijden bedraagt 297. Daar het een naslagwerk is dat lang mee moet gaan is het uitgegeven op stevig papier en in een stevige linnen blauwe band.

Wegen en gestalten in het gereformeerd protestantisme.

Dit boek bevat een bundel studies over de geschiedenis van het Geref. Protestantisme aangeboden aan Prof. Dr. S. v. d. Linde, bij zijn afscheid als gewoon hoogleraar aan de rijksuniverteit te Utrecht; onder redaktie van Dr. W. Balke, Prof. Dr. C. Graafland, Ds. H. Harkema. Niet minder dan 21 schrijvers hebben hun bijdrage aan dit boek geleverd, daaronder ook enkele auteurs uit het buitenland. De bijdragen bevatten dus kerkhistorische onderwerpen.

Ook Ds. Vergunst heeft een artikel geschreven over Godefridus Comelisz Udemans en zijn Coopmans-iacht. Udemans, de Zeeuwse predikant, gaf in 1638 uit: 't Geestelijk Roer van 't Coopmansschip. Dat is: Trouw bericht, hoe dat een Coopman, en Coopvaerder, hem selven dragen moet in syne handelinge, in Pays ende in Oorloge, voor God ende de Menschen, te Water ende te Lande, insonderheydt onder de Heydenen in Oost en West-Indiën: ter eeren Gods, stichtinge syner Gemeynten en de saligheyt syner zielen; mitsgaders tot het tytlick welvaren van het Vaderlandt, ende syne Familie.

Aan het einde van het boek bevat het een bibliografie van Prof. Van der Linde, zijn eigen uitgaven en artikelen in boeken of bundels. Tevens een lijst van namen van de intekenaars die de uitgave van dit boek mogelijk gemaakt hebben. De uitgever is Ton Bolland, Amsterdam. Aantal bladzijden 310. De prijs is ƒ 49, 50, gebonden in een stevige groene linnen omslag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen