RONDOM KERK EN STAAT

Met de behandeling van de Rijksbegroting voor 1955, zijn de Regering en de Kamers reeds dicht gekomen bij het jaar 1956. In dat jaar zullen er weer verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn. De tijd gaat snel; 1952 ligt al weer ver achter ons. In de Kamerdebatten werpen die verkiezingen hun schaduw altijd een beetje vooruit. De politieke partijbesturen kijken ook hun wapens eens na; zij zitten op het vinkentouw, zo men dat wel noemt, om te zien of er voor hun streven nog wat meer aanhang zal zijn te krijgen, 't Is natuurlijk uitkijken geblazen, vooral als je regeringspartij bent, want om de 4 jaar gaan cle kiezers zich uitspreken over wat er gedaan en niet gedaan is.

Er is clus een beetje trilling in cle politieke lucht. Ofschoon de politieke belangstelling hier en daar taant, wordt die tegen 1956 wel weer aangevuurd, vooral wanneer de Regering enige opwekkende middelen in de etcdage legt, als b.v. algemeen ouderdomspensioen, studiebeurzen, recht op onderstand, loonsverhoging enzovoort. (liet advies over cle Ouderdomsvoorziening, een lijvig bock, zit vol leemten en vraagtekens, liet is een compromis-advies, cl.w.z. „nou, vooruit clan maar, schrijft het zo maar op." Vakmensen hebben mij gezegd dat het stuk nog al raadsels bevat en zij zien het nog lang niet in uitvoering. De ouderdomszorg is zeer gecompliceerd).

Nu ligt er zo u weet bij cle regering ook nog het uitgebreid advies van de comm. voor Grondswetherziening. Naar de uitlatingen van de Minister-President te oordelen, zal uit dat advies toch een en ander aan cle Kamers worden voorgesteld, o.a. de erfopvolging van het Koninklijk Huis en allicht ook uitbreiding van het aantcd leden der Eerste en Tweede Kamer. De processie-vrijheid ook? Wij weten het niet. Laten we het dus maar afwachten. En meteen goed uitkijken. Zal dr. Drees een algemene onrust riskeren? Want zonder slag of stoot komt cle uitbreiding van processies er toch zeker niet?

In cle Eerste Kamer is er op aangedrongen de titel Kroon-prinses uitdrukkelijk in de Grondwet op te nemen. De Regering staat daar welwillend tegenover; wij ook. En velen met ons.

Waar nu de Grondwet ook het inkomen van de Kroon regelt en het geld zoveel van zijn koopkracht heeft verloren, is het goed dat hier bij cle Grondwetswijziging aan wordt gedacht.

Wij zullen er even bij stilstaan en dan letten op wat cle Commissie aan de Regering heeft aanbevolen.

In cle tot nu toe geldende Grondwet kermt clit voor: (art. 22—35).

Behalve het inkomen int de domeinen, die in 1848 door Willem II aan de Stemt zijn teruggegeven, geniet de Koning een inkomen uit 's Rijks kas van ƒ 1.000.000 per jaar. De comm. wil dit stellen op anderhalf millioen gulden. Voor de Ko ning wordt een zomer en een winterverblijf in orcle gebracht, van welker onderhoud niet meer dan ƒ 100.000.— per jaar ten laste van 's Lands. kas gebracht kan worden. De comm. wil dit stellen op ƒ 350.000.— en clan voor verbetering of uitbreiding extra bedragen uittrekken. De Koninklijke familie is vrij van alle personele lasten, maar niet van andere belastingen. De comm. sluit zich daarbij aan.

De gemaal van de Koningin geniet ƒ 200.000.— per jaar, de Cie wil dit op ƒ 300.000.— gebracht zien.

De dochter des Konings die de vermoedelijke erfgenaam van cle Kroon is, de Kroon-Prinses dus, geniet een inkomen van ƒ 200.000— 's jaars wanneer zij 18 jaar oud is. Sluit zij een huwelijk, waartoe de wet toestemming gaf, clan ontvangt haar gemaal eveneens f 200.000.— 's jaars. Wordt de Prinses weelmoe, clan geniet zij ƒ 400.000 — per jaar.

De Cie. wil van deze bedragen maken respectievelijk f 300.000.-, f 300.000.en f 600.000.-.

Intussen zijn de door de Cie, voorgestelde bedragen al bij de wet van 5 Mrt. 1952 vastgesteld (de Grondwet liet die vaststelling toe), doch zij dienen nu in cle Grondwet-zelve geboekstaafd te worden.

De Kroon-domeinen brengen zekere baten op. Zij bestaan niet alleen uit bos en heicle, maar ook uit effecten. Kroondomeinen zijn staatseigendom.

Het gaat natuurlijk niet aan om over het onderhoud der paleizen aan Hare Majesteit inzage van cle boeken te vragen, Dat doet men clan ook niet. Er kan nu ƒ 350.000.— per jaar besteed worden, en zo nodig nog een bedrag extra Art. 25 der Grondwet bepaalt: „De Koning richt zijn Iluis naar eigen goedvinden in."

Wij verwachten van een Koning een koninklijke staat. Dat mag, het is Schriftuurlijk. In deze onzekere moeilijke tijden kost alles schatten gelds, dus ook de koninklijke hofhouding. Het is billijk dat daarvoor middelen worden aangewezen. Zelf heb ik enkele malen in Den Haag hier en claar een blik geslagen en heb toen geen protserige weelde kunnen ontdekken. Integendeel. Het Paleis aan het Noordeinde bijvoorbeeld, clat na cle brand van enkele jaren geleden aan een academisch internationale cursus in gebruik is gegeven, hacl inwendig niet veel weelde. Ook dc tuin was maar oud en viel mij erg tegen.

Toch was het pedeis aan de voorzijde wel waardig van aanblik. En welk een herinneringen zijn er niet aan .dat gebouw! 't Deecl altijd best mee om aan elk gebeuren iets koninklijks te geven.

Van degenen, clie in 1890 op Paleis Het Loo, èn in Den Haag cle begrafenis van Koning Willem III bewerkstelligden is vrijwel niemand meer in leven. Het was toen zeer koucl. De cavalerie clie dienst moest doen liet ten slotte de paarden maar op stal. De tocht van Apeldoorn naar Den Haag was al erg, die van Den Haag naar Delft niet minder. Daarvan is jarenlang des winters bij cle kachels gesproken. Ach ja, er is iets romantisch aan die paleizen; ik heb er enkele betreden omclat ik er zijn moest en clan vermenigvuldigden zich in mij de gedachten over diegenen uit familie-of geestelijke kring, clie daar ook eenmaal hun voetstappen hebben gezet en nu niet meer zijn, Sic transit gloria muncli — zie hoe de glorie van cle wereld vergaat.

Daar, dicht bij liet Noordeinde had Chris je Coeland haar schooltje. Dat was zo'n 60 jaar geleden. Zelf een discipelin des Heeren, leidde zij door woord en voorbeeld cle jonge kinderen naar den Heere. Ze heeft er een boekje over geschreven. En clan is claar de Maliebaan, waar vroeger een herder de schapen liet weiden. De Koning zeide eens tot cle herder, dat hij (de Koning) de schapen óók wel bijeen kon fluiten. Neen, zei de herder, naar een vreemde luisteren ze niet. — De Koning nam cle fluit, hij blies precies als een herder — maar er keek niet één schaap om. Zieclat is nu weer iets tussen cle herder en zijn eigen schapen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen