Uitstelgedrag

Recent onderzoek laat zien dat tien procent van de jongeren gameverslaafd is. En dan heb je nog de groep die ertegenaan zit. Problematisch uitstelgedrag komt eveneens vaak voor. Ook onder volwassenen.
Uitstelgedrag kan allerlei redenen hebben. Sommige mensen stellen hun taken uit, omdat ze zulke hoge eisen aan zichzelf stellen dat ze niet meteen beginnen, omdat ze bang zijn anders te veel tijd aan een taak te besteden. Ook faalangst kan een reden zijn om dingen uit te stellen.
De hoofdreden is echter het beloningscentrum in ons brein. Dat kiest consequent voor gemak en genot en dat op zo kort mogelijke termijn. Liever nu een lekker gebakje dan afzien van dat genot om uiteindelijk een paar kilo lichter te wegen. Dat resultaat is er pas over een paar weken en daarvoor moet ik mezelf veel ontzeggen. Gedrag wordt meer aangestuurd door beloningen op de korte dan op de lange termijn. Hetzelfde geldt voor gamen. Ik maak ter plekke vorderingen, krijg er aan de lopende band punten bij en hoef daar niet eerst hard voor te leren.
Wie drie maanden de tijd heeft om een tentamen te leren en 1000 pagina’s leerstof uitsmeert over drie maanden, zal per week ongeveer 80 pagina’s moeten leren. Na een maand uitstelgedrag moet de planning worden bijgesteld en moeten er 120 pagina’s per week geleerd worden. Na nog een maand uitstelgedrag zijn het 250 pagina’s per week. Ten slotte moeten de 1000 pagina’s in de laatste week geleerd worden. Het enige middel om het beloningscentrum uit te schakelen, is bij deze verslavingsgevoelige uitstellers de paniek die gevoeld wordt door de naderende deadline. Sommigen redden het dan nog, anderen net niet.

Wat je hieraan doen kunt is vooral: leren hoe je door je brein misleid wordt en vervolgens leren om je brein te slim af te zijn. Waarom zou iets niet lastig mogen zijn? Waarom moet je per se hier en nu plezier en comfort ervaren? Wat is er precies zo erg aan studeren in plaats van gamen? Of aan lijnen in plaats van koekhappen?
Wees geen slaaf van dat kleine beloningsgebiedje in je brein, maar leer hoe je dit juist benutten kunt om je doelen te bereiken. Bijvoorbeeld door jezelf iets leuks of lekkers toe te staan, nadat je eerst een bepaalde taak hebt afgerond of een bepaald aantal pagina’s hebt gelezen.
Wanneer je jezelf echt een plezier wilt doen, leer je je gedrag meer af te stemmen op wat belonend is op de lange termijn: de voldoening een tentamen gehaald of een opdracht afgerond te hebben. Of met een voldaan gevoel iets leuks te kunnen gaan doen, in plaats van geplaagd te worden door schuldgevoelens en zelfverwijt.

Kees Roest, klinisch psycholoog

Heeft u ook een vraag? Mail naar psycholoog@terdege.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen